Να πούμε σήμερα: Χρόνια πολλά Κάρολε, αφού ο βασιλιάς της Αγγλίας κλείνει τα 74 χρόνια του. Και με την ευκαιρία να επισημάνουμε ότι, είναι ακατάλληλος να κρατήσει τα ηνία της Βρετανίας στα πρησμένα χέρια του… Κι ας γυρίσουμε 74 χρόνια πίσω, στο μακρινό 1948.
Ήταν ένας δύσκολος τοκετός: 30 ώρες! και κάποιος έπρεπε να πάρει την σοβαρή απόφαση… Ακριβώς μια μέρα σαν σήμερα 14 Νοεμβρίου του 1948, σε μια κρεβατοκάμαρα στο Παλάτι του Μπάκιγχαμ – στο δωμάτιο που συνήθως χρησιμοποιούνταν για τους επισκέπτες και είχε μετατραπεί σε μικρή κλινική – η μητέρα και το παιδί να βρίσκονταν στο χειρουργικό τραπέζι· επιδέξια χέρια κάνουν την τομή και ένα απρόθυμο μωρό αντικρίζει για πρώτη φορά το φως. «Είναι αγόρι, αγόρι»!
Λίγες ώρες μετά αναρτήθηκε στις πύλες του παλατιού χειρόγραφη ανακοίνωση: «Η αυτού βασιλική υψηλότητα η πριγκίπισσα Ελισάβετ – δούκισσα του Εδιμβούργου γέννησε με ασφάλεια έναν πρίγκιπα στις 9.14 χθες το βράδυ. Η βασιλική της υψηλότητα και το νήπιο χαίρουν άκρας υγείας». Ο πρίγκιπας Κάρολος έχει μόλις γεννηθεί και η μητέρα του, ακόμη πριγκίπισσα κι αυτή της Βρετανικής Αυτοκρατορίας… ακόμη· οι επευφημίες του πλήθους ακούγονται έξω από το παλάτι.
Κάρολος και Ελισσάβετ έχουν την ίδια μοίρα, και έναν προορισμό, αλλά αυτός ο προορισμός αφορά μόνον έναν κάθε φορά… Σε μόλις τέσσερα χρόνια, η Ελισάβετ θα γίνει η 25χρονη βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου και ο Κάρολος θα πρέπει να περιμένει μέχρι τα 73 του για να νιώσει τον θρόνο κάτω από τα πόδια του.
Πώς είναι άραγε να βλέπεις τον εαυτό σου να φθίνει από έναν ανέμελο άνδρα σε έναν μεσήλικα και μετά σε έναν ηλικιωμένο και ακόμα το έργο για το οποίο είσαι προορισμένος να μην έχει καν αρχίσει; Όμως μόνο στα παραμύθια έχει νόημα να κλαις για τους πρίγκιπες…
Τα κόκκινα σαν αστακός χέρια
Όταν τελικά, ο Κάρολος ο Γ’ έγινε βασιλιάς τον Σεπτέμβριο, δεν πέρασε ούτε μια εβδομάδα και τα βρετανικά ταμπλόιντ έγραφαν για τα πρησμένα χέρια του, που ήταν κόκκινα σαν το χρώμα του αστακού, ίσως επειδή ποτέ άλλοτε τόσοι πολλοί άνθρωποι δεν τα είχαν σφίξει…
Ακολούθησε η χειραψία με το καθήκον και μετά η πρώτη ομιλία προς τους «δικούς» του, με τον Κάρολο να είναι συντετριμμένος στο παλάτι του Μπάκιγχαμ και να σκέπτεται με νεύρα για όλα αυτά που έπεσαν ξαφνικά στο κεφάλι του: την Καμίλα που έγινε Πριγκίπισσα της Ουαλίας, για την συμπαθή Κέιτ, τη Μέγκαν, που είχε τραβήξει τον Χάρι μακριά από το βασίλειο, στην Καλιφόρνια.
