Με 67 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 2 θανάτους, το δημόσιο σύστημα υγείας της Κούβας φαίνεται να ανταποκρίνεται ικανοποιητικότατα, διαγράφοντας μια εντελώς δική του πορεία.
Είναι γεγονός πως στην πανδημία του Covid-19 συνηθίσαμε να κοιτάμε στις μεγάλες χώρες για πληροφορίες και τρόπους αντιμετώπισης του κορονοϊού, παρά το γεγονός ότι οι ίδιες μεγάλες χώρες είναι αυτές που πλήττονται περισσότερο από την καταστροφή.
Κι έτσι τώρα έχουμε αρχίσει να αναζητούμε ενδιαφέροντα παραδείγματα από εναλλακτικούς χειρισμούς μικρότερων κρατών. Και μια χώρα που τραβούσε πάντα τον δικό της δρόμο ήταν και παραμένει η Κούβα.
Τι συμβαίνει όμως εκεί; Τι μέτρα έχει πάρει; Και πώς ανταποκρίνονται τελικά οι υγειονομικές της υπηρεσίες;
Αρκεί να πούμε για αρχή πως τα πάει ιδιαιτέρως καλά. Τόσο καλά που πολλές χώρες ζητούν πλέον ιατρική βοήθεια και τεχνογνωσία από την Κούβα.
Την ίδια στιγμή, στην Κίνα θεραπεύουν τους ασθενείς του κορονοϊού με ένα αντιϊκό φάρμακο από την Κούβα, η οποία επέτρεψε ακόμα και σε αγγλικό κρουαζιερόπλοιο με 5 επιβεβαιωμένα κρούσματα να δέσει στο λιμάνι της…
Την ώρα που ολοένα και περισσότερες χώρες που πλήττονται από την πανδημία του κορονοϊού στρέφονται στην Κούβα για αναζήτηση ιατρικής βοήθειας, οι ΗΠΑ αντιδρούν με τον γνωστό τρόπο.
Ούτε λίγο ούτε πολύ, το State Department συμβούλευσε όλο τον κόσμο να μην αποδεχτεί την κουβανική βοήθεια. Όσο τα συστήματα υγείας γονατίζουν όμως και είναι στα όρια της κατάρρευσης, οι αμερικανικές παραινέσεις φαίνονται να πέφτουν στο κενό.
Υγειονομικές «ταξιαρχίες» από την Κούβα έχουν προσκληθεί να συμβάλουν στις ιατρικές προσπάθειες που γίνονται στην Ιταλία, τη Βενεζουέλα, τη Νικαράγουα, το Σουρινάμ, την Τζαμάικα και τη Γρενάδα της Καραϊβικής.
Πολύ πρόσφατα, οι Αρχές της Κούβας έδωσαν στη δημοσιότητα ένα βίντεο με ένα υπαίθριο νοσοκομείο που έστησαν οι γιατροί και το νοσηλευτικό της προσωπικό στη Λομβαρδία της Ιταλίας, μια από τις περιοχές που χτυπήθηκαν αλύπητα από τον κορονοϊό.
Οι ειδήσεις στην Αμερική απεικονίζουν ωστόσο μια διαφορετική κατάσταση στο νησί και το State Department συνεχίζει να προειδοποιεί τις χώρες να ξανασκεφτούν την ιδέα να ζητήσουν βοήθεια από την Κούβα.
Το έγραψε ακόμα και στο Twitter: «Η Κούβα προσφέρει τις διεθνείς ιατρικές αποστολές της σε όσους χτυπήθηκαν από το Covid-19 μόνο και μόνο για να αντισταθμίσει τα λεφτά που έχασε όταν οι χώρες σταμάτησαν να συμμετέχουν στο καταχρηστικό της πρόγραμμα».
H Κούβα προσφέρει σε κάποιες χώρες δωρεάν ιατρική βοήθεια, στο πλαίσιο αλληλεγγύης, ενώ από άλλες ζητά πράγματι αμοιβή για τις υπηρεσίες της. Το State Department εννοεί, και δεν είναι η πρώτη φορά που λέει κάτι τέτοιο, πως οι κουβανοί γιατροί που συμμετέχουν σε διεθνείς αποστολές παίρνουν μόλις το 20% των αμοιβών που πληρώνουν οι χώρες υποδοχής για τις υπηρεσίες τους.
Αυτό που δεν λένε οι Αμερικανοί είναι πως ακόμα κι έτσι, με τον μειωμένο αυτό μισθό, οι αμοιβές τους είναι κατά πολύ μεγαλύτερες από αυτές που λαμβάνουν από τα νοσοκομεία της Κούβας (κάπου 60 δολάρια τον μήνα).
Η Κούβα δεν κρύβει άλλωστε την πρακτική. Έχει πει εδώ και χρόνια πως παρακρατά πράγματι το μεγαλύτερο ποσοστό των αμοιβών των γιατρών της που δουλεύουν στο εξωτερικό για να χρηματοδοτεί τμήμα του κόστους της δωρεάν λειτουργίας του εθνικού συστήματος υγείας της.
