Αποστολή στη Δανία Χάρης Φλουδόπουλος
Ένα μικρό θαύμα συντελείται τα τελευταία χρόνια στο Έσμπιεργκ της Δανίας, το οποίο έχει εξελιχθεί στο μεγαλύτερο κέντρο εξυπηρέτησης της βιομηχανίας των υπεράκτιων αιολικών στον κόσμο. Επενδύθηκαν χρήματα, υλοποιήθηκε ένας συνολικός μετασχηματισμός, όμως στο τέλος της ημέρας το λιμάνι κατάφερε να βρίσκεται στην αιχμή μιας δραστηριότητας που αναμένεται να αναπτυχθεί με ραγδαίους ρυθμούς τα επόμενα χρόνια. Η ιστορία του λιμανιού αυτού παρουσιάζει πραγματικό ενδιαφέρον.
Από ψαροχώρι σε ενεργειακό λιμάνι
Η πόλη του Έσπιεργκ στη Δυτική Δανία, βλέπει προς τη Βόρεια Θάλασσα από την οποία στην πάροδο των χρόνων άντλησε την οικονομική της δραστηριότητα και επιβίωση. Το λιμάνι της πόλης δημιουργήθηκε το 1873 και μέχρι το 2007 αποτέλεσε το κύριο αλιευτικό κέντρο της Δανίας.
Στην ακμή του έφτασε να διατηρεί 10 χιλιάδες θέσεις εργασίας που σχετίζονταν με την αλιεία, ωστόσο σταδιακά και για διάφορους λόγους η δραστηριότητα αυτή άρχισε να παρακμάζει. Σε αυτό έπαιξε ρόλο η βιομηχανοποίηση του αλιευτικού στόλου, η υπεραλιεία που οδήγησε στη μείωση των αλιευμάτων. Ήδη όμως από τις αρχές της δεκαετίας του 70 το λιμάνι είχε αρχίσει να έχει και μια παράλληλη διαρκώς αναπτυσσόμενη δραστηριότητα: την εξυπηρέτηση της υπεράκτιας βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου της Δανίας. Η δραστηριότητα του Oil & Gas ωστόσο έφτασε και αυτή στην κορύφωσή της μέχρι τα μέσα της περασμένης δεκαετίας και έκτοτε άρχισε να φθίνει, όχι μόνο εξαιτίας της παγκόσμιας τάσης για την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα αλλά για τον πρόσθετο λόγο ότι η Δανία είναι η χώρα της Ευρώπης με το πιο φιλόδοξο και επιθετικό πλάνο ενεργειακής μετάβασης σε μια οικονομία απαλλαγμένη από εκπομπές άνθρακα.
Δεύτερη πρόκληση
Πως ανταπεξήλθε το λιμάνι του Έσμπιεργκ στη νέα αυτή πρόκληση; Για δεύτερη φορά μετασχηματίστηκε και επικεντρώθηκε σε έναν νέο στόχο: να γίνει ενεργειακό κέντρο πράσινης ενέργειας, με βασική δραστηριότητα την εξυπηρέτηση της βιομηχανίας των υπεράκτιων αιολικών πάρκων, στην οποία πρωτοστατούν οι χώρες της Β. Ευρώπης, τόσο στη Βόρεια Θάλασσα όσο και στη Βαλτική. Η προσπάθεια ξεκίνησε το 2014 και βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη με το Έσπιεργκ να αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο λιμάνι εξυπηρέτησης της αιολικής βιομηχανίας παγκοσμίως. Μόνο στον τομέα της υπεράκτιας αιολικής βιομηχανίας απασχολούνται αυτή τη στιγμή 4000 άνθρωποι, ενώ οι θέσεις εργασίας αναμένεται να πολλαπλασιαστούν στο μέλλον όσο θα αυξάνεται η ζήτηση για υπεράκτια αιολικά πάρκα. Υπολογίζεται ότι για κάθε 1GW υπεράκτιων αιολικών πάρκων δημιουργούνται 9400 θέσεις εργασίας, περίπου οι μισές στην ανάπτυξη, κατασκευή, εγκατάσταση (για διάστημα περίπου 5 ετών) και οι υπόλοιπες για την λειτουργία και συντήρηση και το decommissioning των πάρκων. Από τις θέσεις εργασίας περίπου το 30% καλύφθηκε τοπικά από κατοίκους της περιοχής. Με την προβλεπόμενη ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής βιομηχανίας τα επόμενα χρόνια (μέχρι το 2050 αναμένεται να εγκατασταθούν 300GW υπεράκτιων αιολικών πάρκων στην Ευρώπη) και έτσι αυτές οι θέσεις εργασίας θα παραμείνουν τουλάχιστον για τα επόμενα 30 χρόνια.
Νέο λιμάνι
Πώς όμως κατάφερε το λιμάνι του Έσμπιεργκ να μετασχηματιστεί; Χρειάστηκε ουσιαστικά να κατασκευαστεί ένα καινούριο λιμάνι για την υποστήριξη των υπεράκτιων αιολικών προσθέσαμε 1,5 εκατομμύριο τετραγωνικά μέτρα σε σύνολο 4,5 εκατ. τετραγωνικών μέτρων του λιμανιού, αναφέρει ο Chief Commercial Officer του λιμανιού Jesper Bank.
