Πριν από είκοσι χρόνια, ένα πολύ φθαρμένο και μαυρισμένο από την πολυκαιρία μαρμάρινο γλυπτό, άγνωστου καλλιτέχνη πουλήθηκε σε μια δημοπρασία για αγάλματα κήπου στο Σάσεξ της Αγγλίας προς 7.540 δολάρια.
Γράφει η Μαρία Θερμού
Σήμερα το έργο βγαίνει σε δημοπρασία, που μπορεί να φθάσει και τα 10,5 εκατομμύρια δολάρια! Για τον πολύ απλό λόγο, ότι μόλις πέρυσι το καλοκαίρι αναγνωρίσθηκε ως ένα χαμένο από χρόνια, έργο του μεγάλου Ιταλού γλύπτη Αντόνιο Κανόβα!
Η ιστορία είναι από αυτές, που συμβαίνουν σπανίως στις μέρες μας, κάνοντας εκατομμυριούχους, τους κατόχους του θαυμάσιου γλυπτού. Επιπλέον είναι απίστευτο, πώς ένα τόσο μεγάλο σε μέγεθος έργο, το οποίο αναζητείτο μάλιστα επί έναν αιώνα από τους ειδικούς της τέχνης είχε ξεφύγει από την προσοχή όλων. Χρειάστηκε να γίνει η συντήρηση και ο καθαρισμός του, ώστε κάτω από την «λευκή μαρμάρινη φιγούρα νεαρής γυναίκας», όπως αναφερόταν, να εμφανιστεί το άγαλμα της «Μαγδαληνής ανακλινόμενης». Ένα έργο του 1819-1922, από τα τελευταία του Κανόβα, που παραδόθηκε μάλιστα μετά το θάνατο του σπουδαίου καλλιτέχνη.
Τώρα λοιπόν – τον Ιούλιο συγκεκριμένα – θα πωληθεί από τον οίκο Christie’s του Λονδίνου με εκτιμώμενη αξία από 6,5 έως 10,5 εκατομμύρια δολάρια, ακριβώς στα 200 χρόνια από το θάνατο του καλλιτέχνη. «Αυτό το έργο αναζητείται από μελετητές για δεκαετίες, επομένως η ανακάλυψη είναι θεμελιώδους σημασίας για την ιστορία της συλλογής και την ιστορία της τέχνης», όπως δήλωσε ο μελετητής του Κανόβα, Μάριο Γκουντέρτσο.
Ανώνυμοι πωλητές
Οι πωλητές παραμένουν ανώνυμοι, αλλά έχουν ταυτοποιηθεί ως ένα ζευγάρι Βρετανών. Είχαν αγοράσει το έργο, το οποίο απεικονίζει μια μετανοούσα Μαρία Μαγδαληνή «σε κατάσταση έκστασης», όπως χαρακτηρίζεται, προκειμένου να διακοσμήσουν τον κήπο τους. Όταν συνειδητοποίησαν, μετά τον καθαρισμό του γλυπτού, ότι μπορεί να έχουν στα χέρια τους κάτι ιδιαίτερο επιστράτευσαν τον σύμβουλο τέχνης Φράνσις Άουτριντ για να μάθουν περισσότερα. Αποδείχθηκε έτσι, ότι το έργο είχε παραγγελθεί στον γλύπτη από τον Ρόμπερτ Τζένκινσον, δεύτερο κόμη του Λίβερπουλ, κατά τη διάρκεια της θητείας του ως βρετανού πρωθυπουργού. Σ΄ αυτόν παραδόθηκε το 1822, ένα μήνα μετά τον θάνατο του Κανόβα (1757-1822). Να σημειωθεί μάλιστα, ότι το αρχικό γύψινο μοντέλο για το έργο βρίσκεται σήμερα στη συλλογή του Museo Gypsotheca Antonio Canova στο Ποσάνιο της Ιταλίας.
Η συνέχεια όμως είναι μυθιστορηματική: Οι Christie’s πούλησαν για πρώτη φορά το γλυπτό το 1852, μετά το θάνατο του αδελφού και κληρονόμου του Τζένκινσον. Η σύνδεσή του όμως με τον Κανόβα φαίνεται να χάθηκε γύρω στο 1920, όταν ένας κατασκευαστής χαλιών, ονόματι Χέρμπερτ Σμιθ το απέκτησε, προκειμένου να στολίσει το αρχοντικό, που είχε αγοράσει. Μια πυρκαγιά όμως κατέστρεψε μεγάλο μέρος του οικήματος ενώ ό,τι απέμεινε από το εσωτερικό του (έπιπλα, έργα τέχνης, αντικείμενα) πουλήθηκαν σε δημοπρασία το 1938.
Η Παυλίνα Μποργκέζε
Νέα ιδιοκτήτρια του έργου, το οποίο πλέον δεν αναγνωριζόταν ως δημιουργία του Κανόβα έγινε έτσι, η ακτιβίστρια κατά της θανατικής ποινής και επιχειρηματίας Βάιολετ Βαν Ντερ Ελστ. Αργότερα, το 1959 ένας έμπορος τέχνης αγόρασε στο σπίτι της στο Κένσινγκτον, στον κήπο του οποίου παρέμενε πάντα ξαπλωμένη η μαρμάρινη Μαγδαληνή. Κι εκεί παρέμεινε ως την δημοπρασία του 2002.
Παρά την έκθεσή του στα στοιχεία της φύσης, το έργο ήταν σε πολύ καλή κατάσταση, εκτός από τον σταυρό στον ώμο της Μαγδαληνής, καθώς του λείπει ένα μεγάλο κομμάτι. Ο Αντόνιο Κανόβα υπήρξε ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του νεοκλασικισμού στη γλυπτική και παρ΄ότι δημιούργησε μεγάλο αριθμό έργων τόσο για μεγάλες προσωπικότητες της εποχής, όπως τον Ναπολέοντα και τη Μεγάλη Αικατερίνη όσο και για του πάπες, την μεγαλύτερη αίσθηση σήμερα κάνει η σκανδαλώδης απεικόνιση της Παυλίνας Μποργκέζε, αδελφής του Ναπολέοντα, ημίγυμνης σε ένα ανάκλιντρο. Είναι αναμενόμενο λοιπόν και αυτή η ξαπλωμένη Μαγδαληνή να θεωρείται τώρα το αστέρι της δημοπρασίας στην Classic Week των Christie’s στο Λονδίνο, όπου θα παρουσιαστεί αυτό το Σαββατοκύριακο. Στη συνέχεια θα ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη και στο Χονγκ Κονγκ.
