Ένα πεντάμηνο πάρτι. Ένας φοιτητικός κοιτώνας. Η κόλαση ενός εσωστρεφούς.
Αυτές είναι μερικές μόνο από τις λέξεις που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι της Ανταρκτικής για να περιγράψουν τη ζωή στην πιο κρύα και μυστηριώδη ήπειρο του κόσμου, όπως αναφέρει το CNNi.
Το 1959, 12 χώρες – μεταξύ των οποίων η Χιλή, η Ιαπωνία, η Αυστραλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες – υπέγραψαν τη Συνθήκη της Ανταρκτικής, δεσμευόμενες ότι η έβδομη ήπειρος θα χρησιμοποιείται μόνο «για ειρηνικούς σκοπούς και μόνο». Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν στρατιωτικές βάσεις εκεί, αν και στρατιωτικά αεροπλάνα και πλοία μπορούν να μεταφέρουν ανθρώπους και προμήθειες.
Πρακτικά το αποτέλεσμα είναι ότι μόνο μερικές χιλιάδες άνθρωποι μπορούν να πουν ότι έχουν ζήσει στην Ανταρκτική. Και όμως, παρά το γεγονός ότι κοιμούνται με αγνώστους, κάνουν ντους 90 δευτερολέπτων και έχουν μηδενική ιδιωτικότητα, υπάρχουν ατρόμητοι ταξιδιώτες που πιστεύουν ότι όλες οι προκλήσεις αξίζουν τον κόπο.
Η Κέρι Νέλσον είναι μία από αυτούς.
Γεννημένη στη Μινεσότα πήγε για πρώτη φορά στη Λευκή Ήπειρο το 2007 για να εργαστεί ως επιστάτης στη βάση ΜακΜέρντο, ένα από τα τρία αμερικανικά φυλάκια εκεί. Τώρα, βετεράνος με 16 περιόδους στην Ανταρκτική, έχει εργαστεί και στους τρεις σταθμούς – εκτός από τον ΜακΜέρντο, τον μεγαλύτερο και πιο ενεργό, καθώς υπάρχουν ο σταθμός Αμούνδσεν Σκοτ στον γεωγραφικό νότιο πόλο και ο σταθμός Πάλμερ, βόρεια της χερσονήσου της Ανταρκτικής.
«Αν επρόκειτο να το περιγράψω σε μουσική μορφή», λέει η Νέλσον, «θα έλεγα ότι το ΜακΜέρντο ήταν σαν το σκληρό, βρώμικο bluegrass – μουσική στυλ κάντρι and γουέστερν που εμφανίστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο – και ο Νότιος Πόλος ήταν σαν συμφωνική μουσική και το Πάλμερ είναι σαν πολύ γλυκανάλατη, διασκεδαστική ποπ μουσική».
Καλοκαιρινή κατασκήνωση για μεγάλους
Τους καλοκαιρινούς μήνες, από τον Οκτώβριο έως τον Μάρτιο, στη βάση ΜακΜέρντο μπορεί να βρίσκονται έως και 1.000 άτομα, από επιστήμονες μέχρι ξυλουργούς και άτομα που πλένουν πιάτα. Πολλοί υπάλληλοι υποστήριξης έχουν πολλαπλές δουλειές.
Για παράδειγμα, ο Έβαν Τάουνσεντ, δημιουργός της σημαίας της Ανταρκτικής, εργάστηκε στην κουζίνα, στο μπαρ και διαχειρίστηκε την αίθουσα χειροτεχνίας κατά τη διάρκεια της παραμονής του εκεί.
«Είναι μια ολόκληρη πόλη», λέει η Κέρι Νέλσον για το ΜακΜέρντο. «Θα μπορούσατε να πάτε ολόκληρες εποχές και να μην συναντήσετε ποτέ πολλούς ανθρώπους εκεί και είναι απλά πολύ απασχολημένοι σε αυτούς τους σταθμούς. Είναι πολύβουη, πολύβουη, πολύβουη όλη την ώρα».
Αυτό οφείλεται στο μέγεθος του ΜακΜέρντο ως της μεγαλύτερης βάσης, αλλά και στην εναλλαγή του προσωπικού, καθώς οι άνθρωποι μετακινούνται μεταξύ άλλων σταθμών ή πηγαίνουν σε αποστολές και ερευνητικά ταξίδια κατά τη διάρκεια της σεζόν.
