Γράφει ο Στέφανος Νικήτας
Στο νοτιοδυτικό τμήμα του κόλπου του Γκράιφσβαλντ στη Βαλτική Θάλασσα μεταξύ της γερμανικής ηπειρωτικής χώρας και του νησιού Ρούγκεν, υπάρχει ένα μοναδικό νησί που φιλοξενεί μερικούς από τους πιο μικροσκοπικούς αλλά τρομερούς εχθρούς της ανθρωπότητας: Έμπολα, Νίπα, Γρίπη, Βάκιλος του Γερσίν, Λύσσα και Πυρετός της ρηξιγενούς κοιλάδας κ.α.
Για προφανείς λόγους, αυτό το μέρος έχει γίνει γνωστό ως το «νησί της πανούκλας» ή «νησί της πανώλης». Επισήμως, ωστόσο, ονομάζεται Friedrich Loeffler Institute (FLI), που βρίσκεται στο νησί Ρίεμς στο βόρειο άκρο της Γερμανίας κοντά στην πόλη Γκράιφσβαλντ.
Το FLI είναι ένα από τα 59 εργαστήρια βιοασφάλειας επιπέδου-4 (BSL-4) στον κόσμο που επιτρέπεται να διεξάγουν πειράματα σε μερικά από τα πιο επικίνδυνα παθογόνα που είναι γνωστά στην επιστήμη. Το FLI είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο επειδή η εγκατάσταση είναι ένα από τα λίγα εργαστήρια BSL-4 που μπορούν να διεξάγουν μεγάλης κλίμακας μελέτες σε ζώα, μια ιδιαίτερα επικίνδυνη επιχείρηση όταν αντιμετωπίζουμε ζωονοσογόνες ασθένειες που μπορούν ενδεχομένως να μεταπηδήσουν από είδος σε είδος.
Εδώ, τα ζώα μπορούν να μολυνθούν από τους ιούς και να χρησιμοποιηθούν για να κατανοήσουν καλύτερα πώς οι ασθένειες ριζώνουν, εξαπλώνονται και – το πιο σημαντικό – πώς μπορούν να προληφθούν. Οι μόνες άλλες δύο εγκαταστάσεις στον κόσμο όπου είναι δυνατή αυτού του είδους η έρευνα σε ζώα είναι στο Γουίνιπεγκ του Καναδά και στο Γκίλονγκ της Αυστραλίας.
Η ασφάλεια εδώ είναι αυστηρή. Ολόκληρο το νησί είναι προς το παρόν απαγορευμένο για το κοινό και είναι προσβάσιμο μόνο μέσω γέφυρας. Ορισμένα μέρη του νησιού είναι χαμηλού κινδύνου και περιέχουν τυπικές εγκαταστάσεις επιστημονικής έρευνας ή ακόμα και σπίτια για τους ερευνητές, αλλά ορισμένες περιοχές υψηλού κινδύνου τηρούνται υπό αυστηρό έλεγχο. Όλοι οι ερευνητές πρέπει να αλλάξουν τα ρούχα τους και να υποβληθούν σε απολυμαντικό ντους πριν εισέλθουν ή φύγουν.
Μόλις εισέλθουν στα κτίρια υψηλής ασφάλειας, οι ερευνητές πρέπει να φορούν μια πλήρη προστατευτική στολή HAZMAT που παρέχεται με φιλτραρισμένο αέρα μέσω ενός εύκαμπτου σωλήνα. Η στολή είναι φουσκωμένη σαν μπαλόνι, επομένως είναι δύσκολο για οι παθογόνοι ιοι να εισέλθουν στη στολή σε περίπτωση σχισίματος.
Το κτίριο είναι πλήρως σφραγισμένο από τον έξω κόσμο, με πολυάριθμους αεραγωγούς και διατηρείται υπό αρνητική πίεση για να διασφαλιστεί ότι ο αέρας ρέει προς τα μέσα και όχι προς τα έξω. Οποιοσδήποτε αέρας ή νερό που βγαίνει από το κτίριο πρέπει να υποβληθεί σε έντονη διήθηση και αποστείρωση.
Αυτό το συγκρότημα εργαστηρίων στο νησί Ρίεμς είναι μια από τις παλαιότερες ερευνητικές εγκαταστάσεις ιολογίας του είδους του. Το ινστιτούτο ιδρύθηκε από τον Φρίντριχ Λέφλερ το 1910 για να μελετήσει τον αφθώδη πυρετό, μια μολυσματική ιογενή ασθένεια που επηρεάζει τα βοοειδή, καθώς και άλλα ζώα που εκτρέφονται ως ζώα όπως πρόβατα, κατσίκες και χοίρους.
Έγινε ένας από τους κορυφαίους πρωτοπόρους της έρευνας αφθώδους πυρετού τον 20ο αιώνα, αλλά έκτοτε διεύρυνε το χαρτοφυλάκιό του για να μελετήσει μια σειρά από θανατηφόρες ασθένειες που επηρεάζουν τόσο τα μη ανθρώπινα ζώα όσο και τους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων του αφθώδους πυρετού, της αφρικανικής πανώλης των χοίρων, του Έμπολα και φυσικά του SARS-CoV-2, ο ιός που ευθύνεται για το COVID-19. Μαζί με αυτούς τους ιούς, εξετάζουν επίσης λιγότερο γνωστές μολυσματικές ασθένειες μοναδικές για τα ψάρια, τα μαλάκια και τις μέλισσες.
