Κάποτε αποτελούσε έναν από τους μεγαλύτερους εργοδότες των ΗΠΑ ενώ σήμερα είναι το πρώτο «πράσινο» εργοστάσιο χάλυβα
Η χαλυβουργία Evraz, η οποία «δεσπόζει» πάνω από τις φτωχογειτονιές του Πουέμπλο στο Κολοράντο, συνιστά ένα από τα ορόσημα της αμερικανικής οικονομίας. Κάποτε αποτελούσε έναν από τους μεγαλύτερους εργοδότες των ΗΠΑ, παράγοντας εκατομμύρια τόνους χάλυβα, με τον οποίο κατασκευάστηκαν οι σιδηροδρομικές γραμμές -και όχι μόνο- όλων των δυτικών πολιτειών. Το λαμπρό παρελθόν δε, κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα, σιγά – σιγά άρχισε να δίνει τη θέση του σ’ ένα ακόμη πιο λαμπρό μέλλον, αποτελώντας σήμερα το πρώτο αμερικανικό εργοστάσιο χάλυβα που λειτουργεί σχεδόν αποκλειστικά με ηλιακή ενέργεια.
Όταν όμως η Ρωσία αποφάσισε να εισβάλει στην Ουκρανία, οι εργαζόμενοι της Evraz άρχισαν να αισθάνονται άβολα, καθώς συνειδητοποίησαν ότι καλούνται να έρθουν αντιμέτωποι με μια δυσάρεστη αλήθεια, την οποία δεν μπορούν πλέον να αγνοούν: Το ιστορικό ορυχείο ανήκει σε μια πολυεθνική εταιρεία, η οποία έχει βαθιά ρωσικές ρίζες. Μάλιστα, εικάζεται ότι ένα μέρος του χάλυβα χρησιμοποιείται για την κατασκευή ρωσικών τανκς. Άλλωστε, ο μεγαλύτερος μέτοχος είναι στενός σύμμαχος του προέδρου Πούτιν. Ο λόγος για τον Ρόμαν Αμπράμοβιτς.
Οι σχέσεις με τους Ρώσους ολιγάρχες
Το εργοστάσιο στο Κολοράντο, το οποίο παραμένει ένα από τους βασικούς εργοδότες της περιοχής, εξαγοράστηκε το 2007 από την Evraz, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες χάλυβα της Ρωσίας. Βασικός μέτοχος της εταιρείας είναι ο ολιγάρχης Αμπράμοβιτς, ο οποίος ήδη έχει τεθεί στο στόχαστρο των βρετανικών, των ευρωπαϊκών και των καναδικών κυρώσεων.
Σύμφωνα με το Λονδίνο, η Evbraz «πιθανώς εφοδιάζει με χάλυβα τον ρωσικό στρατό, με στόχο την παραγωγή αρμάτων μάχης». «Ο Αμπράμοβιτς εμπλέκεται στην αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας μέσω της Evraz» τονίζεται στην ανακοίνωση της βρετανικής κυβέρνησης.
Η πολυεθνική εταιρεία, η οποία διατηρεί εργοστάσια παραγωγής τόσο στο Όρεγκον όσο και στον Καναδά, έχει αρνηθεί ότι συνεργάζεται με τον ρωσικό στρατό, ενώ έχει προσπαθήσει να πάρει αποστάσεις από τη Μόσχα. Ωστόσο, οι εν λόγω ισχυρισμοί δεν έχουν πείσει κανέναν.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η μετοχή της εταιρείας στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου έχει απολέσει το 90% της αξίας της από τις αρχές του 2022, προτού τελικά η διαπραγμάτευσή της στο βρετανικό ταμπλό ανασταλεί. Το διοικητικό συμβούλιο δε, έχει υποβάλει σύσσωμο την παραίτησή του, με την εταιρεία να βρίσκεται στο χείλος της χρεοκοπίας.
