Το ψηλότερο κύμα που έχει καταγραφεί ποτέ στη Γη ξεπερνά σε ύψος το Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ

Τον Ιούλιο του 1958, ένας σεισμός 8,3 Ρίχτερ στο ρήγμα Φέιργουέδερ συγκλόνισε τη νότια ακτή της Αλάσκας. Το συμβάν προκάλεσε μια τεράστια κατολίσθηση στον κοντινό κόλπο Λιτούγια, η οποία προκάλεσε ένα καταστροφικό τσουνάμι που έσκασε μέσα από το στενό υδάτινο σώμα και σκότωσε πέντε ανθρώπους.

Το κολοσσιαίο κύμα ισοπέδωσε τα δέντρα στις απότομες πλαγιές που περιβάλλουν τον κόλπο σε μέγιστο ύψος 524 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας – υψηλότερο από το Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ της Νέας Υόρκης (το οποίο είναι 443 μέτρα).

«Είναι το μεγαλύτερο κύμα που έχει καταγραφεί ποτέ και έχει δει αυτόπτες μάρτυρες», είπε στο Live Science ο Χέρμαν Φριτς, καθηγητής Πολιτικής και Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια που ειδικεύεται στα τσουνάμι και τους τυφώνες.

Ο Φριτς ήταν ο κύριος συγγραφέας μιας μελέτης που δημοσιεύθηκε το 2009 στο περιοδικό Pure and Applied Geophysics που αναδημιουργούσε το τσουνάμι του κόλπου Λιτούγια χρησιμοποιώντας μια εξειδικευμένη εργαστηριακή δεξαμενή κλίμακας 1:675 που μιμείται το σχήμα του κόλπου. Η ομάδα ανακάλυψε ότι το μέγιστο ύψος του κύματος που ευθύνεται για την ισοπέδωση των δέντρων ήταν περίπου 150 μέτρα, γεγονός που το καθιστά ψηλότερο από οποιαδήποτε κορυφή κυμάτων που έχει καταγραφεί στη Γη.

Για να φτάσει το τσουνάμι σε αυτό το ύψος, η κατολίσθηση που το προκάλεσε πιθανότατα θα είχε ρίξει περίπου 30 εκατομμύρια κυβικά μέτρα βράχου στον κόλπο Λιτούγια , υπολόγισαν οι ερευνητές. Όμως, ενώ η ακραία κλίμακα της κατολίσθησης παρείχε τη δύναμη για να δημιουργηθεί ένα τόσο τεράστιο κύμα, το σχήμα του κόλπου είναι ο πραγματικός λόγος για τον οποίο το κύμα ήταν τόσο ψηλό, είπε ο Φριτς.

Ο κόλπος Λιτούγια είναι ένα φιόρδ – είναι μια μακριά και στενή παράκτια είσοδος με απότομες πλευρές που δημιουργήθηκε από έναν αρχαίο παγετώνα. Ο κόλπος έχει μήκος περίπου 14,5 χιλιόμετρα και πλάτος περίπου3,2 χιλιόμετρα στο φαρδύτερο σημείο του. Έχει μέγιστο βάθος 220 μέτρα και συνδέεται με τον Κόλπο της Αλάσκας με ένα άνοιγμα πλάτους 300 μέτρα. Η κατολίσθηση που προκάλεσε το τσουνάμι του 1958 σημειώθηκε στο Γκίλμπερτ Ινλετ , στο άκρο του φιόρδ που βρίσκεται πιο μακριά από τον ωκεανό.

Το 2019, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Natural Hazards and Earth System Sciences δημιούργησε μια προσομοίωση του κύματος χρησιμοποιώντας μοντέλα υπολογιστή.

Αυτός ο τύπος ακραίου κύματος είναι γνωστός ως μεγατσουνάμι – ένας όρος που επινοήθηκε αρχικά από τα μέσα ενημέρωσης και αναφέρεται σε εξαιρετικά μεγάλα κύματα που προκαλούνται από κατολισθήσεις ή καταρρεύσεις ηφαιστειακών νησιών, είπε ο Φριτς.

