Hταν 20 Ιουνίου 1992 όταν οι «New York Times» φιλοξένησαν το άρθρο που έδινε τέλος στα έργα και τις ημέρες του «νονού» Βελέντζα: «Άντρας που συνδέεται με τη Μαφία ένοχος για 10 εγκλήματα» ήταν ο τίτλος.
Ο λόγος για το 57χρονο τότε αφεντικό του ελληνικού υποκόσμου του Κουίνς και του Μπρούκλιν, ο οποίος είχε μόλις καταδικαστεί για τζόγο, εκβιασμούς, τοκογλυφία και φοροδιαφυγή, μεταξύ άλλων, από το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο του Μπρούκλιν.
Η έδρα δεν κατάφερε μάλιστα να καταλήξει σε ετυμηγορία για το βαρύτερο αδίκημα που τον βάρυνε, τον φόνο ενός κλέφτη κοσμημάτων.
Οι εισαγγελείς Kevin McGrath and Elizabeth Lesser δήλωσαν στην εφημερίδα ότι ο Velentzas ήταν επικεφαλής ενός σημαντικού δικτύου τζόγου και τοκογλυφίας στη Νέα Υόρκη και κυρίως στην ελληνική παροικία της Αστόρια. Αλλά και πως το εγκληματικό του συνδικάτο είχε στενές επαφές με την ιταλική μαφία και ειδικά την οικογένεια Lucchese.
Μαζί του στην πολύκροτη δίκη των 12 εβδομάδων καταδικάστηκαν και τα δύο πρωτοπαλίκαρά του, οι Peter Drakoulis και Michael Grillo, ο αδερφός του ωστόσο Dimitrios τη γλίτωσε. Αυτός κατηγορούνταν άλλωστε μόλις με μία κατηγορία, για παράνομο τζόγο.
Ο Spyredon «Spiros» Velentzas, όπως είναι γνωστός στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αποδείχτηκε πως ήταν πράγματι ο έλληνας «νονός» της Νέας Υόρκης. Το είπε μετά και ο ίδιος. Ήταν όμως και προσωπικός φίλος και συνέταιρος του άλλου «νονού», του «νονού των νονών» John Gotti, του διαβόητου αφεντικού της οικογένειας Gambino που έφτασε να ελέγχει όλη τη Νέα Υόρκη και ακόμα πιο μακριά.
Κολλητοί από παιδαρέλια, όταν μεγάλωναν στους δρόμους του Κουίνς και όλοι τους ήξεραν ως ο Έλληνας και ο Ιταλός, ανήλθαν αμφότεροι τα σκαλιά της ιεραρχίας των δικών τους συνδικάτων.
Και ήταν τελικά ο Velentzas ο άνθρωπος στον οποίο αναφερόταν ο Gotti όταν διαβόητα διακήρυξε: «Πες σε αυτόν τον αλήτη πως εγώ, ο John Gotti, θα του ξεριζώσω το γαμ… το κεφάλι του!». Ο Velentzas κράτησε μεν το κεφάλι του, έμελλε ωστόσο να έχει την ίδια μοίρα με τον «αρχηγό των αρχηγών».
Πίσω από τα κάγκελα σήμερα εκτίοντας ισόβια κάθειρξη, ο έλληνας μαφιόζος συνεχίζει να διαμηνύει πως είναι αθώος για τον φόνο που τον βαρύνει, λέγοντας πως περνά τη ζωή του στη φυλακή για ένα έγκλημα που ορκίζεται πως δεν έχει κάνει…
Ο Velentzas παραμένει σχεδόν άγνωστος ακόμα και στις ΗΠΑ. Αυτή ήταν πάντα η μεγάλη ικανότητά του, να περνά απαρατήρητος. Ένα καλό μέρος των βιογραφικών πληροφοριών που τον αφορούν έχει αποκαλύψει ο μαχόμενος δημοσιογράφος Jerry Capeci στο βιβλίο του «Gang Land».
Ο αστυνομικός συντάκτης Capeci έγραφε για το οργανωμένο έγκλημα της Νέας Υόρκης από το 1975 τόσο στη «New York Post» όσο και τη «New York Daily News» και ήξερε τα πράγματα καλύτερα από τον καθένα. Αυτός λοιπόν μας λέει πως ο Σπύρος καταφτάνει παιδί ακόμα, 14 χρονών, με την οικογένειά του στον Νέο Κόσμο στα τέλη της δεκαετίας του 1940, τους γονείς του, τις αδερφές και τον αδερφό του Δημήτρη δηλαδή, αναζητώντας καλύτερη μοίρα.