Ενός συστήματος υγείας που έχει αποδειχτεί πολλάκις εξαιρετικά ικανό να διαχειρίζεται κρίσεις…
Όπως και οι περισσότεροι θεσμοί της Κούβας, έτσι και το σύστημα υγείας της έχει δει καλύτερες μέρες στο παρελθόν. Ο υπερσυγκεντρωτικός όμως τρόπος της διακυβέρνησής της, ο ίδιος που έχει αποδειχθεί καταστροφικός για την οικονομία της, αποδίδει λαμπρά στις επείγουσες καταστάσεις.
Κι αυτό γιατί το εθνικό σύστημα υγείας της Κούβας δουλεύει αλλιώς: ρίχνει το βάρος στην πρόληψη, παρά στη θεραπεία. Αποτρέπουμε την αρρώστια δηλαδή από το να περιμένουμε να τη θεραπεύσουμε.
Τα πρώτα κρούσματα κορονοϊού στην Κούβα επιβεβαιώθηκαν στις 11 Μαρτίου. Η ανίχνευσή τους απέδωσε αμέσως: την προηγουμένη, τρεις ιταλοί τουρίστες είχαν διαμείνει σε ξενώνα στην πόλη Τρινιδάδ στο κέντρο του νησιού, φτάνοντας με πτήση στην Αβάνα στις 9 του μήνα. Ήταν και οι τρεις θετικοί στον κορονοϊό.
Πώς απάντησαν οι υγειονομικοί φορείς; Πέρα από την άμεση καραντίνα στους 7 Κουβανούς με τους οποίους είχαν έρθει σε επαφή οι Ιταλοί;
Έστειλαν χιλιάδες επαγγελματίες της υγείας, μεταξύ αυτών και φοιτητές ιατρικής, από πόρτα σε πόρτα αναζητώντας συμπτώματα που θα μπορούσαν να παραπέμπουν στον κορονοϊό. Όπως πυρετό ή αναπνευστικά προβλήματα.
Όσο γίνονταν αυτοί οι εντατικοί έλεγχοι στα μήκη και τα πλάτη του νησιού, η κεντρική κυβέρνηση διέθεσε όλους τους πόρους της Κούβας στη μάχη με την πανδημία. Παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε πανδημία!
Κι αυτό το έκανε προληπτικά, ήδη από τις 2 του Μάρτη. Τότε έθεσε σε εφαρμογή την εθνική στρατηγική «Σχέδιο Αποτροπής και Ελέγχου του Νέου Κορονοϊού» και στις 6 του μήνα την επικαιροποίησε μάλιστα, προσθέτοντας «νέα επιδημιολογικά δεδομένα» από τις χώρες που είχαν πληγεί.
Ακόμα και τα στρατιωτικά νοσοκομεία υπήρχε η πρόβλεψη να μετατραπούν σε νοσοκομεία αναφοράς για μια ενδεχόμενη πανδημία και οι ΜΕΘ τους ήταν ήδη διαθέσιμες στον γενικό πληθυσμό.
Όταν στις 12 του μήνα σήμανε γενικός συναγερμός με τα πρώτα κρούσματα, η Κούβα ήταν πανέτοιμη με 3.100 κλίνες, 100 κρεβάτια ΜΕΘ και δομές καραντίνας σε όλο το νησί. Ακόμα και τα μικρά περιφερειακά κέντρα υγείας, τα δικά μας αγροτικά ιατρεία, μπορούσαν να διαχειριστούν κρούσματα με αναπνευστικά προβλήματα σε συνθήκες πλήρους καραντίνας.
Στις 18 Μαρτίου, η Κούβα είδε τον 11ο ασθενή της, έναν 57χρονο Καναδό που είχε φτάσει μόλις στο νησί. Από τους άλλους 10, ένας είχε μόλις πεθάνει και οι υπόλοιποι ήταν σε σταθερή κατάσταση. Από τους 356 ασθενείς που ήταν σε «επιδημιολογική επιτήρηση» στα νοσοκομεία, οι 101 ήταν μάλιστα ξένοι. Όσο για την κατ’ οίκον παρακολούθηση, άγγιζε τον αδιανόητο για μας αριθμό των 26.415 ανθρώπων.
Για να αποτρέψει την οικονομική καταστροφή από την πανδημία, η Κούβα, μια χώρα που γνωρίζει δυστυχώς από φυσικές καταστροφές, έχει εφαρμόσει από το 2014 ένα πρόγραμμα όπου όταν φυσικές, τεχνολογικές ή υγειονομικές καταστροφές αποτρέπουν τους πολίτες από τη δουλειά τους, τους αποζημιώνει το κράτος με τις πλήρεις αποδοχές τους για τον πρώτο μήνα και με το 60% για το υπόλοιπο διάστημα.
Ταυτοχρόνως, η κουβανική κυβέρνηση νομοθέτησε για «έκτακτες δαπάνες υγείας για αναλώσιμα, προστασία και μονάδες εντατικής θεραπείας». Και πήραν και μια ακόμα απόφαση οι Κουβανοί, εντελώς καινοτόμα και πολύ πρόωρη: ενεργοποίηση μιας ομάδας ερευνητικών κέντρων στο νησί για σκευάσματα που να μπορούν να θεραπεύσουν το covid-19.