Eίχε αγγίξει τη σωστή «χορδή», την ευαίσθητη των υπηκόων του, όταν αναφέρθηκε στην αείμνηστη βασίλισσα ως «αγαπημένη μου μαμά» και όχι «μητέρα»; Όλα όσα περίμενε, ο Κάρολος, τόσο πολύ να κάνει συνέβαιναν πια τόσο γρήγορα.
Και κάποια στιγμή ο «μικρός» Κάρολος, που κατάλαβε ότι είχε μεγαλώσει απότομα, έχασε την ψυχραιμία του. Ενώ υπέγραφε το βιβλίο των επισκεπτών στο Κάστρο του Χίλσμπορο, έγραψε λάθος ημερομηνία και άκουσε ψιθυριστά στο αυτί του την Καμίλα να τον ενημερώνει ότι η πένα έσταζε μελάνι: «I can’t bear this bloody thing!», είπε και όλα σκοτείνιασαν, για όλους….
Υπήρχε κάτι από την κωμική σειρά Fawlty Towers στο όλο σκηνικό με την πένα, κάτι που έδειχνε ότι η αγγλική μοναρχία φαινόταν να φθίνει.
Η μητέρα του Καρόλου είχε επιζήσει από τη Μάχη της Αγγλίας κι εκείνος δεν μπορούσε να… βγει αλώβητος από ένα βιβλίο επισκεπτών.
Μια Αυτοκρατορία που πέθαινε
Αλλά πήγαμε πολύ μπροστά. Ας επιστρέψουμε στο 1948! Εκεί είναι η Ελισάβετ, που πρέπει να σηκωθεί από το κρεβάτι του τοκετού και να κάνει τα πρώτα βαριά της βήματα στους μεγάλους διαδρόμους της Ιστορίας. Η υγεία του πατέρα της, βασιλιά Γεώργιου Στ’, επιβαρύνεται· ήδη, ίσα ίσα που εκτελεί κάποια από τα καθήκοντά του. Και η Ελισάβετ, μόλις ανέβει στο θρόνο, θα ξεκινήσει ατέλειωτες βασιλικές περιοδείες, που θα τις κοστίσουν μερικούς μήνες μακριά από το Νησί, αφήνοντας πίσω τον Κάρολο, ο οποίος θα περάσει την παιδική του ηλικία περιμένοντάς την να γυρίσει… Κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού της βασιλείας της, η Ελισάβετ θα βιώσει τον κατακερματισμό της Αυτοκρατορίας.
Η Ελισάβετ θα είναι η τελευταία πρωταγωνίστρια ενός παραμυθιού που κράτησε αιώνες, όπου άνθρωποι, ζώα, χρυσός, πολύτιμα πετράδια, καουτσούκ και οτιδήποτε αγαθό υπήρχε πάνω στη Γη ήταν ιδιοκτησία της βρετανικής αυτοκρατορίας ή της… ΜΚΟ της, της απίστευτα βάναυσης Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών.
Όλα όσα παρακολουθήσαμε στην κηδεία της βασίλισσας: το τεράστιο πλήθος των στρατιωτών, οι πλουμιστές στολές τους, η τελειότητα της κίνησής τους, όλα αυτά τα τόσο απίστευτα αταίριαστα με τη σύγχρονη Βρετανία που αναζητεί χρήματα, ήταν μια περήφανη ανάμνηση των ημερών που η Μεγάλη Βρετανία ήταν το πιο ισχυρό έθνος στον κόσμο. Και τότε ήταν που ακούστηκε από τα βάθη του χρόνου εκείνο το πατριωτικό τραγούδι σε στίχους του ποιητή Τζέιμς Τόμσον: «Rule, Britannia! Britannia, rule the waves! Britons never, never, never will be slaves»… Οι Βρετανοί ποτέ, ποτέ, ποτέ δεν θα γίνουν σκλάβοι.
Φέρτε στο νου σας το σκήπτρο της Βασίλισσας – τώρα του Βασιλιά – το οποίο κατέχει τόσο εμβληματική θέση στο θεσμό της μοναρχίας. Τι είναι αυτό το τεράστιο, αστραφτερό, εξωπραγματικό κόσμημα στην κορυφή; Το Μεγάλο Αστέρι της Αφρικής, ένα από τα πολλά διαμάντια που μεταφέρθηκαν από τη Νότια Αφρική για να τα εκμεταλλευτεί το Στέμμα.
