Μετά την προσεδάφιση του ρομποτικού σεισμολόγου της NASA, InSight στο έδαφος του «Κόκκινου Πλανήτη» οι συζητήσεις… συμπαντικού επιπέδου επανήλθαν πολύ γερά στην καθημερινή ατζέντα. Είτε αναφερόμαστε στην επιστημονική κοινότητα, είτε σε καφενειακού τύπου κουβέντες που πάντα εκκινούν από την γοητεία που φέρει το άγνωστο.
Η προσεδάφιση στον Άρη του ρομποτικού διαστημόπλοιου και οι πρώτες εικόνες που αυτό έστειλε πίσω στη Γη είχαν ένα μυστηριακό πέπλο. Ήταν μία στιγμή όπου μπορούσαμε να μοιραστούμε την εμπειρία (μιας μηχανής είναι η αλήθεια) στο απέραντο διάστημα.
Μία άλλη αποστολή στο διάστημα ωστόσο, εκείνη που τράβηξε και τα περισσότερα φώτα της δημοσιότητας καθώς ήταν «ένα τεράστιο βήμα για την ανθρωπότητα» ακόμα και σήμερα, σχεδόν 50 χρόνια μετά, προκαλεί έντονες διακρατικές κόντρες και αμφισβητήσεις.
Αμφισβητήσεις που φημολογείται ότι οδηγούν τη Μόσχα να διεξάγει έρευνες για το αν και υπό ποιες συνθήκες όντως οι ΗΠΑ (ο Νιλ Άρμστρονγκ και ο Μπαζ Όλντριν για την ακρίβεια) με την αποστολή του Apollo 11 πάτησαν στην επιφάνεια της Σελήνης. Αμφισβητήσεις που ξεκινούν από θεωρίες συνωμοσίας οι οποίες δεν έχουν ξεπεραστεί ποτέ στην πραγματικότητα.
Ήταν 20 Ιουλίου του 1969 όταν ο αρχηγός της αποστολής του Apollo 11, Νιλ Άρμστρονγκ και ο πιλότος της σεληνάκατου Eagle, Μπαζ Όλντριν καταφέρνουν κάτι που θα μείνει στην ιστορία: Να πατήσουν έδαφος και να μην είναι γήινο.
Από εκείνη την συνταρακτική στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας κάθε εικόνα που έχει έρθει στο φως της δημοσιότητας και δείχνει στιγμιότυπα από την προσσελήνωση, έχει αμφισβητηθεί και μάλιστα σφόδρα. Με κύριο αφήγημα ότι και το πρώτο βήμα του Άρμστρονγκ αλλά και ό, τι συνέλεξε μαζί με τον Όλντριν από τη Σελήνη και μεταφέρθηκε πίσω στη Γη, ήταν ένα καλογυρισμένο σόου.
Ένα καλογυρισμένο σόου σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο της NASA που μεταδόθηκε τηλεοπτικά σε εκατομμύρια ανθρώπους.
Βασικό επιχείρημα των αμφισβητιών ήταν η σημαία που κυματίζει καθώς δεν υπάρχει αέρας στην ατμόσφαιρα της Σελήνης και ως εκ τούτου δεν θα μπορούσε να κουνιέται η σημαία. Μεταξύ των αμέτρητων εξηγήσεων που έχουν δοθεί, η NASA σχολιάζει ότι η σημαία ήταν αποθηκευμένη μέσα σε ένα λεπτό σωλήνα και οι πτυχώσεις δημιουργήθηκαν πριν καν τοποθετηθεί.
Άλλες δημοφιλείς θεωρίες ήταν αυτές που ήθελαν την προσσελήνωση να μην έχει πραγματοποιηθεί κανονικά καθώς δεν παρατηρήθηκαν κρατήρες από το διαστημόπλοιο αλλά και τις πολλαπλές πηγές φωτός από τις διαφορετικές σκιές που παρατηρήθηκαν στις φωτογραφίες.