Ο πατέρας του άνοιξε μια ταβέρνα στη Βοστόνη, την έκλεισε ωστόσο κάποια στιγμή και μετακόμισαν οικογενειακώς στη Νέα Υόρκη στη δεκαετία του 1950. Και βρήκαν νέο καταφύγιο στην «ελληνική πόλη», όπως αποκαλεί ο Capeci την Αστόρια του Κουίνς. Ο πατέρας άνοιξε ένα ακόμα εστιατόριο εκεί, ο γιος δεν θέλει ωστόσο να ακολουθήσει τα βήματά του και ανοίγει ένα «kafenion».
Στο οποίο παίζουν τις μεταμεσονύκτιες ώρες ένα ελληνικό τυχερό παιχνίδι με ζάρια, το «barbut», όπως αποκαλεί ο δημοσιογράφος το μπαρμπούτι. Η τοπική ιταλική μαφία δεν τον αφήνει όμως να προκόψει, θέλοντας το μερίδιό της από την τζογαδόρικη πίτα. Οι Lucchese του είχαν γίνει στενός κορσές, ήθελαν «10 χιλιάρικα τον μήνα για ‘‘προστασία’’».
Και ο τρόπος που τα ζητούσαν δεν άφηνε περιθώρια στον γιο των ελλήνων μεταναστών να πει όχι. Η συμφωνία ολοκληρώθηκε τελικά και δούλεψε στην εντέλεια για τα επόμενα 20 χρόνια. Μέχρι να γίνει «νονός» ο Βελέντζας.
Την ώρα όμως που το συνεταιράκι του John Gotti δεν άνοιξε ποτέ το στόμα του μέσα από το κελί του στις φυλακές του Ιλινόις, καμιά 300αριά χιλιόμετρα μακριά, σε σωφρονιστικό κατάστημα της Ιντιάνα, ο Βελέντζας άρχισε να «κελαηδά» το 1994. Σε ποιον άλλο, τον Jerry Capeci!
«Ήμουν ο βασιλιάς στους δικούς μου, τους Έλληνες», είπε καυχησιάρικα στην πρώτη συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης που έδωσε ποτέ στις 12 Οκτωβρίου 1994 στην «Daily News», «μεγαλώσαμε μαζί, όλοι με ήξεραν. Εγώ έδινα τις εντολές. Εγώ ήμουν το αφεντικό στην Αστόρια».
Και ο John Gotti τον ήξερε στα σίγουρα: «Ξέρω αυτόν τον Spiro καλά. Είναι ο αρχηγός των Ελλήνων», ακούγεται να λέει το 1990 σε ηχογραφημένη μαγνητοταινία από κοριό του FBI στον μαφιόζο Salvatore «Sammy Bull» Gravano. «Αναμφίβολα», συμφωνεί ο τελευταίος.
Το αφεντικό του οργανωμένου εγκλήματος στην ελληνική παροικία της Αστόρια δεν τα έκανε όμως όλα μόνος. Η περιουσία και η δύναμή του είχαν πολύ μαφία εντός τους, τους πανίσχυρους ιταλούς «νονούς» της Νέας Υόρκης. «Δούλευα στην οικοδομή, είχα εστιατόρια, είχα ενεχυροδανειστήρια, είχα κουλουράδικα, είχα μακαρονάδικο», επέμενε αυτός στη συνέντευξή του, «δεν έχασα ποτέ ούτε μια μέρα δουλειάς».
Αυτά που δεν απαρίθμησε ο Βελέντζας ήταν οι άλλες δουλειές του, αυτές που έκανε για δεκαετίες και του εξασφάλισαν παραδάκι για μια ζωή. «Έβγαλα πολλά λεφτά στον τζόγο. Τα έχασα όλα στον ιππόδρομο», είπε στον Capeci με ένα αδιόρατο χαμόγελο που έκανε τον δημοσιογράφο να παρατηρήσει πως σίγουρα δεν τα είχε χάσει όλα.