Θα υποθέτετε ότι η Ελισάβετ ήταν περιφρονημένη στις πρώην αποικίες της Βρετανίας, ήταν, όμως, η δισέγγονη της βασίλισσας Βικτώριας, της πρώτης αυτοκράτειρας της Ινδίας. Και η Ελισάβετ έχαιρε θαυμασμού και σεβασμού από εκατομμύρια ανθρώπους σε πολλές από αυτές τις πρώην αποικίες, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της βασιλείας της μέχρι τον θάνατό της.
Η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ ήταν τυπολάτρης, ενδιαφερόταν, δεν παραπονιόταν και πάντα σεβόταν. Τα ασορτί παλτό με τα ιδιότροπα καπέλα της γκαρνταρόμπας της ήταν μια πτυχή αυτού του σεβασμού. Δεν είχε σημασία το αν είχε πάει στην επιχείρηση εξόντωσης αρουραίων σε μια περιοδεία της στο Μάντσεστερ, εκείνη ήταν ντυμένη σαν να παρακολουθούσε έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη. Έμοιαζε να το νιώθει ότι η μοίρα της και των εξολοθρευτών των αρουραίων ήταν βαθιά δεμένες μεταξύ τους, όπως και ήταν. Η Ελισάβετ δεν βασίλεψε ελέω Θεού και του Οίκου του Windsor, βασίλεψε (και) για την ευχαρίστηση των εξολοθρευτών των αρουραίων.
Ό,τι διδάχτηκαν το εφάρμοσαν
Μόλις ο ήλιος είχε δύσει στη βρετανική αυτοκρατορία, η βασίλισσα άρχισε την πιο δύσκολη και περίπλοκη αποστολή της, η οποία ήταν να διαμορφώσει μια συνεκτική αφήγηση της «Αγγλίας» και της «Αγγλικότητας» μπροστά στη μεγάλη πρόκληση: 25 χρόνια μαζικής μετανάστευσης. Το 1997, ο πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ άρχισε να χαλαρώνει τους νόμους για τη μετανάστευση με την ελπίδα να δημιουργήσει μια Αγγλία εμποτισμένη με τις καλύτερες παραδόσεις μιας σειράς πολιτισμών, μια Αγγλία που δεν ήταν πλέον οχυρωμένη ενάντια στον κόσμο αλλά ορθάνοιχτη σε αυτόν, μια όαση ανθρώπων που τρώνε κουζίνα fusion και ψηφίζουν «Εργατικούς».
Αλλά τα παλιά μαθήματα της αυτοκρατορίας δεν είχαν ξεχαστεί από τους νεοφερμένους, κάποιοι από τους οποίους έφεραν στην Αγγλία το ίδιο πράγμα που τους είχε δώσει κάποτε η Αγγλία: σνομπισμό, περιφρόνηση της θρησκείας, των εθίμων, των συνηθειών, των παραδόσεων και των κοινών πεποιθήσεων του γηγενούς πληθυσμού.
Οι Άγγλοι που προκάλεσαν τόσες καταστροφές και αιματοχυσίες σε όλο τον κόσμο δεν έχουν να παρουσιάσουν το παραμικρό πολιτισμικό θαύμα· έφεραν μόνο σκληρότητα, αναλγησία και λεηλασίες, τα ίδια συστατικά ισχύος που κυβερνούσαν τον κόσμο πάντα.
Η Ελισάβετ δεν «γιόρτασε» ποτέ την πολυπολιτισμικότητα με τον θλιβερό, ανούσιο τρόπο των προέδρων κολεγίων ή των διευθυντών διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού· συχνά όμως αναγνώριζε πώς η Βρετανία άλλαζε, ποτέ δεν την απαξίωσε και βρήκε μέσα της μια εύλογη περίπτωση για τη συνέχεια. Αυτό που έκανε ήταν να εντοπίσει – ή πιθανώς να δημιουργήσει – μια ενοποιητική κουλτούρα «βρετανικότητας», όπως ορίζεται από τις αξίες του έθνους: θάρρος, ηρεμία, αποφασιστικότητα.