Η NASA και για τις δύο θεωρίες είχε απάντηση. Στην περίπτωση των κρατήρων η NASA υποστήριξε ότι σε συνθήκες χαμηλής βαρύτητας ένα σκάφος χρειάζεται λιγότερη ώθηση για να φτάσει στο έδαφος. Συν το γεγονός ότι η επιφάνεια της Σελήνης είναι ένας στέρεος βράχος. Κάτι που καθιστούσε απαγορευτικό τη δημιουργία κρατήρων.
Στην περίπτωση του φωτός η NASA αποκρίθηκε ότι την ευθύνη για τις διαφορετικές σκιές έχει το ανώμαλο έδαφος του πλανήτη και όλα τα εξογκώματα ή οι λόφοι προκαλούν αποκλίσεις και διαθλάσεις στο φως του ήλιου.
Τέλος υπάρχει μία πολύ διάσημη φωτογραφία από την επόμενη αποστολή, εκείνη του Apollo 12, η οποία δείχνει μία εικόνα σαν «αρχαία» σέλφι ενός αστροναύτη, στο σκάφανδρο του οποίου αντανακλάται ο συνεργάτης του και μία λευκή σκιά στο πάνω δεξί μέρος.
Η ποιότητα της φωτογραφίας ωστόσο είναι τέτοια που αμφισβητεί στη βάση την θεωρία συνωμοσίας που θέλει να είναι ένας προβολέας από στούντιο.
Η αποστολή του Apollo 11 και η επιτυχής κατάληξή της έβαλε τέλος στον επίσημο διαστημικό ανταγωνισμό Ηνωμένων Πολιτειών και Σοβιετικής Ένωσης.
Ανεπίσημα όμως οι δύο υπερδυνάμεις ποτέ δεν έπαψαν να προσπαθούν να υπερισχύσουν η μία της άλλης ή έστω να καταφέρουν να σαμποτάρουν τα σχέδια των αντιπάλων τους.
Κάτι που έγινε κατανοητό και αρκετά πρόσφατα καθώς σε συνάντηση που είχε ο επικεφαλής της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας Roscosmos και αναπληρωτής πρωθυπουργός της χώρας Ντμίτρι Ρογκόζιν με τον πρόεδρο της Μολδαβίας, Ίγκορ Ντόντον ανέφερε μεταξύ σοβαρού και αστείου ότι «θα διεξάγουμε την δική μας έρευνα για το εάν πήγαν όντως στη Σελήνη ή όχι».
Τα σχόλιά του βέβαια προξένησαν αρνητικές αντιδράσεις καθώς φαίνεται ότι ο ανταγωνισμός υπάρχει στο πίσω μέρος του κεφαλιού των Ρώσων, ακόμα και για κάτι που έγινε πριν μισό αιώνα.
«Έχουμε αυτό το στόχο να πετάξουμε και να επαληθεύσουμε κατά πόσον πήγαν εκεί ή όχι», είπε μεταξύ σοβαρού και αστείου ο Ντμίτρι Ρογκόζι, απαντώντας σε ερώτηση για το εάν οι ΗΠΑ έστειλαν αστροναύτες στο φεγγάρι.
Μετά τον καταιγισμό αρνητικών σχολίων από δημοσιογράφους και social media η Roscoscmos έσπευσε να μαζέψει τα σχόλια του Ρογκόζιν αναφέροντας ότι ήταν ένα αστείο.
Πάντα στα μεγάλα ιστορικά γεγονότα υπάρχουν και παράπλευρες πληροφορίες και καταστάσεις που μπορεί να μην ήταν αυτό που λέμε «καθοριστικής σημασίας» αλλά δίνουν μία άλλη νότα σε κάτι που ήδη γνωρίζουμε. Και μάλιστα το γνωρίζουμε με συγκεκριμένο τρόπο.
