Γράφει Κατερίνα Δαφέρμου
Οξύμωρο; Η εγγονή του κροίσου πετρελαιοπαραγωγού Τζ. Πολ Γκέτι (J. Paul Getty), υπέρ του περιβάλλοντος. Η Αϊλίν Γκέτι (Aileen) χρηματοδότησε περιβαλλοντικούς ακτιβιστικούς οργανισμούς με ένα εκατομμύριο δολάρια από τον προσωπικό της πλούτο.
Μάλιστα, η ίδια ίδρυσε τον ΜΚΟ Climate Emergency Fund (CEF) το 2019. Έκτοτε πραγματοποίησε τη δωρεά ακριβώς για να στηρίξει πρόσφατες ακτιβιστικές καμπάνιες όπως το Just Stop Oil και το Extinction Rebellion.
Συνολικά, φημολογείται ότι έχει επενδύσει τέσσερα εκατομμύρια δολλάρια από την περιουσία της για τη στήριξη παρόμοιων σκοπών.
Αυτές οι δύο οργανώσεις (και άλλες παρόμοιες ανά τον κόσμο) σχετίζονται με τις αισχρές επιθέσεις σε αριστουργηματικούς πίνακες ζωγραφικής, που φυλάσσονται σε κορυφαία μουσεία ως παγκόσμια κειμήλια.
Οι βανδαλισμοί σε όλο τον κόσμο
Στις 14 Οκτωβρίου δύο εξτρέμ ακτιβιστές από την καμπάνια Just Stop Oil (Απλώς Σταματήστε το Πετρέλαιο…) εκτόξευσαν ντοματόζουμο στα περίφημα Ηλιοτρόπια του Βαν Γκογκ (1888).
Δέκα μέρες αργότερα, η γερμανική ομάδα Letzte Generation (Τελευταία Γενιά) εισέβαλε στο «κόσμημα» Μουσείο Μπαρμπερίνι (Museum Barberini του tech επιχειρηματία Χάσο Πλάτνερ – Hasso Plattner) στο Πότσνταμ. Εξφενδόνισε πατάτες στις εξαίσιες Θημωνιές του Μονέ. Ύστερα οι διαδηλωτές κόλλησαν τα χέρια τους στον τοίχο δίπλα στο έργο.
Η Τελευταία Γενιά βρώμισε με μελάνι τον υπέροχο πίνακα Death and Life του Γκουστάβ Κλιμτ στο μουσείο Leopold της Βιέννης για να διαμαρτυρηθούν για τη χρήση ορυκτών καυσίμων από την κυβέρνηση.
Άλλοι έριξαν μαγειρεμένα τρόφιμα σε χαρακτικό αντίγραφο από το Τελευταίο Δείπνο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι στην Βασιλική Ακαδημία Τεχνών (Royal Academy of Art) στο Λονδίνο.
Βανδάλισαν προτομή του Καρόλου του Τρίτου, μεταξύ άλλων.
Στη Ρώμη, έριξαν άλλη σούπα σε πίνακα του Ντα Βίντσι.
Τον περασμένο μήνα, οι φύλακες στο κορυφαίο ιμπρεσιονιστικό μουσείο του Παρισιού Musée d’Orsay κατάφεραν να συλλάβουν ακτιβίστρια της οργάνωσης Just Stop Oil.
Όμως, η οργάνωση Stop Fossil Fuel έριξε μελάνια στο χαρακτηριστικό έργο του Άντι Γουόρχολ με τις Campbell Soup κονσέρβες στην Εθνική Πινακοθήκη στην Αυστραλία.
Επίσης, τον διάσημο πίνακα του Ολλανδού Γιοχάνες Βερμέερ με τίτλο Κορίτσι με το Μαργαριταρένιο Σκουλαρίκι, Συλλογή Μαουρίτσχαους στη Χάγη.
Άλλοι κόλλησαν τους εαυτούς τους πάνω σε αριστουργήματα της Αναγέννησης, όπως του Μποτιτσέλι και του Μποκιόνι.
Έχουν διαπράξει ανάλογες πράξεις σε διάφορες πόλεις της Αγγλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας.
Η National Portrait Gallery (Εθνική Πινακοθήκη της Μεγάλης Βρετανίας) ανακοίνωσε ότι από το Φεβρουάριο δεν θα δέχεται πλέον χρηματοδότηση από την British Petroleum (BP). Το συμβόλαιό τους λήγει τον Δεκέμβριο.
Οι διαδηλωτές συλλαμβάνονται. Κάποιοι φυλακίζονται. Αλλά αυτό δεν τους σταματάει.
Ευτυχώς τα έργα δεν έχουν καταστραφεί, πολλά προστατεύονται από γυαλί, αν και πάντα παρά τρίχα σώζονται.
