Το προηγούμενο, ήταν του ίδιου είδους, είχε βρεθεί στην Ελλάδα (Πίνδο), αλλά αυτό είναι ακόμη πιο μεγάλο σε ηλικία
Ένα πεύκο (Pinus heldreichii) που αναπτύσσεται στη νότια Ιταλία είναι 1.230 ετών, κερδίζοντας έτσι τον τίτλο του επιστημονικά χρονολογημένου πιο μεγάλου σε ηλικία δέντρου στην Ευρώπη.
Επιπλέον, το αρχαίο πεύκο φαίνεται πως βιώνει μια ώθηση στην ανάπτυξη κατά τις τελευταίες δεκαετίες, όπου προστέθηκαν μεγαλύτεροι δακτύλιοι στον κορμό του, παρόλο που πολλά δέντρα στην περιοχή της Μεσογείου βιώνουν μείωση της ανάπτυξης.
Η ανακάλυψη δείχνει ότι ορισμένα δέντρα μπορούν να επιβιώσουν για αιώνες ακόμη και όταν είναι αντιμέτωπα με ακραίες αλλαγές στο κλίμα.
Αυτό το αρχαίο πεύκο, για παράδειγμα, έχει βιώσει σε μια κρύα περίοδο κατά τη διάρκεια των μεσαιωνικών χρόνων και έπειτα έζησε σε πολύ πιο υψηλές θερμοκρασίες, συμπεριλαμβανομένων περιόδων ξηρασίας.
Αν αναλυθεί η ανάπτυξή του μέσα από τόσα χρόνια μεταβαλλόμενων συνθηκών, αυτό θα βοηθήσει τους επιστήμονες να καταλάβουν καλύτερα πώς τα δάση θα μπορούσαν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες κλιματικές αλλαγές, λέει η ομάδα μελέτης.
«Η μελέτη τόσο μεγάλων σε ηλικία δέντρων είναι πολύτιμη για να προβλέψουμε καλύτερα τις μελλοντικές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος στα δασικά οικοσυστήματα», λέει ο Maxime Cailleret από το Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Δασών που μελετά τη θνησιμότητα των δένδρων.
Ο Gianluca Piovesan από το Πανεπιστήμιο της Τοscia και οι συνάδελφοί του εντόπισαν το πεύκο σε μια απότομη, βραχώδη πλαγιά, ψηλά στα βουνά του Εθνικού Πάρκου Pollino.
Ενώ το δέντρο φαινόταν πολύ μεγάλο σε ηλικία, η ομάδα συνειδητοποίησε σύντομα ότι ο καθορισμός της πραγματικής ηλικίας του δεν θα ήταν τόσο απλός καθώς δεν μπορούσε να γίνει με χρονολόγηση των δακτυλίων του. Το κεντρικό τμήμα του δέντρου, το οποίο θα περιείχε τους αρχαιότερους δακτυλίους, έλειπε.
«Το εσωτερικό του ξύλου ήταν σαν σκόνη – δεν το είδαμε ποτέ», λέει ο Alfredo Di Filippo, μέλος της ομάδας. «Έλειπαν τουλάχιστον 20 εκατοστά ξύλου, πράγμα που αντιπροσωπεύει πολλά χρόνια».
Οι ρίζες του δέντρου ήταν σε καλύτερη κατάσταση, οπότε η ομάδα αποφάσισε να ερευνήσει αν θα μπορούσε να αποκαλύψει την ηλικία του χρησιμοποιώντας μια νέα μέθοδο που συνδυάζει μερικές υπάρχουσες τεχνικές.
Αν και τόσο ο κορμός και οι ρίζες ενός δέντρου παράγουν ετήσια δακτυλίους, μπορούν να αναπτυχθούν με διαφορετικούς ρυθμούς, κάτι που δεν κάνει εύκολο να συσχετιστεί η ανάπτυξή τους. Ωστόσο, τα δείγματα που χρονολογούνται από τις εκτεθειμένες ρίζες του επέτρεψαν στους ερευνητές να προσδιορίσουν πότε βλάστησε το δέντρο. Η ομάδα ήταν στη συνέχεια σε θέση να διασταυρώσει την ανάπτυξη δακτύλων σε δείγματα ρίζας και κορμού για να αποκαλύψει τα χρόνια που λείπουν από τον κορμό.
«Συνδυάζοντας αυτές τις δύο μεθόδους, κατορθώσαμε να καθορίσουμε το χρονοδιάγραμμα με μεγαλύτερη ακρίβεια», λέει ο Piovesan.
Η ηλικία του δέντρου είναι εντυπωσιακή, λαμβάνοντας υπόψη τον πυκνό ανθρώπινο πληθυσμό που αναπτύχθηκε στην περιοχή κατά τη διάρκεια των τελευταίων χιλιετιών, λέει ο Oliver Konter από το Πανεπιστήμιο του Mainz στη Γερμανία. Αυτός ο επιστήμονας είναι που εντόπισε ένα πεύκο 1.075 ετών στη βόρεια Ελλάδα και που έως τώρα θεωρούνταν το μεγαλύτερο σε ηλικία δέντρο στην Ευρώπη.
Οι δασικές εκτάσεις έχουν αξιοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό από τους ανθρώπους σε αυτό το χρονικό πλαίσιο, καθώς η γη έχει χρησιμοποιηθεί για τη γεωργία και οι πόλεις έχουν εξαπλωθεί. Ωστόσο, απομακρυσμένες περιοχές, όπως αυτή η γη των αρχαίων πεύκων, γλίτωσαν λόγω της δυσκολίας στην πρόσβαση. Παρόλο που το πάρκο φιλοξενεί χιλιάδες πεύκα του είδους Pinus heldreichii, τα περισσότερα είναι ηλικίας μεταξύ 500 και 600 ετών. Η ομάδα διαπίστωσε μόνο τρία ακόμη που είναι πιθανό να είναι ηλικίας άνω των χιλίων ετών.
Οι λόγοι για την ευνοϊκή ανάπτυξη που παρουσιάζει το πεύκο είναι πιθανόν να είναι πολύπλοκοι. Εν μέρει, τα ψηλά βουνά έχουν το δικό τους μικροκλίμα, όπου οι θερμοκρασίες παραμένουν πιο δροσερές. Ο Piovesan και η ομάδα του πιστεύουν επίσης ότι έχει συμβάλει και η μείωση της ρύπανσης λόγω των πρόσφατων ευρωπαϊκών νόμων και των προσπαθειών επανόρθωσης.
Επιπλέον, η μοναδική βιολογία των δένδρων μπορεί να βοηθήσει το παλιό πεύκο να επιβιώσει. Σε αντίθεση με τα ζώα, η γήρανση δεν είναι προγραμματισμένη φυσικά, επομένως είναι θεωρητικά αθάνατα.
Οι σεκόγιες που αναπτύσσονται σε ανέγγιχτα τοπία στις Η.Π.Α., μπορεί μερικές φορές να είναι χιλιάδες ετών. Τα κωνοφόρα, τα οποία αναπτύσσονται αργά, είναι γνωστό ότι ζουν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, εν μέρει επειδή παραμένουν μικρότερα για μεγαλύτερα τμήματα της ζωής τους, καθιστώντας τα λιγότερο ευάλωτα σε ακραία γεγονότα όπως η ξηρασία και οι καταιγίδες.
Επιπλέον, τα παλιά δένδρα μπορεί να θεωρηθούν ζωντανοί οργανισμοί όταν στην πραγματικότητα ζουν μόνο μικρά μέρη αυτών. Στην περίπτωση του αρχαίου πεύκου, το μεγαλύτερο μέρος του στέμματος του πέθανε, αλλά θα μπορούσε ενδεχομένως να συνεχίσει να ζει σε αυτήν την κατάσταση για αιώνες περισσότερο.
Πηγή: www.lifo.gr με πληροφορίες από National Geogrpahic
Η Pinus heldreichii (κοινές ονομασίες: Ρόμπολο, Bosnian pine, whitebark pine, Heldreich pine) εμφανίζεται σποραδικά σε όρη της Βαλκανικής χερσονήσου και σε ένα απομονωμένο σταθμό στη νότια Ιταλία (Καλαβρία). Η σημερινή της εξάπλωση θεωρείται υπολειμματική, σε σχέση με ευρύτερη της προπαγετωνικής περιόδου. Είναι είδος βραδυαυξές, προσαρμοσμένο στις συνθήκες της υπαλπικής ζώνης των υψηλών βουνών της Βαλκανικής. Υπάρχουν διάσπαρτοι μικροί πληθυσμοί P. heldreichii που επιβιώνουν σε βραχώδεις ασβεστο λιθικές πλαγιές σε υψόμετρα 2.200-2.650 m.
Στην Ελλάδα εμφανίζεται στη Β. Πίνδο, το Βούρινο, το Βέρμιο, τον Όρβηλο και τον Όλυμπο, σε υψόμετρα από 1.300 έως 2.600 m. Είναι το πλέον ψυχρόβιο από τα αυτοφυή είδη πεύκης. Αναπτύσσεται σε αβαθή πετρώδη εδάφη που εδράζονται σε ασβεστολιθικά ή υπερβασικά πετρώματα και σπανιότερα σε γρανίτες. Συχνά, σε χαμηλότερα υψόμετρα απαντά σε μικτά δάση με τη μαύρη πεύκη, ενώ σε μεγάλα υψόμετρα σχηματίζει αμιγές δάσος μέχρι τα δασοόρια.
Κοράκης, Γ., 2015. Δασική βοτανική. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.