Και αυτή η μεταμόρφωση έχει αποδώσει καρπούς: το λιμάνι έχει εμπλακεί σε 59 πρότζεκτ υπεράκτιων αιολικών πάρκων σε όλο τον κόσμο τα οποία περιλαμβάνουν συνολικά 4150 υπεράκτιες ανεμογεννήτριες σε Γερμανία, Ολλανδία, Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιρλανδία.
Πρόκειται για μια αγορά που σήμερα αριθμεί 4,8GW εγκατεστημένης ισχύος και η οποία αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2024 και να πολλαπλασιαστεί τα επόμενα χρόνια.
Βεβαίως οι προκλήσεις για το λιμάνι δε σταματούν στον μετασχηματισμό του αλλά επεκτείνονται και στην εξέλιξη της ίδιας της βιομηχανίας. Για παράδειγμα η βιομηχανία ξεκίνησε με ανεμογεννήτριες του 0,5 MW και σήμερα αναπτύσσονται ανεμογεννήτριες των 15MW πολλαπλάσιες σε μέγεθος. Το μέγεθος αυτό συνιστά μια μεγάλη πρόκληση για τη μεταφορά, τα φορτηγά, τους δρόμους και τις λοιπές υποδομές του λιμανιού.
Ακόμη και τα ειδικά πλοία εγκατάστασης ανεμογεννητριών έχουν μετεξελιχθεί έχουν μεγαλώσει και απαιτούν μεγαλύτερους χώρους προσνήωσης αλλά και μεγαλύτερα βάθη στο λιμάνι. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα πλοία τελευταίας τεχνολογίας που χτίζονται σε ναυπηγεία της Ανατολής μπορούν να προσεγγίσουν μόλις 4 από τα 20 λιμάνια που βρίσκονται στη Β. Θάλασσα. Όμως ακόμη και η υποστήριξη αυτών των πλοίων δημιουργεί εξειδικευμένες θέσεις εργασίας για τις υπηρεσίες που χρειάζονται.
Νέες δραστηριότητες
Οι άνθρωποι του λιμανιού του Έσμπιεργκ στέκονται με έμφαση στο κομμάτι της απασχόλησης. Στην πορεία προέκυψαν νέες δουλειές και δραστηριότητες που δεν τις είχαμε προβλέψει. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ευρύτερη περιοχή του λιμανιού που εξελίσσεται σε ενεργειακό hub αναπτύσσονται περίπου 200 πρότζεκτ για αιολικά, κυψέλες καυσίμου, power to x, τηλεθέρμανση, εναλλακτικά καύσιμα ναυτιλίας, ηλεκτρικά πλοία, πράσινη ναυτιλία, ηλεκτρικά οχήματα, βιομάζα, αντλίες θερμότητας, φωτοβολταϊκά, LNG και υδρογόνο.
Στην αγορά αυτή και σε αυτή τη βιομηχανία δεν υπάρχει ανταγωνισμός, υπάρχει χώρος για όλους, λέει χαρακτηριστικά ο κ. Bank, σημειώνοντας ότι το λιμάνι του Έσμπιεργκ συμμετείχε στη σύνοδο της Οστάνδης στις 24 Απριλίου η οποία αύξησε το στόχο για τα εγκατεστημένα υπεράκτια αιολικά πάρκα μέχρι το 2030 στα 130GW. Στη σύνοδο τονίστηκε η ανάγκη για την υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων σε λιμάνια και λιμενικές υποδομές που θα καλύψουν τις ανάγκες που θα προκύψουν από την αυξανόμενη ζήτηση. Μόνο στο λιμάνι του Έσμπιεργκ οι επενδύσεις που υλοποιήθηκαν για την επέκταση και την εξυπηρέτηση της υπεράκτιας αιολικής βιομηχανίας έφτασαν τα 150 εκατ. ευρώ.
Το παράδειγμα
Το παράδειγμα του Έσμπιεργκ δείχνει τα οφέλη που μπορούν να προκύψουν από την ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής βιομηχανίας. Γύρω από το λιμάνι έχει δημιουργηθεί ένα τεράστιο οικοσύστημα επιχειρήσεων, κέντρων υπηρεσιών, ανάπτυξης ενεργειακών πρότζεκτ κλπ. Ο οικονομικός αντίκτυπος από το μετασχηματισμό του λιμανιού είναι ανυπολόγιστος, λέει ο J. Bank. Με δεδομένο λοιπόν ότι τα επόμενα χρόνια η Μεσόγειος αναμένεται να αποτελέσει ένα από τα κέντρα ανάπτυξης με την εγκατάσταση πολυάριθμων νέων υπεράκτιων αιολικών πάρκων, παρουσιάζεται μια σημαντική ευκαιρία ενδεχομένως και για ελληνικά λιμάνια να ακολουθήσουν το παράδειγμα και να μετατραπούν σε hubs εξυπηρέτησης της ενεργειακής βιομηχανίας. Το σίγουρο είναι ότι όποιος ξεκινήσει πρώτος και προλάβει τον ανταγωνισμό θα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα …
