Της Monica Hunter-Hart
Από τα ψηλά στα χαμηλά και τούμπαλιν. Η περιουσιακή κατάσταση του Αιγύπτιου δισεκατομμυριούχου επενδυτή Mohamed Mansour έχει σημειώσει τέτοιες εντυπωσιακές ανατροπές κατά τη διάρκεια της ζωής του, από αυτές που συναντάμε μόνο σε βικτοριανά μυθιστορήματα.
Όταν ήταν 10 ετών, ο μεγαλύτερος αδερφός του τον χτύπησε με το αυτοκίνητο και παραλίγο να χρειαστεί να του κόψουν το πόδι. Ο χειρουργός που τον χειρούργησε αγνόησε τη συμβουλή του επικεφαλής γιατρού και αρνήθηκε να του ακρωτηριάσει το πόδι. Ο Mansour παρέμεινε κλινήρης για τρία χρόνια, αλλά σταδιακά ανέρρωσε πλήρως και μπόρεσε να περπατήσει ξανά.
O Mansour γεννήθηκε σε μια πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια. Την περίοδο, όμως, που γράφτηκε στο North Carolina State University, ο τότε πρόεδρος της Αιγύπτου, Gamal Abdel Nasser, κατέσχεσε την περιουσία της οικογενείας του και κρατικοποίησε την εταιρεία της βάμβακος, αφήνοντας ξαφνικά τον Mansour άφραγκο. Ο 18χρονος τότε Mansour εγκατέλειψε την εστία της αδελφότητας όπου διέμενε, μετακόμισε σε ένα γεμάτο από κόσμο κτήριο εκτός πανεπιστημίου, έτρωγε μόνο ψωμί και αυγά για το μισό του χρόνου και βρήκε δουλειά με τον κατώτατο μισθό σε ένα εστιατόριο, καταφέρνοντας –με μεγάλη δυσκολία– να τελειώσει το πανεπιστήμιο.
Στα 20 του, κι αφού είχε πάρει το πτυχίο του, ο Mansour διεγνώσθη με καρκίνο του ήπατος. Μόλις ένα μικρό ποσοστό των ασθενών που υπέφεραν από τη συγκεκριμένη ασθένεια κατάφερναν να επιζήσουν εκείνη την περίοδο. Αλλά η ηπατεκτομή και οι ακτινοθεραπείες τον βοήθησαν να “καθαρίσει” και έκτοτε είναι απαλλαγμένος από τον καρκίνο.
Η οικογένειά του κατάφερε να ξεκινήσει εκ νέου την εξαγωγική της εταιρεία βάμβακος, υπό νέο πρόεδρο, και στη συνέχεια ίδρυσε μια θυγατρική εταιρεία διανομής οχημάτων, τα ηνία της οποίας πήρε ο 28χρονος πλέον Mansour μαζί με τον αδερφό του μετά τον θάνατο του πατέρα τους το 1976, ενώ την ανέλαβε πλήρως στη δεκαετία του 1980. Ο Mansour και η οικογένειά του μετέτρεψαν τον όμιλο Mansour (με έδρα το Κάιρο), του οποίου είναι πρόεδρος, σε μια αυτοκρατορία δισεκατομμυρίων, συνάπτοντας κερδοφόρα συμβόλαια με την General Motors (σήμερα, είναι από τους μεγαλύτερους διανομείς της GM) καθώς και με την κατασκευάστρια μηχανημάτων Caterpillar.
To 2009, o Mansour τοποθέτησε 20 εκατ. δολ. στην pre-IPO της Facebook, στα 18 δολ. ανά μετοχή. Δεν έχει αποκαλύψει πότε πούλησε τις μετοχές, μόνο ότι ήταν μια καλή επένδυση. Την επόμενη χρονιά, αμέσως μόλις μετακόμισε στη Βρετανία, όπου μένει έως σήμερα, ίδρυσε την εταιρεία private equity της οικογενείας του, Man Capital. Στις μέρες μας, το ιδιωτικό επενδυτικό κεφάλαιο αναλογεί στο ένα τρίτο της ύψους 3,3 δισ. δολ. περιουσίας του, με τη Mantrac (από τους μεγαλύτερους αντιπροσώπους της Caterpillar στον κόσμο) να αντιστοιχεί στο ένα τέταρτο, ενώ το υπόλοιπο προέρχεται από τα προσωπικά του περιουσιακά στοιχεία και άλλες δραστηριότητες του ομίλου Mansour, όπως η Mansour Automotive και η ManFoods (διαχειρίζεται τα McDonald’s στην Αίγυπτο). Οι δύο εν ζωή αδερφοί του, Youssef και Yasseen, οι οποίοι τρέχουν επίσης εταιρείες του κολοσσού, είναι και αυτοί δισεκατομμυριούχοι με περιουσία 1,3 δισ. δολ. και 1,2 δισ. δολ. αντίστοιχα.
Ο Mansour, ο οποίος διετέλεσε υπουργός Μεταφορών από το 2006 έως το 2009 στην κυβέρνηση του Αιγύπτιου Προέδρου Hosni Mubarak και μόλις έγινε 76 ετών, εισήλθε σε μια περίοδο απολογισμού της ζωής του η οποία τον ενέπνευσε να γράψει την αυτοβιογραφία του. Με τίτλο “Drive to Succeed” κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο από τις εκδόσεις Penguin και είναι διαθέσιμη στο Amazon.
Πενήντα οκτώ χρόνια μετά τη στιγμή που έχασε τα πάντα, ο Mansour, συνομίλησε με το Forbes για τα μαθήματα που πήρε από την –για δεκαετίες– ενασχόλησή του με το επιχειρείν, αλλά και από τις αντιξοότητες που του έτυχαν στη διαδρομή του.
1. Μικρές υποσχέσεις, περισσότερες παραδόσεις
Όταν o Mansour ξεκινούσε στην αγορά διανομής αυτοκινήτων, ήταν ουσιαστικά άγνωστος. Η GM είχε εμπιστευτεί τον εκλιπόντα πατέρα του, αλλά αυτόν τον γνώριζε ελάχιστα –κι ενώ ο ιδιωτικός τομέας στην Αίγυπτο άνοιγε ξανά κάτω από ένα διαφορετικό καθεστώς, οι ξένοι εισαγωγείς ήταν επιφυλακτικοί στον απόηχο των σχεδίων κρατικοποιήσεων του Nasser. Γνώριζε λοιπόν πως δεν μπορούσε να διακινδυνεύσει το παραμικρό πλήγμα στην αξιοπιστία του. “Χαμήλωνα τον πήχη των υποσχέσεών μου στην GM εκείνη την περίοδο.” “Αν ήξερα ότι μπορούσα να ανταπεξέλθω σε 100 αυτοκίνητα, έλεγα 50”. Ακόμη και τώρα που η δραστηριότητά του έχει πλέον εδραιωθεί για τα καλά και το οικονομικό κλίμα της Αιγύπτου είναι αγνώριστο, ο Mansour ακολουθεί την ίδια τακτική.
2. Βρείτε τα κενά στην αγορά και καλύψτε τα
Όταν σχεδιάζετε μια επιχειρηματική δραστηριότητα πρέπει πρώτα να βρείτε τι είναι αυτό που λείπει από την αγορά. Βρείτε τι είναι αυτό που μπορείτε να κάνετε και δεν μπορούν να κάνουν οι άλλοι, ή μάθετε πώς να κάνετε κάτι που οι άλλοι δεν μπορούν. Όταν ο Mansour ξεκινούσε στα μέσα της δεκαετίας του ’70, τα πολλά χρόνια διαμονής του στις ΗΠΑ του έδωσαν τα εφόδια ώστε να εμπορεύεται προϊόντα μεταξύ Αμερικής και Αιγύπτου. “Κανείς δεν μπορούσε εκείνη την περίοδο στην Αίγυπτο να μιλήσει τη γλώσσα ή να καταλάβει τον αμερικάνικο τρόπο επιχειρείν, εκτός από εμένα και τα δύο μου αδέρφια” λέει. Κι εκεί που άλλοι Αιγύπτιοι επιχειρηματίες συναντούσαν γλωσσικά και πολιτισμικά εμπόδια, τα αδέρφια Mansour μπόρεσαν να αναπτυχθούν.
3. Μην κάθεστε στην κεφαλή του τραπεζιού
Στην αίθουσα συσκέψεων, δεν κάθομαι στην κεφαλή του τραπεζιού, λέει ο Mansour. Στην πραγματικότητα κανείς δεν κάθεται εκεί: “Η κεφαλή είναι άδεια”. Η εικόνα αυτή προάγει την έννοια της ομαδικής δουλειάς και της αφοσίωσης μεταξύ των συνεργατών, λέει. Μπορεί να ηγείται των επιχειρήσεων, αλλά δεν θεωρεί πως είναι το Α και το Ω και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην οξυδέρκεια των συνεργατών του. “Προτιμώ να ακούω κι έτσι δεν μιλάω πολύ” λέει ο Mansour. “Εχω εξαιρετικούς ανθρώπους γύρω μου. Ανθρώπους που ξέρω ότι θα μου πουν την αλήθεια. Και που πιθανότατα είναι πιο έξυπνοι από εμένα.”