Τα τσουνάμι που δημιουργούνται από κατολισθήσεις είναι πολύ πιο σπάνια από τα τσουνάμι των λόγω της κίνησης των τεκτονικών πλακών (όπως το τσουνάμι του 2011 στην Ιαπωνία) και αποτελούν περισσότερο από το 90% όλων των τσουνάμι, είπε ο Φριτς. Τα τσουνάμι που δημιουργούνται από κατολισθήσεις είναι πολύ πιο βραχύβια από τα τσουνάμι των τεκτονικών, πρόσθεσε.

«Τσουνάμι που δημιουργούνται από κατολισθήσεις μπορεί να είναι πολύ μεγάλα κοντά στην πηγή, αλλά να αποσυντίθενται γρήγορα», είπε ο Φριτς. Από την άλλη πλευρά, τα τσουνάμι ξεκινούν ως μικρά κύματα μόλις λίγα μέτρα ψηλά που ταξιδεύουν μεγάλες αποστάσεις και αυξάνονται σε ύψος όταν φτάνουν στην ακτή, σημείωσε.

Το τσουνάμι του 1958 δεν ήταν το πρώτο του είδους του στον κόλπο Λιτούγια. Οι γεωλόγοι είχαν ανακαλύψει προηγουμένως στοιχεία για μικρότερα τσουνάμι που συνέβησαν εκεί το 1853, το 1854 και το 1936, αλλά όλα τα στοιχεία αυτών εξαφανίστηκαν από το πολύ μεγαλύτερο μεγατσουνάμι, σύμφωνα με μια έκθεση του Συμβουλίου Σεισμικής Πολιτικής των Δυτικών Πολιτειών.

Λίγοι πολίτες κατάφεραν να επιβιώσουν από το τσουνάμι παρά το γεγονός ότι βρίσκονταν σε βάρκες στον κόλπο όταν σημειώθηκε η κατολίσθηση. Μετά το τσουνάμι, χρειάστηκαν τρεις εβδομάδες μέχρι να κριθεί η τοποθεσία αρκετά ασφαλής.

Άλλα κύματα ρεκόρ

Στις 29 Οκτωβρίου 2020, ο Πορτογάλος σέρφερ Αντόνιο Λαυρεάνο έσπασε το ρεκόρ για το ψηλότερο κύμα που έχει κάνει ποτέ σερφ. Το κύμα 30,9 μέτρα και έσπασε το ρεκόρ στην πολη στο Ναζαρέ, μια πόλη στη δυτική Πορτογαλία.

Τα κύματα ήταν τόσο μεγάλα που ήταν ορατά από το διάστημα και φωτογραφήθηκαν από τον Landsat 8, έναν δορυφόρο της NASA και του Γεωλογικόού Ινστιτούτου των ΗΠΑ. Αυτό το ρεκόρ δεν αναγνωρίζεται επίσημα από το World Surf League (WSL) επειδή κανένας αξιωματούχος του WSL δεν ήταν διαθέσιμος για να επιβεβαιώσει το ύψος του κύματος.

Το επίσημο μεγαλύτερο κύμα ανοιχτής θάλασσας που έχει καταγραφεί ποτέ, είχε ύψος 19 μέτρων και εντοπίστηκε από μια σημαδούρα στον Βόρειο Ατλαντικό στις 17 Φεβρουαρίου 2013, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό.

Στις 17 Νοεμβρίου 2020, μια σημαδούρα κοντά στο νησί Βανκούβερ, στη Βρετανική Κολομβία, κατέγραψε το πιο ακραίο κύμα που υπήρξε ποτέ. Αυτό το κύμα ήταν 17,6 μέτρα ύψος, καθιστώντας τρεις φορές υψηλότερο από τα γύρω κύματα.

Τα μεγαλύτερα τεχνητά κύματα που έχουν δημιουργηθεί ποτέ από τον άνθρωπο δημιουργούνται στη γεννήτρια κυμάτων Delta Flume στην Ολλανδία, η οποία άνοιξε το 2015. Αυτή η δεξαμενή μήκους 300 μέτρων, η οποία χωρά 9 εκατομμύρια λίτρα νερού, δημιουργεί κύματα με μέγιστο ύψος 5 μέτρων, σύμφωνα με το BBC.