Το 2017, ο ποταμός Γουανγκανούι στη Νέα Ζηλανδία απέκτησε νόμιμα δικαιώματα. Όπως και εταιρείες που διαθέτουν νόμιμα δικαιώματα, ο ποταμός αποτελεί οντότητα με δικαιώματα, για τα οποία οι τοπικές κοινότητες και οι ιδιώτες μπορούν να προσφύγουν στη δικαιοσύνη. Πλέον, οι ντόπιοι αρχίζουν να αποκομίζουν τα οφέλη.
«Το να υπάρχουν τόσοι άνθρωποι από όλον τον κόσμο που να μας λένε “βλέπετε τον ποταμό σαν άνθρωπο;” είναι κάτι που με κάνει υπερήφανη», δήλωσε η ξεναγός Νγκα Ρομά Ποά στο BBC.
Όπως πρόσθεσε η ίδια, σαν παιδί μεγάλωσε με την αντίληψη πως, κάθε ζωντανός οργανισμός, είναι το ίδιο σημαντικός με τον άνθρωπο. Επεσήμανε, δε, πως το ποτάμι έχει δική του προσωπικότητα, περιγράφοντάς το ως υπομονετικό, συνεπές, επίμονο, «κομψά άγριο» κατά κάποιον τρόπο ορισμένες φορές, με τρόπο που είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς. Για την ίδια, το ποτάμι είναι ένας δάσκαλος και φίλος, η ζωή της, όπως διηγήθηκε.
Τι συνέβη όταν το ποτάμι απέκτησε νόμιμα δικαιώματα;
Για τους αυτόχθονες πληθυσμούς της περιοχής, το ποτάμι αποτελεί πρόγονό τους. Από το 1930, αμφισβητούσαν το δικαίωμα της πολιτείας σε ό,τι αφορά τον έλεγχο και τη χρήση του ποταμού. Το 2017, η κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας υιοθέτησε νομοθεσία που προβλέπει ότι ο ποταμός είναι νομικό πρόσωπο.
Οι αρχές όρισαν μάλιστα εκπροσώπους του ποταμιού, το οποίο – αποκτώντας νομική προσωπικότητα – μπορεί να προσφύγει στη δικαιοσύνη, να υπογράψει συμβόλαια και να διαθέτει περιουσία. Το ποτάμι, πλέον, ανήκει στον εαυτό του και τις κοινότητες γύρω από αυτό.
Σύμφωνα με τη νομικό Έρικ Ο’Ντόνελ, το παράδειγμα με τον ποταμό Γουανγκανούι ακολουθήθηκε τα επόμενα δύο χρόνια και για άλλα ποτάμια ή λίμνες, σε διάφορες χώρες του κόσμου, όπως στην Ινδία, την Κολομβία, το Μπαγκλαντές και την Αυστραλία, ενώ στη Νέα Ζηλανδία, ένα εθνικό πάρκο έλαβε επίσης ιδιότητα νομικού προσώπου. Πάντως, λόγω της πολυπλοκότητας του ζητήματος, στην Ινδία η χορήγηση ιδιότητας νομικού προσώπου στον ποταμό Γάγγη «πάγωσε», εν μέσω φόβων ότι θα ασκούνται μηνύσεις σε βάρος του σε περιόδους πλημμυρών ή ξηρασίας.
«Αυτό διαφέρει πολύ σε σύγκριση με ό,τι έγινε στον ποταμό Γουανγκανούι μέχρι στιγμής. Είναι ένα πολύ πιο βιώσιμο μοντέλο σε σύγκριση με όσα έχουμε δει σε άλλα σημεία του κόσμου» ανέφερε η ίδια, τονίζοντας πως υπάρχει σημαντική χρηματοδότηση ενώ όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη «έχουν φωνή» σε ό,τι αφορά τη διαχείριση του ποταμού, μέσω θεσμών και συμφωνιών.
Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της νομοθεσίας, θεωρείται πως είναι η ενίσχυση των αυτοχθόνων πληθυσμών. Ωστόσο, οι προκλήσεις δεν έχουν εξαλειφθεί. Ο ποταμός μολύνεται κυρίως από την απόρριψη σε αυτόν υπολειμμάτων από τη γεωργία και την υλοτομία, ενώ έχει γίνει εκτροπή κάποιων πηγών του, προκειμένου να τροφοδοτείται ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο.
Με πληροφορίες από BBC