Για παράδειγμα αν πιαστούμε από τεχνικές λεπτομέρειες ο Νιλ Άρμστρονγκ δεν ήταν ο πρώτος άνθρωπος που μίλησε ενώ βρισκόταν στη Σελήνη. Ήταν ο έτερος αστροναύτης Μπαζ Όλντριν που μίλησε πρώτος! Όλοι γνωρίζαμε ότι η διάσημη φράση «ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο για την ανθρωπότητα», ήταν τα πρώτα λόγια που «σεληνιάστηκαν». Στην πραγματικότητα τα πρώτα λόγια που έσπασαν την εκκωφαντική σιωπή του διαστήματος ήταν του Όλντριν που είπε απλά «ΟΚ, οι μηχανές σταμάτησαν».
Η διάσημη φράση του Άρμστρονγκ έχει άλλη μία ενδιαφέρουσα ιστορία από πίσω της. Όταν ο Αρχηγός της αποστολής έκανε το πρώτο βήμα έπρεπε να πει «ένα μικρό βήμα για έναν άνθρωπο, ένα μεγάλο για την ανθρωπότητα» ενώ όπως ακούστηκε στη μετάδοση είπε «ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο για την ανθρωπότητα». Αυτή η, ασήμαντη λεπτομέρεια για πολλούς, λεπτομέρεια έγκειται στο γεγονός ότι ο Άρμστρονγκ μάλλον έπαθε κάποιο τρακ σαν αυτό που παθαίνουν οι ηθοποιοί μπροστά στο κοινό.
Επίσης ο Νιλ Άρμστρονγκ ήταν αυτός που κατέχει την πρωτιά ως ο άνθρωπος που πάτησε στο φεγγάρι. Και είναι αλήθεια. Αυτός όμως που ήθελε εναγωνίως να πατήσει στη Σελήνη ήταν ο Όλντριν ο οποίος όπως έχει εκμυστηρευτεί «θα έσκαγε αν δεν ουρούσε». Οπότε καθώς ο συνάδελφός του πετούσε στη Σελήνη εκείνος ανακουφιζόταν μέσα στη στολή του καθώς το σύστημα που δεχόταν τα υγρά του σώματός τους είχε σπάσει!
Πολλοί ήταν εκείνοι που είχαν περίεργες ερωτήσεις. Μία από αυτές ήταν πώς μυρίζει η Σελήνη. Οι αστροναύτες του Eagle δεν θα μπορούσαν να είχαν άμεση άποψη αλλά όταν επέστρεψαν στον διαστημικό σταθμό με δείγματα της επιφάνειας απάντησαν ότι η μυρωδιά ήταν ένας συνδυασμός «βρεγμένου χώματος και πυρίτιδας».
Εκτός από καλός αστροναύτης ο Άρμστρονγκ αποδείχτηκε και εξαιρετικός χειριστής. Και μάλιστα πολύ ντελικάτος. Η NASA είχε προβλέψει ότι τα πόδια του Eagle κατά την προσσελήνωση θα έσπαγαν. Η προσεδάφιση του Άρμστρονγκ ωστόσο ήταν τόσο τέλεια που τα πόδια του διαστημόπλοιου έμειναν ακέραια. Και όπως αποκάλυψε ο Όλντριν το «πρώτο βήμα της ανθρωπότητας» έμελλε να ήταν πολύ μεγαλύτερο από αυτό που αρχικά υπολόγιζαν.
Τέλος μεταξύ δεκάδων μικρών «μυστικών» που περιτριγυρίζουν την ιστορική αποστολή ήταν και ο λόγος του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Νίξον σε περίπτωση που όλα πήγαιναν λάθος. Ο άνθρωπος που έγραφε τους λόγους του Νίξον είχε φροντίσει για ένα τόσο ποιητικό κλείσιμο που σχεδόν όλοι θα ξέχναγαν ότι η αποστολή θα είχε αποτύχει: «Η μοίρα ήθελε οι άνθρωποι που πήγαν ειρηνικά να εξερευνήσουν τη Σελήνη, να μείνουν στη Σελήνη για πάντα ειρηνικά».
