Αν και οι Κάτω Χώρες είναι μία από τις πλουσιότερες χώρες της Ευρώπης, το 16,5% του πληθυσμού κινδυνεύει από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό
Σε μια πρωτοφανής κίνηση προχωρά η ολλανδική πόλη του Άρνεμ καθώς πρόκειται να διαγράψει τα χρέη στις πιο φτωχές οικογένειες της περιοχής σε μια προσπάθεια να δοθεί στους ανθρώπους η ευκαιρία για μια νέα αρχή.
«Τα χρέη κυριολεκτικά αρρωσταίνουν τους ανθρώπους»
Μάλιστα, στις αρχές του μήνα δημοτικοί υπάλληλοι άρχισαν να χτυπούν τις πόρτες στην περιοχή Immerloo II, μια από τις φτωχότερες γειτονιές της Ολλανδίας, προσφέροντας να εξοφλήσουν προβληματικά χρέη.
Στην αρχή, οι άνθρωποι ήταν καχύποπτοι, σύμφωνα με τον Mark Lauriks, δημοτικό σύμβουλο αρμόδιο για την κοινωνική ασφάλιση στο Άρνεμ, ο οποίος ηγείται του προγράμματος. Οι κάτοικοι του Immerloo II ήταν συνηθισμένοι στους εισπράκτορες χρεών και επιφυλακτικοί απέναντι στην κυβέρνηση, είπε στον Guardian. Αλλά αυτό σύντομα άλλαξε όταν οι λεπτομέρειες – ολική διαγραφή χρέους χωρίς όρους – έγιναν γνωστές στις ειδήσεις.
Ο δημοτικός σύμβουλος ελπίζει ότι 40-60 οικογένειες θα εγγραφούν στο διετές πιλοτικό πρόγραμμα, το οποίο θα εξοφλήσει τα χρέη τους, χωρίς να ζητήσουν κανένα αντάλλαγμα. Οι οικογένειες με παιδιά έχουν προτεραιότητα, ενώ το μέγεθος, η διάρκεια του χρέους και ο αριθμός των πιστωτών λαμβάνονται επίσης υπόψη όταν αποφασίζεται η συμμετοχή. Η αποπληρωμή των χρεών θα καλυφθεί από τέσσερα φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Στις Κάτω Χώρες, τα συμβούλια είναι υπεύθυνα για την παροχή βοήθειας σε υπερχρεωμένες οικογένειες. Αλλά το σημερινό μοντέλο δεν λειτουργεί, υποστήριξε ο Lauriks: «Έχουμε ένα σύστημα σε ισχύ, αλλά δεν λειτουργεί για τους ανθρώπους που το χρειάζονται περισσότερο. Και ολόκληρο το σύστημα μας κοστίζει δισεκατομμύρια και δισεκατομμύρια περισσότερα από το αρχικό χρέος.
«Το κόστος είναι πολύ, πολύ υψηλότερο από το αρχικό χρέος … Υπάρχουν δαπάνες πρόνοιας, δαπάνες υγείας. Τα χρέη κυριολεκτικά αρρωσταίνουν τους ανθρώπους», είπε.
«Όταν το χρέος διαγράφεται, οι άνθρωποι αποκτούν και πάλι τον έλεγχο της ζωής τους».
Εξοντωτικά χρέη
Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι ολλανδικές οικογένειες πάλευαν με χρέη αξίας 3 έως 3,5 δισ. ευρώ το 2018, ενώ το κόστος για την αντιμετώπιση των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών των υποχρεώσεων ήταν 17 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων 8 δισ. ευρώ για την παροχή βοήθειας για το χρέος και 9 δισ. ευρώ για τις ευρύτερες επιπτώσεις, όπως προβλήματα υγείας, απουσίες και υποαπασχόληση.
Το πείραμα του Άρνεμ ακολουθεί πρωτοβουλίες ελάφρυνσης χρέους από άλλες ολλανδικές πόλεις που αντιμετωπίζουν φτώχεια. Αν και οι Κάτω Χώρες είναι μία από τις πλουσιότερες χώρες της Ευρώπης, το 16,5% του πληθυσμού κινδυνεύει από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, σύμφωνα με τη Eurostat.
Το χρέος θεωρείται εδώ και πολύ καιρό ως «μια αποτυχία, κάτι ανήθικο. Έχει όλους αυτούς τους συνειρμούς του εγκλήματος, της ανηθικότητας, του να μην μπορείς να εκπληρώσεις το δικό σου μέρος της συμφωνίας», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Robert Vonk, καθηγητής της ιστορίας της κοινωνικής ασφάλισης στο πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης. «Αν χρωστάς, μπορείς να λάβεις βοήθεια … αλλά αυτή η βοήθεια είχε πάντα το έμμεσο μήνυμα ότι έχεις κάνει κάτι κακό και πρέπει να εξιλεωθείς γι’ αυτό».
Τα προγράμματα βοήθειας για το χρέος είναι ένα σημάδι ότι η στάση του κοινού αλλάζει, δήλωσε ο Vonk. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζουν «εξοντωτικά χρέη», τα οποία απέδωσε στις πιο ευέλικτες αγορές εργασίας που έχουν δημιουργήσει χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας με άνισες εισοδηματικές ροές.
Ένας άλλος παράγοντας που αλλάζει τη γνώμη των ανθρώπων, πιστεύουν οι ειδικοί, είναι το σκάνδαλο με το επίδομα παιδιού, όπου περισσότερες από 20.000 οικογένειες κατηγορήθηκαν λανθασμένα για απάτη από τις ολλανδικές αρχές επί σειρά ετών από το 2012. Ορισμένα θύματα αναγκάστηκαν να χρεοκοπήσουν, άλλα μετακόμισαν ή χώρισαν από τον σύντροφό τους, μετά από άδικες απαιτήσεις επιστροφής, που συχνά προκλήθηκαν από απλά διοικητικά λάθη.
Το σκάνδαλο αποτέλεσε “καταλύτη” για την αλλαγή της κοινής γνώμης σχετικά με το χρέος, δήλωσε ο Vonk. «Η κυβέρνηση προκάλεσε το προβληματικό χρέος των ανθρώπων και ήταν επίσης ο λιγότερο επιεικής πιστωτής».
