Είναι ζωτικής σημασίας για την καλλιέργεια πολλών από τα αγαπημένα και πιο υγιεινά τρόφιμά μας, καθώς μεταφέρουν γύρη από φυτό σε φυτό, επικονιάζοντας περισσότερα από εκατό είδη φρούτων και λαχανικών, όπως φράουλες, πατάτες και μήλα.
Δυστυχώς, πολλά είδη μελισσών απειλούνται ως αποτέλεσμα των αλλαγών στη χρήση της γης, των φυτοφαρμάκων, της εντατικής γεωργίας και της κλιματικής αλλαγής – αλλά υπάρχουν μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να τις βοηθήσετε να ευδοκιμήσουν. Προς τιμήν της Παγκόσμιας Ημέρας Μελισσών στις 20 Μαΐου, το CNN παρουσιάζει έξι εκπληκτικά πράγματα που ίσως δεν γνωρίζετε για τους πιο σκληρά εργαζόμενους επικονιαστές της φύσης.
1. Στις μέλισσες αρέσει να «χορεύουν»
Οι μέλισσες μπορούν να επικοινωνούν και να λαμβάνουν αποφάσεις χορεύοντας. Όταν μια μέλισσα ανιχνεύει και επιθεωρεί μια νέα φωλιά χρησιμοποιεί έναν χορό κουνήματος για να διαφημίσει και να… συζητήσει τα πλεονεκτήματά της. Όσο καλύτερη είναι η τοποθεσία, τόσο περισσότερο και πιο έντονα χορεύει η μέλισσα. Αν μια άλλη μέλισσα πέσει πάνω σε μια μέλισσα που χορεύει, αυτή θα πάει να επιθεωρήσει την τοποθεσία και αν της αρέσει, θα κουνήσει κι αυτή το κεφάλι της.
Τελικά, η δυναμική του χορού κάνει περίπου 20 έως 30 μέλισσες να συμφωνήσουν για την καλύτερη θέση φωλιάς και ανακοινώνουν την απόφασή τους στο υπόλοιπο σμήνος κάνοντας υψηλούς ήχους και βουίζοντας τα φτερά τους μεταξύ των άλλων μελισσών.
2. Οι μέλισσες μπορούν να χρησιμοποιούν εργαλεία
Οι μέλισσες στο Βιετνάμ και σε άλλα μέρη της Ασίας απειλούνται από γιγάντιες σφήκες που επιτίθενται σε αποικίες μελισσών, σκοτώνοντας τους ενήλικες που υπερασπίζονται τη φωλιά και λυμαίνονται τις νεαρές μέλισσες. Συγκεκριμένα, το αδηφάγο είδος σφήκας Vespa soror είναι ικανό να εξαφανίσει την κυψέλη μέσα σε λίγες ώρες.
Για να αποκρούσουν τέτοιες επιθέσεις, οι μέλισσες συλλέγουν φρέσκα περιττώματα ζώων και να τα αλείφουν γύρω από την είσοδο της κυψέλης τους. Οι ερευνητές, που δημοσίευσαν τα ευρήματά τους πέρυσι, το ονομάζουν «κηλίδωση με κόπρανα». Η ομάδα πιστεύει ότι τα περιττώματα απωθούν τις σφήκες από τη φωλιά μειώνοντας τον χρόνο που περνούν προσπαθώντας να την παραβιάσουν.
«Η κηλίδωση με κόπρανα ξεχωρίζει ως εξαιρετική για διάφορους λόγους. Σηματοδοτεί την πρώτη αναφορά για μέλισσες οποιουδήποτε είδους που αναζητούν υλικά που δεν προέρχονται από φυτά ή υγρά με βάση το νερό. Είναι επίσης το πρώτο ξεκάθαρο παράδειγμα μελισσών που χρησιμοποιούν ένα εργαλείο στη φύση», αναφέρεται στη μελέτη. Οι μέλισσες προειδοποιούν επίσης για μια επικείμενη επίθεση κάνοντας έναν ανατριχιαστικό θόρυβο.
3. Τα… περιττώματα των μελισσών παραλίγο να προκαλέσουν μια αντιπαράθεση στον Ψυχρό Πόλεμο
Στη δεκαετία του 1980, η «κίτρινη βροχή» – μικροσκοπικές κηλίδες κίτρινου χρώματος που βρέθηκαν στα φύλλα της ζούγκλας στο Λάος και την Καμπότζη – θεωρήθηκε ότι ήταν κατάλοιπα χημικών όπλων. Οι πρόσφυγες έλεγαν ότι η κίτρινη βροχή προκαλούσε ασθένειες και θάνατο. Οι ισχυρισμοί αυτοί ώθησαν τις Ηνωμένες Πολιτείες να κατηγορήσουν την τότε Σοβιετική Ένωση και τους συμμάχους της για χημικό πόλεμο. Οι ειδικοί των μελισσών διαπίστωσαν αργότερα ότι οι κίτρινες κουκίδες ήταν εκκρίσεις από τεράστια σμήνη άγριων μελισσών.