Το γεγονός ότι έχει μόλις 67 επιβεβαιωμένα κρούσματα δεν είναι καθόλου θαύμα…
Ασθενείς στην Κίνα που νοσούν με κορονοϊό υποβάλλονται ήδη σε θεραπεία με το σκεύασμα που απέδωσε άμεσα η Κούβα. Interferón Alpha 2B Recombinant (IFNrec) το λένε και παράγεται από τις 25 Ιανουαρίου στο κινεζο-κουβανικό εργοστάσιο της ChangHeber σε επαρχία της Κίνας.
Το φάρμακο παραμένει ο μεγάλος σταρ της κουβανικής βιοτεχνολογίας, έχοντας χρησιμοποιηθεί και κατά του HIV, αλλά και της ηπατίτιδας B και C. Δεν είναι καινούριο, έχοντας δημιουργηθεί στην Κούβα, στο περίφημο CIGB (Cuban Center for Genetic Engineering and Biotechnology), από το 1986. Είναι όμως μια νέα παραλλαγή του.
Εξαιτίας των θετικών αποτελεσμάτων του στην Κίνα, το κουβανικό φάρμακο χρησιμοποιείται ήδη κατά του κορονοϊού και στη Σεβίλη, παίρνοντας έγκριση από το Υπουργείο Υγείας της Ισπανίας.
Η Κούβα ξαναχτύπησε προσφάτως με το Interferón Beta, που ελέγχθηκε σε Κίνα και Σεβίλλη και οι υγειονομικές αρχές της Ισπανίας είπαν πως οι ασθενείς στους οποίους χρησιμοποιήθηκε το σκεύασμα αποθεραπεύτηκαν πλήρως. Τα τεστ τούς έδειξαν αρνητικούς.
Για την ώρα και για τη δυτική επιστήμη είναι απλώς ένα υποσχόμενο σκεύασμα, παρά το γεγονός ότι οι Κουβανοί μάς λένε πως έχει θεραπεύσει πάνω από 1.500 ανθρώπους. Χρειάζονται περισσότερες κλινικές δοκιμές για να αποφανθούν οι φορείς της Ευρώπης, κρίνοντας το δείγμα μικρό για πανηγυρισμούς.
Η Κούβα δεν φοβάται τον κορονοϊό και το δείχνει. Νωρίτερα μέσα στον μήνα, στις 18 Μαρτίου συγκεκριμένα, η κυβέρνησή της έκανε ένα ασυνήθιστο βήμα να προσφέρει βοήθεια σε βρετανικό κρουαζιερόπλοιο με τουλάχιστον 5 επιβεβαιωμένα κρούσματα και μερικές δεκάδες ακόμα με συμπτώματα σαν της γρίπης.
Και δέχτηκε το πλοίο εκεί που τα γύρω νησιά, όπως οι Μπαχάμες και τα Μπαρμπέιντος, είπαν ένα εμφατικό «όχι», αφήνοντάς το να παραδέρνει για 10 μέρες στην Καραϊβική.
Το «MS Braemar» έδεσε πράγματι στο λιμάνι της Μαριέλ, το μέρος απ’ όπου έφευγαν κατά ορδές οι Κουβανοί το 1980 για τις ΗΠΑ, και στρατιές γιατρών και νοσηλευτών μετέφεραν με κίνδυνο τους 682 επιβάτες ως το αεροδρόμιο της Αβάνας, όπου τέσσερις πτήσεις charter της British Airways περίμεναν τους τουρίστες για Αγγλία.
«Είμαι πολύ ευγνώμων στην κουβανική κυβέρνηση που επέτρεψε να γίνει αυτή η επιχείρηση», ευχαρίστησε ο βρετανός πρεσβευτής στην Κούβα, Antony Stokes, το νησί που έδωσε διέξοδο στις εκατοντάδες των εγκλωβισμένων.
Οι γιατροί της Κούβας παραμένουν στην πρώτη γραμμή του πυρός της πανδημίας, πηγαίνοντας όπου τους ζητηθεί. Και ειδικά σε χώρες όπου τα συστήματα υγείας καταρρέουν.
Κι όλα αυτά από μια χώρα που ζει εδώ και 6 δεκαετίες σχεδόν υπό το εμπάργκο που της έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ, στραγγαλίζοντας κάθε εμπορική δραστηριότητα. Και το εμπάργκο τώρα με τον κορονοϊό μπορεί να αποδειχθεί μοιραίο.
Αυτό είπε στο CNN ο Mark Weisbrot, διευθυντής του Center for Economic and Policy Research, καλώντας τον Τραμπ να άρει το εμπάργκο: «Αυτές οι κυρώσεις έχουν ένα πιο κεντρικό και φονικό αποτέλεσμα, συμβάλλοντας σε μια πιο γενική έλλειψη ζωτικών φαρμάκων και εξοπλισμού … Αυτό σημαίνει μεγαλύτερες ελλείψεις σε βασικές ιατρικές ανάγκες και προμήθειες, άρα και περισσότερους θανάτους»…