Τότε ήταν που μόλις πριν από τρία χρόνια (στα 94 της!) έκανε μια τηλεοπτική ομιλία για τον κορονοϊό: «Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι αν παραμείνουμε ενωμένοι και αποφασιστικοί, θα το ξεπεράσουμε. Ελπίζω ότι τα επόμενα χρόνια, όλοι θα μπορούν να είναι περήφανοι για το πώς ανταποκρίθηκαν σε αυτήν την πρόκληση. Και όσοι έρχονται μετά από εμάς θα πουν ότι οι Βρετανοί αυτής της γενιάς ήταν τόσο δυνατοί όσο κανένας»…
Ήταν πανδημία, όχι πόλεμος. Απλώς, η Ελισάβετ ζητούσε από τους υπηκόους της να φορούν μάσκα και να παρακολουθούν τα τεκταινόμενα στην τηλεόραση, όμως όλα εκείνα ακούστηκαν σαν κάλεσμα από την παλιά αίγλη.
Ήταν η COVID, αλλά ήταν επίσης και η Μάχη της Αγγλίας και η ναυμαχία Τραφάλγκαρ και το Βατερλώ όλα εκείνα τα «παράσημα» του ένδοξου παρελθόντος. Η Ελισάβετ μίλησε για την «αγγλικότητα» και τον διαρκή χαρακτήρα της, όχι για τη φυλετική – εθνοτική σύνθεση ή τα έθιμα και τις παραδόσεις. Η Βασίλισσα τόνισε ότι το μεγαλείο της Αγγλίας δεν ήταν στο παρελθόν της, αλλά στο παρόν και στο μέλλον.
Στα χέρια του Καρόλου…
Και τώρα, όλη αυτή η λεπτή επιχείρηση δημιουργίας μιας Βρετανίας στην οποία το παλιό και το νέο δεν συνυπάρχουν απλώς, αλλά αποτελούν μαζί μέρος μιας συνεκτικής αφήγησης μεγαλείου, στην οποία ο μονάρχης είναι και ο υπερασπιστής της Εκκλησίας της Αγγλίας και ο συμβολικός ηγέτης μιας χώρας με 3 εκατομμύρια μουσουλμάνους, ε, όλα αυτά έχουν πέσει στα… χέρια του Καρόλου;
Αδύναμος, εγωιστής, θλιβερός Κάρολος; Τελικά μόνο στα παραμύθια αξίζει να κλαις για τους πρίγκιπες. Τα πρώτα χρόνια του Καρόλου ήταν, επιεικώς, θλιβερά. Λαχταρούσε να είναι με τη μητέρα του, αλλά εκείνη απουσίαζε. Ένα ρεπορτάζ της εποχής των παιδικών του χρόνων παρουσίαζε το μικρό αγόρι άψογα ντυμένο, να στέκεται με εμπιστοσύνη στο πλευρό της γιαγιάς του και να κοιτάζει με αγωνία τη μεγάλη εξώπορτα για ένα σημάδι της μητέρας του που επέστρεφε.
Μόλις έφτασε η Ελισάβετ χαιρέτησε τη μητέρα της, και μετά έσκυψε βαριεστημένα, φίλησε στα πεταχτά το κεφάλι του παιδιού της και επέστρεψε βιαστικά στα τελετουργικά της καθήκοντα.
Λογική κι ευαισθησία…
Μια λέξη που αντιπροσώπευε τον Κάρολο στα πρώτα του χρόνια ήταν η «ευαισθησία». Και δεν υπήρχε τίποτα που ο άθλιος πατέρας του, να ήθελε λιγότερο από έναν ευαίσθητο γιο, κάτι που ενίσχυε τη βεβαιότητά του ότι ο Κάρολος έπρεπε να παρακολουθήσει το βάναυσο σχολείο όπου φοίτησε και ο ίδιος, το σκωτσέζικο οικοτροφείο, Gordonstoun, από το οποίο ο Κάρολος παρακαλούσε απεγνωσμένα να σωθεί και όπου βίωσε σοβαρό εκφοβισμό.
