Μια καλή ταινία πέρα από τη ψυχαγωγία που προσφέρει, η οποία έτσι κι αλλιώς λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά, έχει την δύναμη να αλλάζει συνειδήσεις. Παρόλο που οι περισσότερες ταινίες δημιουργούνται για λόγους ψυχαγωγίας και φυσικά για να αποφέρουν μεγάλος κέρδος στα κινηματογραφικά στούντιο, υπάρχουν μερικές ταινίες οι οποίες κατάφεραν και κάτι άλλο: έφεραν στο φως διάφορα κοινωνικά ζητήματα, επηρέασαν τους νόμους, προώθησαν ιδεολογίες – τόσο καλές όσο και κακές – και γενικά άλλαξαν την πορεία της ιστορίας μέσω του αντίκτυπου τους στην κοινωνία.
Οι ακόλουθες ταινίες είχαν μεγάλη επιρροή, αυξάνοντας την ευαισθητοποίηση και επιφέροντας αλλαγές σε διάφορους τομείς – από την κλιματική αλλαγή μέχρι τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων.
A Girl in the River
Η ταινία αφηγείται την ιστορία της 19χρονης Saba που επέζησε μιας απόπειρας δολοφονίας. Το μοναδικό έγκλημα της; Αγάπησε τον λάθος άνθρωπο. Η προβολή της ταινίας οδήγησε σε μια άνευ προηγουμένου συζήτηση για τους φόνους τιμής στις συντηρητικές πατριαρχικές μουσουλμανικές κοινωνίες.
Συγκεκριμένα, ο πρωθυπουργός Nawaz Sharif υποσχέθηκε στη δημιουργό της ταινίας, Sharmeen Obaid-Chinoy, να απαλλάξει το Πακιστάν από αυτή την πρακτική, δημιουργώντας έναν νόμο που θα σταματήσει την μέχρι τώρα προστασία των δραστών.
Blackfish
Η θεματική του ντοκιμαντέρ περιστρέφεται γύρω από τις φάλαινες δολοφόνους σε αιχμαλωσία, και συγκεκριμένα την Τίλικουμ, μια 32χρονη όρκα που βρίσκεται στο πάρκο SeaWorld της Φλόριντα και έχει υπάρξει υπέυθυνη για το θάνατο τριών ανθρώπων, μέχρι στιγμής, με πιο χαρακτηριστική την άγρια επίθεση στην εκπαιδεύτρια της, Ντον Μπράνσο.
Είναι ένα αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ που καταδεικνύει τις ολέθριες συνέπειες του εγκλεισμού ενός τόσο έξυπνου, ευαίσθητου όσο και επικίνδυνου ζώου. Ο αληθινός δολοφόνος, δεν είναι παρά ο άνθρωπος και η επιτακτική του ανάγκη για κυριαρχία και επιβολή. Οι δημιουργοί ανέφεραν ότι το φιλμ παρουσιάζει “πώς η φύση εκδικείται τον άνθρωπο όταν έρθει στα όρια της”.
Victim
Αυτή είναι η πρώτη βρετανική ταινία που χρησιμοποίησε την λέξη “ομοφυλόφιλος”. Είναι μια ταινία του 1961, η οποία προσπάθησε να εξουδετερώσει την αχαλίνωτη ομοφοβία που υπήρχε στην Βρετανία. Η επιτροπή λογοκρισίας διάβασε το σενάριο κι έκοψε συνολικά τέσσερις διαλόγους. Λόγω του θέματος της, πολλοί ηθοποιοί αρνήθηκαν την συμμετοχή τους.
Αναφέρει την ιστορία ενός δικηγόρου, ο οποίος πέφτει θύμα εκβιασμού λόγω των σεξουαλικών του προτιμήσεων. Η πρεμιέρα της ταινίας συνέπεσε με την κοινοβουλευτική συζήτηση για το αν θα νομιμοποιηθεί ή όχι η ομοφυλοφιλία. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι η ταινία επηρέασε τη γνώμη του Κοινοβουλίου και οδήγησε στη θέσπιση του Νόμου περί Σεξουαλικών Παραπτωμάτων του 1967.
Philadelphia
Το Victim δεν ήταν η μοναδική ταινία που άλλαξε την στάση των ανθρώπων απέναντι στην ομοφυλοφιλική κοινότητα. Η οσκαρική ταινία Philadelphia είναι μια αληθινή ιστορία που μίλησε ανοιχτά και σοβαρά για το AIDS, την ομοφυλοφιλία και την ομοφοβία, και για το πώς αντιμετωπίζονταν οι ασθενείς του AIDS στα πρώτα χρόνια που ο φονικός ιός σκότωνε νέους ανθρώπους.
Αφορά την ιστορία ενός νεαρού δικηγόρου (Τομ Χνακς) που βρέθηκε εκτός δουλειάς επειδή νόσησε. Ήταν μια από τις πρώτες δίκες στις ΗΠΑ ενάντια στην ομοφοβία και τον κοινωνικό ρατσισμό που αντιμετώπιζαν οι φορείς του AIDS.