4. Οι μέλισσες πεινάνε
Τα φυτά παράγουν εκθαμβωτικά λουλούδια φορτωμένα με νέκταρ για να προσελκύσουν τους επικονιαστές, αλλά τι να κάνει μια ανυπόμονη, πεινασμένη μέλισσα όταν αυτά τα λουλούδια δεν έχουν ανθίσει ακόμα; Όταν η γύρη είναι λιγοστή, οι μέλισσες προκαλούν ζημιές στα φύλλα των φυτών ντομάτας και μουστάρδας με έναν μοναδικό τρόπο που έχει ως αποτέλεσμα τα φυτά να ανθίζουν έως και 30 ημέρες νωρίτερα από τα μη φαγωμένα φυτά, διαπίστωσαν επιστήμονες στην Ελβετία και τη Γαλλία.
Για τις μέλισσες, η γύρη είναι μια πηγή πρωτεϊνών που χρειάζονται για να μεγαλώσουν τα μικρά τους. Ωστόσο, οι θερμότερες θερμοκρασίες ως αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης σημαίνουν ότι οι μέλισσες ξυπνούν νωρίτερα μετά τη χειμερία νάρκη του χειμώνα για να διαπιστώσουν ότι τα λουλούδια που χρειάζονται για τροφή δεν έχουν ακόμη ανθίσει. Ο χρόνος ανθοφορίας, ο οποίος εξαρτάται από την έκθεση στο φως, επηρεάζεται λιγότερο από την κλιματική αλλαγή. Αυτό δημιουργεί μια αναντιστοιχία που μπορεί να αφήσει τις μέλισσες χωρίς τροφή νωρίς την άνοιξη.
5. Οι άνθρωποι εκμεταλλεύονται τις μέλισσες εδώ και χιλιάδες χρόνια
Μια σπηλαιογραφία στην Ισπανία που πιστεύεται ότι είναι ηλικίας 8.000 ετών απεικονίζει έναν άνθρωπο να συλλέγει μέλι από μια σκάλα. Ίχνη από κερί μέλισσας σε κεραμικά υποδηλώνουν επίσης ότι οι πρώτοι αγρότες διατηρούσαν μέλισσες πριν από 9.000 χρόνια. Μέλι έχει επίσης βρεθεί σε αρχαίους αιγυπτιακούς τάφους.
Το μέλι ήταν πιθανότατα μια σπάνια λιχουδιά σε μια προϊστορική διατροφή που είχε λίγα γλυκά τρόφιμα, και θα μπορούσε να έχει φαρμακευτικές χρήσεις. Το κερί μέλισσας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να κάνει τα αγγεία αδιάβροχα ή ως κόλλα.
Σήμερα, το μέλι μπορεί να προσφέρει νέες ελπίδες στον αγώνα κατά της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά. Περιέχει φυσικά αντιβιοτικά που βοηθούν τον οργανισμό να καταπολεμήσει τη μόλυνση. Οι επιστήμονες επεξεργάζονται τρόπους ώστε η κολλώδης ουσία να εφαρμόζεται ευκολότερα στις πληγές και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε χειρουργικές επεμβάσεις, σε εμπόλεμες ζώνες και στα σπίτια μας.
6. Ορισμένες μέλισσες τρώνε κρέας
Η συντριπτική πλειονότητα των μελισσών τρέφεται με γύρη και νέκταρ, αλλά ορισμένα είδη έχουν εξελιχθεί έτσι ώστε να τρέφονται με κρέας, αντικαθιστώντας τα λουλουδάκια με κουφάρια νεκρών ζώων.
Οι μέλισσες-γύπες στην Κόστα Ρίκα έχουν έντερα πλούσια σε βακτήρια που αγαπούν τα οξέα, παρόμοια με εκείνα που βρίσκονται στις ύαινες και σε άλλα ζώα που τρέφονται με ψοφίμια, ανακάλυψαν πέρυσι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια-Ρίβερσαϊντ, το Πανεπιστήμιο Κολούμπια και το Πανεπιστήμιο Κορνέλ.
Η έρευνά τους περιελάμβανε τη δημιουργία 16 παγίδων με δόλωμα 50 γραμμάρια ωμού κοτόπουλου που κρέμονταν από κλαδιά σε ύψος περίπου 1,5 μέτρου πάνω από το έδαφος. Παρόλο που οι μέλισσες-γύπες τρέφονται με σάρκα, το μέλι τους εξακολουθεί να είναι γλυκό και βρώσιμο, είπαν οι ερευνητές.