Τι σημαίνει εκφοβισμός από ένα οικοτροφείο αποκλειστικά για άνδρες, στα μέσα του 20ου αιώνα; Σημαίνει, κυρίως ότι ήταν μια τραυματική εμπειρία για ένα ευαίσθητο παιδί. Να σημειώσουμε ότι το «Gordonstoun» ερευνάται ακόμη για σοβαρές κατηγορίες, όπως ξυλοδαρμό παιδιών, για σωματική και σεξουαλική κακοποίηση μαθητών, από τη δεκαετία του 1960 έως τη δεκαετία του 2010.
Ο Κάρολος έκανε το απαιτούμενο στρατιωτικό καθήκον (μπλέκοντας τα πόδια του στην εξάρτηση κατά την πρώτη του άσκηση πτώσης με αλεξίπτωτο, ή νιώθοντας αφόρητη ναυτία στα πλοία του ναυτικού και χτυπώντας το κεφάλι του στις χαμηλές πόρτες κάτω από τα καταστρώματα) και μετά… η μεγάλη αναμονή, η γεμάτη με τις εκκεντρικές ανησυχίες ενός κυρίου της επαρχίας.
Η πτυχή του χαρακτήρα του Καρόλου που τον κάνει ιδιαίτερα ακατάλληλο για να βασιλέψει είναι ότι είναι εξαιρετικά αδύναμος. Στην πρώτη του ομιλία στο έθνος, ο Κάρολος ακουγόταν περισσότερο σαν βουλευτής που επιζητούσε την ψήφο των συγχωριανών του, παρά σαν βασιλιάς που αναλάμβανε τον θρόνο της Αγγλίας. Υποσχέθηκε να σέβεται τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την καταγωγή και τις πεποιθήσεις τους και να τηρεί τις «συνταγματικές αρχές»… Και όλοι κοιτάχτηκαν με νόημα.
Ο κόσμος θέλει πίσω τους θησαυρούς του και ξέρει πού να τους βρει. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, αυτό που μπόρεσε να κάνει η Ελισάβετ, επί 70 χρόνια, που δεν θα μπορέσει να κάνει ο ακατάστατος γιος της ήταν να αποτρέψει την πληρωμή ενός πολύ μεγάλου «χρέους». Της επετράπη να κρατήσει το Μεγάλο Αστέρι της Αφρικής και τα παλάτια και τα ανείπωτα δισεκατομμύρια λίρες επειδή ήταν η Ελισάβετ.
Αλλά μην κάνετε λάθος, στον Κάρολο παραδόθηκε μια Αγγλία στην οποία ένα όλο και αυξανόμενο ποσοστό του πληθυσμού δεν έχει καμία διάθεση να υποκλίνεται στο Στέμμα . Μετά τις διαμαρτυρίες για τη φυλετική δικαιοσύνη του 2020, τα αγάλματα των Άγγλων δουλεμπόρων γκρεμίστηκαν. Δεν είναι πια η εποχή της συμφιλίωσης, είναι εποχή των αποζημιώσεων. Πολλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν θέλουν να «γιορτάσουν τη διαφορετικότητα», μια έννοια που γεννήθηκε εξ ολοκλήρου από την ετοιμοθάνατη Δύση, θέλουν πίσω τους θησαυρούς τους και ξέρουν πού να τους βρουν. Κι ανάμεσά τους η Ελλάδα που διεκδικεί τα Μάρμαρα του Παρθενώνα.
Οι περισσότεροι από αυτούς τους θησαυρούς κλάπηκαν και μάλιστα με τον πιο σαδιστικό τρόπο. Θα μπορέσει ο Κάρολος να κρατήσει όχι μόνο τα ηνία αλλά την ιδέα της Αγγλίας που βοήθησε η μητέρα του να δημιουργηθούν στα πρησμένα χέρια του; Πολύ αμφιβάλουμε.
Πηγή: Caitlin Flanagan – The Atlantic