Η αμερικανική θυγατρική, από την πλευρά της, επιμένει ότι ο αμερικανικός χάλυβας δεν εξάγεται στη Ρωσία και ότι δεν μεταφέρονται χρήματα προς τη μητρική εταιρεία, καθώς αυτά επαν-επενδύονται στις αμερικανικές και στις καναδικές δραστηριότητες. «Δεν υπάρχει “καθαρό χρήμα” στους ολιγάρχες» αντιτείνει η Μαρίνα Ντούμπροβα, ιδρύτρια της Ένωσης Ουκρανών του Κολοράντο. «Ακόμη κι αν κατέχουν το 0,5% ή το 0,1% των μετοχών της εταιρείας» σπεύδει να προσθέσει, μιλώντας στο CNN.
Μέχρι στιγμής, βέβαια, η λειτουργία της Evraz στην αμερικανική ήπειρο συνεχίζεται απρόσκοπτα, χωρίς κάποιον αντίκτυπο. Ωστόσο, οι 1.600 εργαζόμενοι ανησυχούν. Και δικαιολογημένα, καθώς ενδεχόμενες κυρώσεις της Ουάσιγκτον στον Αμπράμοβιτς είναι πιθανό να επηρεάσουν και τους ίδιους. «Μόνο και μόνο η αβεβαιότητα, με τρομάζει» παραδέχεται ο Ρίκε Λουτσέρο, μεταλλωρύχος που εργάζεται στο εργοστάσιο εδώ και 14 χρόνια.
Η ιστορία του ορυχείου
Το ορυχείο στο Κολοράντο έχει μια μακρά ιστορία, η οποία συνδέεται άρρηκτα με τη μετεξέλιξη της αμερικανικής οικονομίας. Ιδρύθηκε το 1881 στις όχθες του ποταμού Μισισιπή. Ενόσω ανήκε στην εταιρεία Colorado Fuel and Iron Company, μετατράπηκε στον μεγαλύτερο εργοδότη του Κολοράντο και σ΄ έναν από τους μεγαλύτερους των ΗΠΑ. Μάλιστα, το ορυχείο προσέλκυε εργαζόμενους από όλο τον κόσμο. Οι παραδόσεις λένε ότι μέσα στο ορυχείο μπορούσες να ακούσεις έως και 40 διαφορετικές γλώσσες.
Όσον αφορά τη συνεισφορά του ορυχείου στην αμερικανική οικονομία, η φράση του δημάρχου του Πουέμπλο, Νικ Γκραντίσαρ, είναι ενδεικτική: «Αυτός ο χάλυβας έχτισε όλη την αμερικανική Δύση». Τόσο ο ίδιος, όσο και οι πρόγονοι του, άλλωστε, έχουν εργαστεί επί σειρά ετών στο συγκεκριμένο εργοστάσιο.
Οι τίτλοι τέλους της λαμπρής εποχής του ορυχείου «έπεσαν» τη δεκαετία του ‘80, όταν η τιμή του χάλυβα κατέρρευσε στα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων. Χιλιάδες εργαζόμενοι έχασαν τη δουλειά τους και έκτοτε ουδέποτε το εργοστάσιο ανέκτησε την αίγλη του παρελθόντος.
Η πρώτη αχτίδα φωτός, βέβαια, φάνηκε το 2007, όταν η Evraz εξαγόρασε την επιχείρηση έναντι 2,3 δισ. δολαρίων. Ήταν, για εκείνη την περίοδο, η μεγαλύτερη ρωσική επένδυση στην ιστορία των ΗΠΑ. Η πολυεθνική πράγματι κατάφερε να αλλάξει το ρου του εργοστασίου, το οποίο σταδιακά πέρασα στην επόμενη εποχή. Μάλιστα, έγινε το πρώτο που λειτουργεί σχεδόν αποκλειστικά με «πράσινη» ενέργεια.
Ο Αμπράμοβιτς, σύμφωνα με τα στοιχεία των Βρετανών, διατηρεί το 29% των μετοχών της Evraz. Ακόμη τέσσερις ολιγάρχες ελέγχουν ένα επιπλέον 38%. Το 2021, η εταιρεία κατέβαλε μερίσματα αξίας 1,5 δισ. δολαρίων στους μετόχους, τα 2/3 των οποίων μπήκαν στις τσέπες των πέντε Ρώσων επιχειρηματιών.
*Οι φωτογραφίες είναι από τον λογαριασμό της Evraz North America στο Facebook
