Αυτοκίνητα και σπίτια βυθισμένα στο νερό, δρόμοι – και λεωφορεία – γεμάτα βροχόνερα, ιδιοκτήτες που προσπαθούν να εκτιμήσουν το κόστος της καταστροφής της περιουσία τους.
Αυτή την εικόνα παρουσιάζει το Λάγος κατά την περίοδο των βροχών.
Οι κάτοικοι της Νιγηρίας, της πολυπληθέστερης αφρικανικής χώρας, έχουν συνηθίσει τις ετήσιες πλημμύρες που έρχονται από τον Μάρτιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Φέτος όμως, στα μέσα Ιουλίου, η εμπορική συνοικία του Λάγος βίωσε μια από τις χειρότερες πλημμύρες των τελευταίων ετών.
«Ήταν πολύ έντονη και ασυνήθιστη», δήλωσε στο CNN ο 32χρονος Εσέλεμπορ Οσελουονάμεν.
«Βγήκα οδηγώντας από το σπίτι μου και δεν είχα καταλάβει ότι έβρεχε τόσο πολύ. Συνάντησα πολλή κίνηση στον δρόμο μου εξαιτίας της πλημμύρας. Όσο προχωρούσαμε, τόσο ανέβαινε η στάθμη του νερού. Το νερό συνέχισε να ανεβαίνει μέχρι που κάλυψε τον προφυλακτήρα του αυτοκινήτου μου. Και μετά, κι άλλο νερό άρχισε να κυλά μέσα στο ίδιο το αυτοκίνητο», θυμάται9 ο Οσελουονάμεν, ιδιοκτήτης εταιρείας ΜΜΕ στο Λάγος.
Φωτογραφίες και βίντεο που κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα δείχνουν δεκάδες αυτοκίνητα γεμάτα νερό μετά την καταρρακτώδη βροχή. Οι πλημμύρες παραλύουν την οικονομική δραστηριότητα, με το κόστος τους να αποτιμάται στα $4 δισ. κάθε χρόνο.
Το Λάγος, η πόλη της Νιγηρίας που βρίσκεται στις ακτές του Ατλαντικού, σε χαμηλό υψόμετρο και στεγάζει περισσότερους από 24 εκατ. ανθρώπους, ενδέχεται να πάψει να είναι κατοικήσιμη μέχρι το τέλος του αιώνα, καθώς η στάθμη των ωκεανών ανεβαίνει εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τις προβλέψεις των επιστημόνων.
Το πρόβλημα εντείνεται περαιτέρω εξαιτίας των «ανεπαρκών και ελλιπώς συντηρημένων συστημάτων αποστράγγισης και της ανεξέλεγκτης αστικής ανάπτυξης», μεταξύ άλλων παραγόντων, σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε το Ινστιτούτο Αναπτυξιακών Μελετών.
Η υδρολογική υπηρεσία της Νιγηρίας, NIHSA έχει προβλέψει κι άλλες καταστροφικές πλημμύρες εντός του Σεπτεμβρίου, όταν συνήθως σημειώνεται και η κορύφωση της περιόδου των βροχών.
Μια ακτή που διαρκώς μικραίνει
Το Λάγος είναι χτισμένο εν μέρει στην ηπειρωτική χώρα και εν μέρει σε μια σειρά από νησιά.
Η σταδιακή διάβρωση της ακτογραμμής καθιστά την πόλη ευάλωτη στις πλημμύρες, που, όπως λέει στο CNN ο Νιγηριανός περιβαλλοντολόγος, Σεγιφούνμι Αντεμπότε, οφείλονται στην υπερθέρμανση του πλανήτη και «παρατεταμένη ανθρώπινη δραστηριότητα».
Η εξόρυξη άμμου για τις οικοδομές συμβάλλει σημαντικά στη διάβρωση των ακτών του Λάγος, σύμφωνα με ειδικούς.
Ο Μάνζο Εζεκίλ, εκπρόσωπος της υπηρεσίας διαχείρισης έκτακτων αναγκών (NEMA) της Νιγηρίας, δήλωσε στο CNN ότι οι όχθες του ποταμού στη Νήσο Βικτώρια του Λάγος ήδη «αποσαθρώνονται». «Υπάρχει το πρόβλημα της αποσάθρωσης της όχθης του ποταμού. Η αύξηση της στάθμης του νερού “τρώει” τη γη».
Στο νησί της Βικτώρια, μια πλούσια γειτονιά του Λάγος, χτίζεται μια ολοκαίνουργια παράκτια πόλη, με την ονομασία Έκο Ατλάντικ, σε έκταση που δημιουργήθηκε εντός του Ατλαντικού Ωκεανού. Θα προστατεύεται από τα ολοένα και αυξανόμενα νερά από έναν τοίχο μήκους 8 χιλιομέτρων.