«Προσπαθώ να καταλάβω»
Το παράδοξο της ιστορίας είναι ότι ο παππούς της Αϊλίν Γκέτι, ο δισεκατομμυριούχος Τζ. Πολ Γκέτι είχε ιδρύσει το διάσημο Μουσείο Γκέτι (J. Paul Getty Museum) στo Λος Άντζελες.
Κάποτε ο παππούς της θεωρείτο ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο.
H Αϊλίν Γκέτι παντρεύτηκε τον γιο της Ελίζαμπεθ Τέιλορ Κρίστοφερ Γουίλντινγκ. Χώρισαν όταν νόσησε με τη νόσο του HIV μέσω εξωσυζυγικής σχέσης της. Πέρασε από πολλές κλινικές αποτοξίνωσης μέχρι να καθαρίσει πλήρως το 1996.
Έκτοτε ασχολείται με τη φιλανθρωπία. Αλλά προφανώς, οι ναρκωτικές ουσίες άφησαν τα ίχνη τους στην πλευρά του εγκεφάλου που επηρεάζει την ανθρώπινη κρίση…
Εν προκειμένω, η σύνδεση των βανδαλισμών με την κληρονόμο της πετρελαϊκής εταιρείας έχει ξεσηκώσει θύελλες αντιδράσεων.
Υποτίθεται ότι οι ακτιβιστές επιτίθενται σε μουσεία που χρηματοδοτούνται από εταιρείες που βλάπτουν το περιβάλλον. Όχι ότι οι ίδιοι πληρώνονται από αυτές για να επιτεθούν σε κορυφαία έργα τέχνης.
Εκείνη απάντησε ότι «η επίθεση σκοπεύει να αναταράξει το status quo». Και επίσης ότι «με περηφάνια» χρηματοδοτεί το ταμείο Climate Emergency Fund.
Το 2019, σχετικά με τον παραλογισμό που της καταλογίζουν, δήλωσε: «Προσπαθώ να τα ξεκαθαρίσω και εγώ … Θέλω να πράξω το σωστό και το δίκαιο».
Ο σκοπός αγιάζει τα (βανδαλιστικά) μέσα;
Ο κόσμος της Τέχνης όμως δεν έχει ανοχή.
Σχεδόν εκατό διευθυντές από τα κορυφαία μουσεία της υφηλίου υπέγραψαν κοινή δήλωση καταδικάζοντας τις πράξεις βανδαλισμού.
Η επιστολή δημοσιεύτηκε μέσω του Διεθνούς Συμβουλίου των Μουσείων, στο Μόναχο. Μερικά από τα πιο γνωστά ονόματα:
Ο Λορόνς ντε Καρ του Λούβρου, ο Μιγκέλ Φαλομίρ από το Πράδο της Μαδρίτης, ο Ρίτσαρντ Άρμστρονγκ του Γκουγκενχάιμ στη Νέα Υόρκη, ο Γκλεν Ντ. Λόουρι του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης επίσης στη Νέα Υόρκη, ο Χάρτγουιγκ Φίσκερ του Βρετανικού Μουσείου.
Επίσης οι διευθυντές των Μουσείων Victoria & Albert και National Gallery στο Λονδίνο, το Ούφιτσι (Gallerie degli Uffizi) και η Συλλογή Peggy Guggenheim Collection στην Ιταλία; το Λούβρο, το Κέντρο Πομπιντού (Centre Pompidou) και το Εθνικό Μουσείο Πικάσο (Musée national Picasso-Paris) στο Παρίσι, εκτός από το Λούβρο και το Musée d’Orsay); το Guggenheim επίσης στο Μπιλμπάο της Ισπανίας μεταξύ πολλών άλλων.
Οι ακτιβιστές «υπονομεύουν την ευθραυστότητα αυτών των αναντικατάστατων αντικειμένων», σημειώνουν στην επιστολή τους. «Είμαστε βαθιά σοκαρισμένοι από τις ριψοκίνδυνες πράξεις τους».
Πολλά μουσεία πλέον απαιτούν από τους επισκέπτες να παραδίδουν τσάντες και πανωφόρια στην είσοδο. Σύντομα ίσως αναγκάζονται να αποχωρίζονται και τα κινητά τους: Βασικό όχημα των ακτιβιστών αποτελεί η διάχυση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Μάταια αναρωτιούνται ορισμένοι εάν αυτές οι πράξεις βανδαλισμού αποτελούν τον κατάλληλο τρόπο για να διευθετηθεί η παγκόσμια περιβαλλοντική κρίση.
Η απάντηση παραμένει κατηγορηματικά όχι.
