Γράφει Γιώργος Φωκιανός
Καθώς η άνοδος της στάθμης των θαλασσών αναμένεται να κυμανθεί στο ανώτατο όριο των προβλέψεων τον επόμενο αιώνα, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την ευρύτερη ναυτιλιακή βιομηχανία. Μετά την αρρυθμία διαρκείας που προκάλεσε η πανδημία στα λιμάνια παγκοσμίως, η πιθανότητα αύξησης της στάθμης των θαλασσών από 30 έως 90 εκατοστά μέχρι το τέλος του αιώνα, προκαλεί «πονοκέφαλο» στους επιστήμονες, καθώς ο καθένας μπορεί να αναλογιστεί τον πιθανό αντίκτυπο από τη μεταβολή στην κινητήριο δύναμη της γης.
Η άνοδος της θερμοκρασίας των θαλασσών λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου αυξάνει τον όγκο τους και αυτό ευθύνεται για το ένα τρίτο της παρατηρηθείσας ανόδου της στάθμης, ενώ τα υπόλοιπα δύο τρίτα προκύπτουν από την τήξη των πάγων στη Γροιλανδία, την Ανταρκτική και αλλού. Το ουσιώδες σχετικά με τις προβλέψεις αυτές είναι ότι αφορούν διαδικασίες που δεν μπορούν να αντιστραφούν, ακόμη και αν ληφθούν δραστικά μέτρα. Ο αγώνας για τον περιορισμό των εκπομπών ρύπων αφορά την αποφυγή ακόμη μεγαλύτερων αλλαγών στο κλίμα του πλανήτη.
Η στάθμη των θαλασσών έχει ανέβει σχεδόν 8 εκατοστά από το 1992, με αποτέλεσμα πολλές φορές π.χ. η παλίρροια να εισβάλει στους δρόμους του Μαϊάμι, κάτι που πριν από λίγες δεκαετίες δεν συνέβαινε. Τα 8 εκατοστά είναι ο παγκόσμιος μέσος όρος, ενώ σε κάποιες περιοχές η άνοδος έχει ήδη αγγίξει τα 23 εκατοστά.
Καταιγίδες
Σύμφωνα με ανάλυση που δημοσίευσε ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Environmental Defense Fund (EDF), η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, οι πιο έντονες καταιγίδες και οι ανερχόμενες τροπικές καταιγίδες θα επισκέπτονται ολοένα και πιο συχνά πολλά από τα περίπου 3.800 λιμάνια του κόσμου, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των πόλεων στις οποίες βρίσκονται. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, το κάθε λιμάνι έχει ανεπτυγμένο ένα ολόκληρο δίκτυο μεταφορών, σιδηροδρομικά συστήματα, αυτοκινητοδρόμους, βιομηχανίες κ.α., προκειμένου να είναι λειτουργικό και στο πλαίσιο αυτό, πιθανή προσαρμογή στις νέες συνθήκες είναι ιδιαίτερα δύσκολη και κοστοβόρα.
Μόλις τον περασμένο Απρίλιο το λιμάνι του Ντέρμπαν στη Νότια Αφρική πλήρωσε ακριβά τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Οι ισχυρές βροχοπτώσεις και η άνοδος της στάθμης της Θάλασσας πλημμύρισαν το λιμάνι με αποτέλεσμα να σημειωθούν τεράστιες καταστροφές
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του λιμανιού της Νέας Υόρκης όταν «χτύπησε» το 2012 ο τυφώνας Σάντι, το μεγαλύτερο σύστημα τροπικών καταιγίδων που έχει καταγραφεί στον Ατλαντικό. Για μία εβδομάδα έκλεισε μεγάλο μέρος του λιμανιού, με αποτέλεσμα 25.000 εμπορευματοκιβώτια πλοίων να εκτραπούν σε άλλα λιμάνια.
Επιπλέον, ορισμένα τερματικά και εγκαταστάσεις θαλάσσιας υποστήριξης ήταν εκτός λειτουργίας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, λόγω διακοπής ρεύματος και κατεστραμμένου εξοπλισμού. Τα δεξαμενόπλοια δεν μπορούσαν να εκφορτώσουν, ενώ οι ζημιές στις υπόλοιπες υποδομές ανήλθαν στα 2,2 δισ. δολάρια.
Δεδομένου του κεντρικού ρόλου που διαδραματίζουν τα λιμάνια στο παγκόσμιο εμπόριο, απαιτείται συντονισμένη προσπάθεια για την προετοιμασία και προστασία τους, ωστόσο εκ των πραγμάτων δεν θα μπορέσουν όλα να διασωθούν. Πολλά μικρά και μεσαία λιμάνια που παρέχουν απαραίτητες υπηρεσίες στις τοπικές οικονομίες δεν έχουν τους πόρους που χρειάζονται, ενώ «γίγαντες» όπως το Λονγκ Μπιτς και η Νέα Υόρκη ίσως έχουν την οικονομική δύναμη και την τεχνογνωσία για να προλάβουν. Καθώς τα χρόνια περνούν, χιλιάδες μικρότερες υποδομές μένουν με την ελπίδα ότι η τύχη τους δεν θα συγκρουστεί με τα επερχόμενα κύματα της αναδυόμενης κρίσης.