Αν και το φιλόδοξο πρόγραμμα θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης διαθέσιμων σπιτιών σε άλλες περιοχές της πόλης, ο Εζεκίλ φοβάται ότι η «ανάκτηση εκτάσεων που είχαν χαθεί από τον ωκεανό θα αυξήσει την πίεση που δέχονται άλλες παράκτιες περιοχές».
Άλλοι επικριτές του προγράμματος έχουν υποστηρίξει ότι οι γειτονικές περιοχές, που δεν θα προστατεύονται από το τείχος, θα αφεθούν έρμαια της αύξησης της στάθμης των θαλασσών.
Παράκτιες πόλεις που κινδυνεύουν να βυθιστούν
Οι παράκτιες πόλεις που βρίσκονται σε χαμηλό υψόμετρο σε διάφορες περιοχές του πλανήτη κινδυνεύουν να βρεθούν κάτω από το νερό μέχρι το 2100, σύμφωνα με τα ευρήματα μελέτης. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε από την ερευνητική ομάδα Climate Central υποστηρίζει ότι οι πληττόμενες περιοχές θα μπορούσαν να βυθιστούν από το ύψος της πλημμυρίδας και κάτω, αν η στάθμη της θάλασσας συνεχίσει να ανεβαίνει.
«Ως αποτέλεσμα της ανθρωπογενούς ρύπανσης που φυλακίζει τη θερμότητα, η αυξανόμενη στάθμη της θάλασσας θα μπορούσε μέσα στις επόμενες τρεις δεκαετίες να κάνει τις χρόνιες πλημμύρες να καλύψουν έκταση που αυτή τη στιγμή στεγάζει 300 εκατ. ανθρώπους», αναφέρει η μελέτη. «Μέχρι το 2100, περιοχές που αυτή τη στιγμή στεγάζουν 200 εκιατ. ανθρώπους θα μπορούσαν να καλυφθούν για πάντα από νερό».
Η παγκόσμια στάθμη των ωκεανών αναμένεται να αυξηθεί κατά περισσότερα από δύο μέτρα μέχρι το τέλος του αιώνα μας.
Αυτό σημαίνει ότι το Λάγος, που σύμφωνα με τους ειδικούς είναι λιγότερο από δύο μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, κινδυνεύει πραγματικά δεδομένου ότι σημαντικό κομμάτι της ακτογραμμής της Νιγηρίας έχει χαμηλό υψόμετρο. Σε μελέτη του 2012, το βρετανικό Πανεπιστήμιο του Πλίμουθ είχε διαπιστώσει ότι αύξηση της στάθμης της θάλασσας μεταξύ του ενός και των τριών μέτρων «θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις στις ανθρώπινες δραστηριότητες» των ακτών της Νιγηρίας.
Ο Αντεμπότε δήλωσε στο CNN ότι η μοίρα του Λάγος εξαρτάται «από την προτεραιότητα που θα δώσουμε στις προβλέψεις των επιστημόνων και τα μέτρα που θα λάβουμε ως απάντηση σε αυτές. Είναι ζήτημα χρόνο9υ η φύση να αντιδράσει – και αυτό θα μπορούσε να αποβεί καταστροφικό».
Φονικές πλημμύρες
Πολλούς νεκρούς και αμέτρητους εκτοπισμένους έχουν προκαλέσει οι πλημμύρες των τελευταίων ετών στη χώρα. Σύμφωνα με στοιχεία της ΝΕΜΑ, οι άμεσα πληττόμενοι από τις πλημμύρες του 2020 ξεπέρασαν τα 2 εκατ., ενώ τουλάχιστον 69 άτομα έχασαν τη ζωή τους.
Το 2019, οι πληττόμενοι ήταν περισσότεροι από 200.000 ενώ οι νεκροί άγγιξαν τους 158.
«Κάθε χρόνο βιώνουμε περισσότερες πλημμύρες στη Νιγηρία. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που προκάλεσε η κλιματική αλλαγή και εμείς ζούμε με αυτό», υποστηρίζει ο Εζεκίλ μιλώντας στο CNN.
Και μπορεί σημαντικό μέρος των προβλημάτων που προκαλούν οι πλημμύρες να οφείλεται στις ανεπαρκείς υποδομές, όμως στις φτωχές συνοικίες του Λάγος, που έχουν χτιστεί επάνω σε μπαζωμένες λίμνες, οι πολίτες βλέπουν τα σπίτια τους να βυθίζονται στη γη.
Κρατώντας το Λάγος στην επιφάνεια
Όπως σημείωσε ο Αντεμπότε στο CNN, προκειμένου το Λάγος να μην βυθιστεί, θα πρέπει να προσαρμοστεί στις συνθήκες της κλιματικής αλλαγής.
«Θα πρέπει να εξετάσουμε τις υποδομές μας, να δούμε πόσο ανθεκτικές και ευπροσάρμοστες είναι απέναντι στις περιβαλλοντικές πιέσεις και τον αυξανόμενο πληθυσμό μας», εξηγεί.