4. Μην ζείτε στη σκιά σας
Καθώς μια επιχείρηση ωριμάζει, είναι εύκολο να παραμείνει κάποιος κολλημένος σε τρόπους σκέψης και λειτουργίας –ή να αποκτήσει εμμονή με το πώς ήταν η εταιρεία στο παρελθόν και με τους αρχικούς της στόχους. “Δεν ζω ποτέ στη σκιά μου” λέει ο Mansour. “Είναι μια έκφραση που χρησιμοποιώ”. Έχει βάλει σε προτεραιότητα την καινοτομία και την αναζήτηση νέων ορίων. Αυτός είναι και ο λόγος που επενδύει σε εγχειρήματα με επίκεντρο το μέλλον, όπως η τεχνολογία. Κάποιος που κατάφερε να νικήσει τον καρκίνο, αλλά και έναν σοβαρό τραυματισμό στο πόδι ως παιδί που θα μπορούσε να τον έχει αφήσει ανάπηρο πιθανότατα θα απέφευγε το ρίσκο. Όμως ο Mansour λέει ότι αυτά ακριβώς τον έκαναν να εκμεταλλεύεται το ρίσκο και να μην αφήνει καμία ευκαιρία ανεκμετάλλευτη. Για αυτό άλλωστε, φροντίζει να πλαισιώνεται από νέους συνεργάτες που παραμένουν σε επαφή με τις νέες τάσεις και ιδέες. “Προσλαμβάνουμε έξυπνους νέους άνδρες και γυναίκες που έχουν ένα όραμα. Που μπορούν να μας συμβουλεύσουν.”
5. Μπορείτε να είστε φίλοι με τους υπαλλήλους σας, αλλά εκτός εργασιακού χώρου
Όταν ο Mansour ανέλαβε τομείς της επιχείρησης μετά τον θάνατο του πατέρα του, βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα δίλημμα: “Προσλαμβάνω ανθρώπους με εμπειρία που είναι μεγαλύτεροι από εμένα; Ή φίλους που ξέρω ότι μπορώ να εμπιστευτώ;” Επέλεξε το δεύτερο και για ένα διάστημα απέδιδε εξαιρετικά. Είχε πάντα ανοιχτή την πόρτα του γραφείο του, υπήρχε μια ζεστή αίσθηση συναδελφικότητας, ενώ συναναστρεφόταν μαζί τους και τα βράδια. Όταν όμως τους βρήκε μια μέρα να παίζουν ποδόσφαιρο στο γραφείο κατάλαβε ότι η κατάσταση είχε ξεφύγει. “Έμαθα από τα λάθη μου. Είπα στον εαυτό μου: ‘Η δουλειά ή διασκέδαση. Παραμένουμε φίλοι εκτός γραφείου.’ Έκλεισα την πόρτα του γραφείου και άρχισα να απομακρύνομαι.” Και το να θέτει όρια στη δουλειά έγινε πλέον ρουτίνα.
6. Μην υποτιμάτε τους μακροοικονομικούς παράγοντες
“Το μακροοικονομικό αποτελεί κλειδί”, λέει ο Mansour. Επισημαίνει ότι διανύουμε έτος αμερικανικών εκλογών και ότι οι επιχειρήσεις θα πρέπει να εξετάσουν “τι επιπτώσεις θα έχουν στην αμερικανική οικονομικά, στην FED, στα επιτόκια”. Στο παρελθόν έκανε το λάθος να μην δώσει ιδιαίτερη σημασία στο πώς πολιτικές και μεγάλες οικονομικές εξελίξεις ενδέχεται να επηρεάσουν τις επιχειρήσεις του. Δεν προέβλεψε την αποδυνάμωση της αιγυπτιακής λίρας η οποία ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ’70, (μεροληπτούσε υπέρ της δύναμής της στα νιάτα του). Η βύθιση της λίρας έκανε την εισαγωγή νέων οχημάτων και την αποπληρωμή χρεών όλο και πιο δύσκολη. Και τα πράγματα έγιναν χειρότερα όταν η αιγυπτιακή κυβέρνηση απαγόρευσε προσωρινά αρκετές εισαγωγές, συμπεριλαμβανομένων των ξένων οχημάτων, ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει την κρίση. Ο Mansour τότε σχεδόν χρεοκόπησε.
7. Χρησιμοποιήστε τις αντιξοότητες προς όφελός σας
Πριν το αυτοκινητιστικό ατύχημα που είχε ως παιδί, το μεγαλύτερο πάθος του Mansour ήταν τα σπορ. Το ότι έμεινε στο κρεβάτι για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα τον υποχρέωσε να εγκαταλείψει τον αθλητισμό, ενώ χρειάστηκε να περάσει μεγάλα διαστήματα εντελώς μόνος του με ελάχιστα πράγματα για να διασκεδάσει. “Εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε PlayStation, δεν υπήρχε τηλεόραση” λέει. Εξελίχθηκε όμως με άλλους τρόπους. “Καθόμουν και σκεφτόμουν. Έμαθα να σκέφτομαι.” Όταν η οικογένειά του έχασε την περιουσία της κατά την προεδρία του Nasser ο Mansour “έμαθε την αξία του χρήματος”. Αυτό τον έκανε διστακτικό απέναντι στην ανάληψη χρέους στην πορεία, κάτι το οποίο τον βοήθησε να διασώσει τα οικονομικά του όταν χτύπησε η αιγυπτιακή οικονομική κρίση τη δεκαετία του 1980. “Με έκανε αυτό καλύτερο άνθρωπο;” λέει ο Mansour όσον αφορά τους οικονομικούς του αγώνες. “Σίγουρα, ναι.”
