Γράφει Αλέξανδρος Καψύλης
Είναι αδιαμφισβήτητη η επιδραστικότητα των influencers των κοινωνικών δικτύων. Βοηθούν κάποιον ψηφιακώς δημοφιλή να αποκτήσει ακόμα και ιθαγένεια! Είναι η περίπτωση ενός νέου άνδρα 22 ετών που γεννήθηκε στη Σενεγάλη αλλά ζει στην Ιταλία από τη βρεφική του ηλικία. Αλλά και σε συλλογικό επίπεδο, ομάδες πολιτών κατάφεραν μέσω των social media να φέρουν σε δύσκολη θέση κυβερνήσεις (το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων στη Γαλλία μέσω αυτών αναπτύχθηκε το 2017) και επιχειρηματικούς κολοσσούς (ολόκληρη Amazon αναγκάστηκε να δεχθεί τα συνδικαλιστικά αιτήματα των εργαζομένων, μεταξύ αυτών να έχουν το τηλέφωνό τους ενεργοποιημένο όσοι δουλεύουν στις αποθήκες).
Ασφαλώς επειδή είναι αρρύθμιστα τα μέσα και ανεξέλεγκτες οι πλατφόρμες και οι χρήστες τους, οι κυβερνήσεις επιβάλλουν περιορισμούς για να εμποδίσουν τη διάδοση ψευδών και μισαλλόδοξων μηνυμάτων ή την άσκηση αθέμιτης πολιτικής προπαγάνδας – γι’ αυτό και στις ΗΠΑ ενόψει ενδιάμεσων εκλογών περνά από πολιτικά φίλτρα κάθε ανάρτηση των χρηστών.
«Πάντοτε αισθανόμουν Ιταλός», διαβεβαίωσε μ’ ένα πλατύ χαμόγελο την Τετάρτη ο «σούπερ σταρ» του TikTok, Κάμπι Λάμε. Η ικανοποίησή του ήταν έκδηλη διότι οι αρχές του Πιεμόντε μόλις του είχαν απονείμει την ιταλική ιθαγένεια. Παρότι έζησε στη μικρή κοινότητα του Κιβάσο, κοντά στο Τορίνο, τα 21 από τα 22 έτη του βίου του. Όλα αυτά τα χρόνια ήταν νόμιμος κάτοικος Ιταλίας, αλλά δεν ήταν Ιταλός.
Jus sanguinis
Ο νέος άνδρας γεννήθηκε στη Σενεγάλη και στην Ιταλία, όπως και στην Ελλάδα εξάλλου, ισχύει το jus sanguinis και όχι το jus soli. Ισχύει το «δίκαιο του αίματος» δηλαδή και όχι το «δίκαιο του ηλίου». Για να πολιτογραφηθεί κανείς Ιταλός πρέπει τουλάχιστον ένας εκ των δύο γονέων του να είναι Ιταλός. Δεν αρκεί να γεννηθεί εντός της επικράτειας της χώρας, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στη Βρετανία όπου λόγω του αποικιοκρατικού παρελθόντος της χώρας αρκούσε να γεννηθεί κανείς σε οποιαδήποτε γωνιά της Αυτοκρατορίας (όπου δεν έδυε ποτέ ο ήλιος εξάλλου) για να θεωρείται Βρετανός.
Με άλλα λόγια και στην Ιταλία να είχε γεννηθεί ο Κάμπι Λάμε δεν θα αποκτούσε αυτοδικαίως την ιταλική υπηκοότητα. Θα έπρεπε να φέρει εις πέρας χρονοβόρες και κοστοβόρρες γραφειοκρατικές διαδικασίες. Αλλά ο νέος άνδρας ήταν και τυχερός και έξυπνος. Όταν έχασε τη δουλειά του σε ένα εργοστάσιο του Κιβάσο το 2020 εξαιτίας της πανδημίας (εξαιρετικά φονική στη Βόρεια Ιταλία, όπως όλοι θυμούνται), μη έχοντας τι να κάνει κλεισμένος στο σπίτι του αποφάσισε να «ανεβάσει» μερικά βίντεο στο TikTok.
Ήταν μικρά σκηνοθετημένα σκετσάκια δευτερολέπτων ή ολίγων λεπτών χωρίς λόγια, στα οποία πρωταγωνιστούσε. Σαν ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου ή σαν μίμος, με το εκφραστικότατο πρόσωπό του «έπαιζε» σενάρια κωμικά, πρωτότυπα και εξόχως ψυχαγωγικά.
Η καραντίνα ως ευλογία
Η απήχηση που είχε μεταξύ των χρηστών του κινεζικού μέσου ο Κάμπι Λάμε ήταν άμεση. Το TikTok, ως γνωστόν, τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ένα από τα δημοφιλέστερα παγκοσμίως κοινωνικά δίκτυα στον κόσμο (μαζί με το Youtube). Έχει περισσότερους από 1 δισεκατομμύριο ενεργούς μηνιαίους χρήστες, κυρίως μεταξύ των νέων γενεών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι έχει εκθρονίσει το Facebook στις ηλικίες από 13 έως 17 ετών, που θεωρούνται οι πλέον καθοριστικές για το παρόν (από διαφημιστική σκοπιά) και ενδεικτικές για το μέλλον κάθε μέσου κοινωνικής δικτύωσης.
Οι ακόλουθοι του Λάμε στο TikTok αυξάνονταν εκθετικά τους μήνες των εγκλεισμών και των αποκλεισμών. Και τον περασμένο Ιούνιο έφθασαν τα 150 εκατομμύρια! Ο νεαρός TikToker έγινε ο πλέον επιδραστικός χρήστης του μέσου, εκθρονίζοντας τον Αμερικανό Τσάρλι Ντ’Αμέλιο που έμεινε με 142 εκατ. ακολούθους «μόνο».
Το μέσο είναι το μήνυμα
Η ζωή του νεαρού πρώην βιομηχανικού εργάτη άλλαξε άρδην. Και άλλαξε «χάρη» στη μάστιγα της πανδημίας που έδωσε τον φτωχό βιοπαλαιστή τον ελεύθερο χρόνο που χρειαζόταν για να αναστοχαστεί για τη ζωή του και για να αναπτύξει το υποκριτικό ταλέντο και την αδιαμφισβήτητη ευφυία και εφευρετικότητά του.
Διότι ο Κάμπι Λάμε ενδιαφέρεται πλέον για το σινεμά. Ήδη (ως εκπρόσωπος του TikTok) τον Ιούνιο είχε ορισθεί μέλος της κριτικής επιτροπής του 75ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών.
Ως λαμπερή διεθνής προσωπικότητα του θεάματος θα μπορούσε πλέον να σνομπάρει πατρίδες και ιθαγένειες.
Αλλά προχθές έλαμπε έξω στο Δημαρχείο της μικρής του πόλης που του έδωσε «ταυτότητα».
Όσο για το TikTok, επιβεβαίωσε περίτρανα τη διάσημη ρήση του καναδού θεωρητικού της επικοινωνίας Μάρσαλ Μακλούχαν ότι «το μέσο είναι το μήνυμα». Και το μήνυμα εν προκειμένω είναι το (διαρκές) αίτημα για τον εκσυγχρονισμό και τον εκδημοκρατισμό των ανθρώπινων κοινωνιών.
