Γράφει Νίκος Χασαπόπουλος
Εχει ξεχωριστή θέση στην Ορθοδοξία ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος Κύπρου ή αλλιώς Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου. Δεν είναι μόνον ότι εκλέγεται και από τον λαό πέραν τις Ιεράς Συνόδου, ούτε βεβαίως ο εθνικός ρόλος που διαδραματίζει στο Κυπριακό, είναι και τα αυτοκρατορικά προνόμια που διαθέτει ως τα μόνα που έχει Αρχιεπίσκοπος σε ολόκληρο τον ορθόδοξο κόσμο. Ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ζήνων παραχώρησε το 478 στον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου τρία αυτοκρατορικά προνόμια που φέρει έως σήμερα:
- να υπογράφει διά κινναβάρεως (με κόκκινο μελάνι),
- να φέρει πορφυρούν μανδύα κατά τις ακολουθίες και
- να κρατεί αυτοκρατορικό σκήπτρο αντί της ποιμαντορικής ράβδου.
Αυτό έγινε όταν ο τότε Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Ανθέμιος προσέφερε στον αυτοκράτορα το αντίγραφο του Ευαγγελίου του Μάρκου, που βρέθηκε πάνω στο στήθος του Λειψάνου του αποστόλου Βαρνάβα (ιδρυτή της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Κύπρου), το οποίο βρήκε ο Αρχιεπίσκοπος στον τάφο του αποστόλου κατόπιν οράματος.
Ετσι ο κάθε Αρχιεπίσκοπος στην Κύπρο διαδραματίζει σημαντική θέση όχι μόνον στην Ορθοδοξία, αλλά και στα εθνικά θέματα. Ο Μακάριος Β’ ήταν αυτός που οργάνωσε το δημοψήφισμα για την Ενωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ο Μακάριος Γ’ ήταν ο πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος ήταν ο άνθρωπος που εκτόξευσε την εκκλησιαστική περιουσία και έκανε συνεχώς παρεμβάσεις στην επίλυση του Κυπριακού κρατώντας μια σκληρή γραμμή απέναντι στις παραχωρήσεις. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στην κηδεία του ζήτησε να παραστεί και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά. Ο αγώνας ωστόσο για τη διαδοχή του είναι δύσκολος, πολύπλοκος και θα διεξαχθεί παράλληλα με τις προεδρικές εκλογές στην Κύπρο. Ελλοχεύει όμως ο φόβος για την ανάμειξη των… Ρώσων. Με την ανάμειξη του επιτήδειου Κυρίλλου, που δεν καλοείδε τη στήριξη του εκλιπόντος Αρχιεπισκόπου στην Εκκλησία της Ουκρανίας.
Κάποιοι εκτιμούν πως το ταξίδι του Οικουμενικού Πατριάρχη στην Κύπρο δεν σχετίζεται μόνο με την κηδεία του Αρχιεπισκόπου αλλά κυρίως έχει να κάνει και με τη διαδοχή του μακαριστού Χρυσοστόμου, ο οποίος τον στήριξε απόλυτα στο ουκρανικό ζήτημα που ήταν καθοριστικό για την εδραίωση του Πατριαρχείου.
Πέντε υποψήφιοι
Οι υποψήφιοι για τη διαδοχή είναι πέντε μητροπολίτες, αλλά αυτή τη στιγμή καταβάλλονται προσπάθειες προκειμένου να πεισθούν δύο από τους υποψηφίους να τα βρουν ώστε να διεκδικήσει τον θρόνο μόνο ο ένας και να μπει σφήνα ανάμεσα στους δύο κυριότερους διεκδικητές που εκτιμάται ότι είναι οι Μητροπολίτες Λεμεσού Αθανάσιος και ο Μητροπολίτης Ταμασσού και Ορεινής Ησαΐας.
Πολλοί πιστεύουν όμως ότι οι δύο αυτοί ιεράρχες είχαν τηρήσει διαφορετική στάση στο θέμα του Ουκρανικού. Οτι δηλαδή φαίνονταν να έκλιναν υπέρ της Εκκλησίας της Ρωσίας, σε αντίθεση με τη θέση του (μακαριστού) Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, αλλά και με τη θέση του Οικουμενικού Πατριάρχη. Ωστόσο όλοι γνωρίζουν πως με τις θέσεις του Οικουμενικού Πατριάρχη, και κατ’ επέκταση με τη θέση του τέως Αρχιεπισκόπου Κύπρου, στήριζε και στηρίζει και η κυβέρνηση, καθώς και η Εκκλησία της Ελλάδος, ενώ με βάση το ίδιο σκεπτικό, ούτε και η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών θα ευνοούσε την εκλογή Αρχιεπισκόπου ο οποίος, θεωρητικά, ταυτίζεται με τους Ρώσους.
Από τις έως τώρα δημοσκοπήσεις φαίνεται πως προηγούνται οι Μητροπολίτες Λεμεσού και Ταμασσού και ακολουθούν είτε ο Πάφου Γεώργιος, είτε ο Κωνσταντίας και Αμμοχώστου Βασίλειος. Ο Πάφου και ο Κωνσταντίας ευθυγραμμίζονται πλήρως με τη γραμμή του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Υπάρχει όμως και έτερος υποψήφιος που δεν είναι άλλος από τον Μητροπολίτη Μόρφου Νεόφυτο, αυτός με τις πιο ακραίες απόψεις, ο οποίος όμως έχει φανατικούς υποστηρικτές.
Αντίστροφη μέτρηση
Από αυτή την εβδομάδα, μετά την κηδεία δηλαδή του Αρχιεπισκόπου, η προεκλογική μάχη θα ενταθεί. Αναμένεται να είναι σκληρότερη από αυτήν των προεδρικών εκλογών, έως την εκλογή του νέου Αρχιεπισκόπου που θα γίνει αμέσως μετά τα Χριστούγεννα. Τότε που ο λαός θα κληθεί να ψηφίσει. Και η ψηφοφορία για την εκλογή Αρχιεπισκόπου στην Κύπρο δεν έχει σχέση με την ψηφοφορία για τις βουλευτικές εκλογές. Δεν υπάρχουν ψηφοδέλτια, απλώς ο ψηφοφόρος παραλαμβάνει ένα λευκό χαρτί και γράφει ο ίδιος το όνομα αυτού που θέλει να ψηφίσει.