Κολλητός του Gotti για περισσότερο από 25 χρόνια, προστατευόμενος των Lucchese και με ισχυρούς δεσμούς ακόμα και με την οικογένεια Gambino, ο Βελέντζας ήταν όλο αυτό τον καιρό στο απυρόβλητο, έχοντας την κάλυψη της Κόζα Νόστρα. Στην εποχή της ακμής του, είχε μπαρμπουτιέρες σε όλη την Αστόρια, χαρτοπαικτικές λέσχες σε Κουίνς και Μπρούκλιν και ένα πυκνό δίκτυο από παράνομες δραστηριότητες.
Ο Βελέντζας έγινε Βελέντζας δουλεύοντας πλάι στον ξακουστό έλληνα μαφιόζο «Pete The Greek», τον Μανιάτη Peter Kourakos, τα μαφιόζικα πλοκάμια του οποίου είχαν απλωθεί σε όλη τη Νέα Υόρκη. «Όταν πέθανε, κληρονόμησα τις μπαρμπουτιέρες του», επιβεβαίωσε ο ίδιος στον Capeci.
Κάτω από τις ευλογίες των Lucchese, έστησε τη δική του μικρή αυτοκρατορία: «Τους έδινα 10.000 δολάρια τον μήνα για τις αίθουσες με τις ιπποδρομίες, τις μπαρμπουτιέρες και τα μηχανήματα του πόκερ», είπε στη διαβόητη συνέντευξη επιβεβαιώνοντας τις υποψίες του FBI.
«Πραγματικά», σημείωνε ο Capeci μετά τη συνομιλία τους στο κελί, «ο Velentzas, ο οποίος δεν συνεργάζεται με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, επιβεβαίωσε σχεδόν τα πάντα από όσα λένε οι ομοσπονδιακοί και οι πρώην μαφιόζοι των Lucchese για τον ίδιο και τις τζογαδόρικες επιχειρήσεις του».
Μόνο τον φόνο δεν θα παραδεχτεί ποτέ…
Παρά την πολυετή κάθειρξη με την οποία ήρθε αντιμέτωπος ο Βελέντζας, αυτό που τον έστειλε ισόβια στη στενή ήταν ένας φόνος. Ένας φόνος του 1988, στον οποίο τον κατονόμασε ως δράστη ο Peter «Fat Pete» Chiodo, ο θηριώδης μπράβος των Lucchese που ήξερε τον Βελέντζα εδώ και δεκαετίες, μιας και ήταν ο άνθρωπος που πήγαινε κάθε μήνα για να εισπράξει τα λεφτά της «προστασίας».
Ο πανύψηλος και 180 κιλών Fat Pete έγινε παπαγαλάκι της αστυνομίας όταν οι Lucchese υποπτεύθηκαν αδίκως πως τους κάρφωνε στο FBI και αποφάσισαν να τον βγάλουν από τη μέση. Και έγινε παπαγαλάκι γιατί προσπάθησαν κάποια στιγμή, ανεπιτυχώς ευτυχώς, να σκοτώσουν ακόμα και την αδερφή του.
«Ο Pete Chiodo μου την έστησε», ισχυριζόταν και συνεχίζει να το κάνει ακόμα και σήμερα, στα 84 του, ο Βελέντζας, «σε όλο τον κόσμο, είμαι ο άνθρωπος που μισεί περισσότερο. Με παγίδευσε». Τον Chiodo θεωρεί επίσης υπεύθυνο για εκείνο τον σχεδόν φονικό καυγά που είχε με τον «νονό των νονών» το 1990 και λίγο έλειψε να προκαλέσει ελληνο-ιταλική σύρραξη!
Ο Chiodo τον είχε παραπλανήσει, λέει πάντα ο Βελέντζας, ώστε να ανοίξει εκείνη την μπαρμπουτιέρα σε μέρος που δεν έπρεπε, σε περιοχή των Gambino δηλαδή, οι οποίοι θεώρησαν πως οι Lucchese έμπαιναν στα εδάφη τους και απειλήθηκε η πάντα εύθραυστη ειρήνη της Κόζα Νόστρα. Ο Gotti θύμωσε τόσο με τον Βελέντζα που ξεστόμισε τη θρυλική πια ατάκα με το κεφάλι που θα ξερίζωνε.
«Ήταν ο Fat Pete αυτός που το άνοιξε», λέει ο Βελέντζας, «παραλίγο να με σκοτώσουν. Και μετά κατηγόρησε εμένα». Είναι γεγονός πως το μόνο που είχε ο εισαγγελέας για να τον καταδικάσει για φόνο ήταν η μαρτυρία του Fat Pete. Άντε και του ίδιου του… θύματος! Στη δίκη πάντως για τα 10 εγκλήματά του, η έδρα τον αθώωσε για τον φόνο, καταλήγοντας σε σωστό αδιέξοδο. Μόνο που ο Βελέντζας είπε να ρίξει μια ζαριά ακόμα. Και έχασε.