Super Size Me
Ο Μόργκαν Σπέρλοκ συνεχίζοντας την παράδοση του Μάικλ Μουρ, έκανε ένα ντοκιμαντέρ που έκανε μεγάλη αίσθηση στην Αμερική. Αφορά τις τρομακτικές επιπτώσεις που είχε στην υγεία ενός ατόμου η αποκλειστική κατανάλωση φαγητού από τα McDonald’s για έναν μήνα και το αντίκτυπο της διαιτολογικής διατροφής που έχουν επιβάλει οι μεγάλες αλυσίδες fast food στην οικογενειακή ζωή, την παιδεία και την κουλτούρα των ΗΠΑ.
Ο Σπέρλοκ κέρδισε περισσότερα από είκοσι κιλά, αλλά επίσης παρουσίασε ηπατική ανεπάρκεια και περιόδους κατάθλιψης. Αυτή η ταινία άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο το κοινό έβλεπε το fast food, αναζωπύρωσε τις συζητήσεις σχετικά με την παχυσαρκία στην Αμερική. Μέσα σε έξι εβδομάδες, τα McDonald’s απόρριψαν την επιλογή των ‘Super Size’ γευμάτων.
The Thin Blue Line
Το 1968 ο Έρολ Μόρις μία από τις πιο σημαντικές, πολυσυζητημένες και επιδραστικές ταινίες ντοκιμαντέρ στην ιστορία του κινηματογράφου. Αφορά την ιστορία του Ράνταλ Ντέιλ Άνταμς, ενός άντρα που καταδικάστηκε σε ισόβια φυλάκιση για ένα φόνο που δεν διέπραξε ποτέ. Καθώς η ιστορία εξελίσσεται, γίνεται πολύ σαφές ότι ο Άνταμς ήταν αθώος, και καταδικάστηκε λόγω ψευδών ισχυρισμών ατόμων που είχαν μια δική τους ατζέντα.
Ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του ντοκιμαντέρ ο Άνταμς αποφυλακίστηκε, οφείλοντας την ελευθερία του στο πείσμα του Έρολ Μόρις να πάρει την υπόθεση στα χέρια του. Είναι ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ, το οποίο στην ουσία έδωσε σε έναν άνθρωπο την ζωή του πίσω.
A Short Film About Killing
Το 1988 ο Κριστόφ Κισλόφσκι μας έθεσε ένα τεράστιο ηθικό δίλημμα που ακόμη και σήμερα είναι επίκαιρο. Νομιμοποιείται το “οφθαλμός αντί οφθαλμού”;
Η ιστορία έχει ως εξής: “Ενας νεαρός Πολωνός σκοτώνει χωρίς προφανή αιτία έναν ταξιτζή και καταδικάζεται σε θάνατο,από μια κοινωνία που ούτως ή άλλως έχει χάσει τις ουμανιστικές της αξίες.” Ο Κισλόφσκι μιλάει – μακριά απο δημαγωγίες – για την θανατική ποινή και περιγράφει με σκληρούς όρους τόσο τον φόνο που έκανε ο νεαρός όσο και τον φόνο που κάνει το κράτος. Μετά από μια αμφιλεγόμενη πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, οι Πολωνοί κατάργησαν τη θανατική ποινή και άλλες χώρες αναγκάστηκαν να εξετάσουν την νομοθεσία τους.
Bambi
Το Bambi είναι η διάσημη αμερικανική δραματική ταινία κινουμένων σχεδίων του Ουώλτ Ντίσνεϋ. Κυκλοφόρησε στις αίθουσες το 1942, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, και δεν μπόρεσε να έχει πρόσβαση σε αρκετές από τις Ευρωπαϊκές αγορές. Όταν κυκλοφόρησε, έλαβε μικτές κριτικές, κυρίως λόγω της έλλειψης στοιχείων φαντασίας στην ταινία και την αντίθεση προς μια δραματική ιστορία των ζώων και τον αγώνα τους να επιβιώσουν στο δάσος αποφεύγοντας την απειλή του ανθρώπου. Οι κυνηγοί μίλησαν εναντίον της ταινίας και η εφημερίδα The New York Times ισχυρίστηκε, «Στην αναζήτηση της τελειότητας, ο κ. Ντίσνεϋ έχει έρθει επικίνδυνα κοντά στην εκτίναξη ολόκληρου του κόσμου φαντασίας κινουμένων σχεδίων που δημιούργησε».
Η ταινία κατάφερε να κάνει πολλούς ανθρώπους να αγωνιστούν για τα δικαιώματα των ζώων, και το 2011 ήταν ανάμεσα στις ταινίες που επιλέχθηκαν για συντήρηση στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου. Στην επαγωγή του, το Εθνικό Μητρώο ανέφερε ότι η ταινία ήταν μία από τις αγαπημένες του Γουώλτ Ντίσνεϋ και ότι “είχε αναγνωριστεί για το εύγλωττο μήνυμά της για τη διατήρηση της φύσης”.