Ο φόνος αφορούσε σε έναν παλιό φίλο του έλληνα «νονού», τον Sarecho «Sammy the Arab» Nalo, έναν θρυλικό κλέφτη κοσμημάτων που είχε ενορχηστρώσει το τρανό ριφιφί στο ξενοδοχείο Pierre Hotel το 1972 με λεία 4 εκατ. δολαρίων. Ο Nalo πυροβολήθηκε λοιπόν την ώρα που μιλούσε στο τηλέφωνο στο γραφείο του Βελέντζα σε ένα ταξιδιωτικό γραφείο του «νονού» στο Κουίνς. Στην άλλη άκρη της γραμμής ήταν ο ίδιος ο Βελέντζας, από το σπίτι του αυτός, ο οποίος άκουσε μάλιστα τους θανάσιμους πυροβολισμούς.
Ο Nalo δεν πέθανε αμέσως. «Φωνάξτε ένα ασθενοφόρο, δεν νομίζω να τα καταφέρω», είπε στους αστυνομικούς που κατέφτασαν στο σημείο, σύμφωνα με τα δικαστικά έγγραφα. «Ποιος το έκανε;», τον ρώτησε ένας αστυφύλακας. «Spiro Velentzas», απάντησε ο Nalo. Η μαρτυρία του ωστόσο δεν έγινε αποδεκτή ως πειστήριο στο πρωτόδικο δικαστήριο.
Ο Βελέντζας ήταν αντιμέτωπος με κάθειρξη 8-20 ετών για τα αδικήματά του. Ποινή πολύ μικρή γι’ αυτόν, θεώρησε ο κατήγορος Kevin McGrath, γι’ αυτό και ζήτησε από τον δικαστή να συμπεριλάβει και τον φόνο του Nalo στην ετυμηγορία του για τον Βελέντζα, προσθέτοντας έτσι χρόνια στην τελική ποινή.
Ο «νονός» έριξε τη στερνή του τη ζαριά: ζήτησε εκ νέου εκδίκαση της υπόθεσης του φόνου, για την οποία είχε αθωωθεί με ψήφους 8-4 όπως είπαμε, μόνο που στη νέα δίκη κρίθηκε ένοχος και έφαγε ισόβια. Και ήταν τα ισόβια δεσμά αυτά που τον ώθησαν να ανοίξει το στόμα του και να μιλήσει στον δημοσιογράφο που ήξερε τη μαφία απέξω και ανακατωτά.
Κατά τη δική του εκδοχή για το τι συνέβη εκείνη τη μέρα της 6ης Οκτωβρίου 1988, ήταν και πάλι ο Chiodo αυτός που έβγαλε από τη μέση τον κλέφτη, καθώς δεν μπορούσε να ξεπληρώσει δάνειο 100.000 δολαρίων. Γιατί κατονόμασε όμως αυτόν ως δράστη ο Nalo και όχι τον Fat Pete;
«Για έξι μήνες αναρωτιόμουν γιατί ο Sammy the Arab να πει κάτι τέτοιο», εκμυστηρεύτηκε ο Βελέντζας, «υποθέτω ότι εκείνη την ώρα πίστεψε πως του την είχα στήσει εγώ, γιατί κανείς δεν γνώριζε πως θα συναντιόμασταν παρά μόνο εγώ». Το Εφετείο δεν μείωσε την ποινή του, καθώς δεν έκανε δεκτή τη δική του εκδοχή της ιστορίας.
Κανείς δεν ξέρει τι έχει απογίνει σήμερα το παντοδύναμο στις δεκαετίες του 1980 και του 1990 εγκληματικό συνδικάτο του Βελέντζα. Πέρασε σε άλλα χέρια ελληνικά; Απορροφήθηκε τελικά από τους ιταλούς γκάγκστερ;
Πιθανότατα όχι, καθώς όπως είχε παραδεχτεί ιταλός μαφιόζος λίγα χρόνια πρωτύτερα: «Αυτοί οι Έλληνες ξέρουν το παιχνίδι τόσο καλά που θα μας αφήσουν χωρίς δουλειά!»…