Ενώ υπάρχουν κάποιες σύγχρονες ανέσεις – ένα δωμάτιο για την παρακολούθηση DVD, μια αίθουσα χειροτεχνίας, ένα γυμναστήριο – η ατμόσφαιρα της λέσχης της βάσης προσφέρει πολλές ευκαιρίες για κοινωνικοποίηση. Η Νέλσον έχει διοργανώσει επιδείξεις μόδας με πασαρέλα και έχει παίξει μουσική στις «μπάντες πάγου» που συχνά σχηματίζονται κατά τη διάρκεια μιας σεζόν.
Μόλις σε απόσταση τριών χιλιομέτρων από το ΜακΜέρντο είναι η βάση Σκοτ της Νέας Ζηλανδίας και πολλές φορές οι ένοικοί της διανύουν την απόσταση για να επισκεφθούν τους Αμερικανούς ομολόγους τους συμμετέχοντας στις μουσικές βραδιές, στις συναντήσεις της Λέσχης Βιβλίου και στους μαραθώνιους προβολής ταινιών. Κάποιοι μάλιστα εθελοντικά διδάσκουν γιόγκα γλώσσες ή άλλα μαθήματα.
«Στην Ανταρκτική έμαθα να χορεύω χιπ χοπ και ταϊλανδέζικο μασάζ», λέει ο Κρις Λονγκ.
Ο Λονγκ που υποστηρίζει ότι προέρχεται από μια οικογένεια που ζει απομονωμένα στη Νέα Ζηλανδία έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του εκτός των συνηθισμένων κανόνων και όρων. Στα 19 του αποφάσισε τελευταία στιγμή να δουλέψει στην κουζίνα ρωσικού παγοθραυστικού που κατευθυνόταν στην Ανταρκτική. Μισούσε τη δουλειά αλλά βρήκε αυτό που ήθελε να κάνει.
Μετά από αυτούς τους καταστροφικούς λίγους μήνες, κατά τη διάρκεια των οποίων τα αμείλικτα νερά του Νότιου Ωκεανού έκαναν το πλοίο να κουνιέται τακτικά σε γωνίες 45 μοιρών, ο Λονγκ άλλαξε προσανατολισμό σε μια θέση διαχείρισης της υλικοτεχνικής υποδομής για τους επιστήμονες στη βάση Σκοτ και τώρα εργάζεται ως προσωπικό υποστήριξης για τους ταξιδιώτες που επισκέπτονται την Ανταρκτική με πλοίο.
Είναι μια αντισυμβατική ζωή, καθώς περνά το μισό χρόνο πηγαινοερχόμενος στα διαβόητα χαοτικά νερά του περάσματος Ντρέικ προς τη Νότια Αμερική, αλλά ο Λονγκ λέει ότι δεν μπορεί να φανταστεί κανέναν άλλο τρόπο ζωής.
Η άλλη πλευρά του πάγου
Η εμπειρά της Λόρα Μπούλεσμπαχ δεν είχε να κάνει με επιδείξεις μόδας και λέσχες βιβλίου. Η δική της παραμονή στην Ανταρκτική, η οποία ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2024, ήταν πιο γαλήνια. Ήταν ένα από τα μισή ντουζίνα άτομα που στελέχωναν το νοτιότερο ταχυδρομείο του κόσμου, στο Port Lockroy που διαχειρίζεται το UK Antarctic Heritage Trust.
«Το νησί έχει το μέγεθος ενός γηπέδου ποδοσφαίρου, οπότε είναι μικροσκοπικό. Και ζείτε μαζί σε μια καλύβα όπου υπάρχουν βασικά δύο δωμάτια», λέει.
«Δεν έχουμε τρεχούμενο νερό και επομένως ούτε ντους, ούτε κανονικές τουαλέτες με καζανάκι, και είστε πάντα ο ένας πάνω στον άλλο. Όταν αποχαιρέτησα στο αεροδρόμιο έναν από τους συναδέλφους μου, είχαμε να λείψουμε ο ένας από τον άλλον από τα τέλη Οκτωβρίου για περισσότερο χρόνο από ό,τι ίσως χρειάζεται για να κάνεις ένα ντους σε ένα πλοίο. Είστε στενοί φίλοι και συγκάτοικοι και συνάδελφοι και είναι όλα μαζί», προσθέτει.
Μια κοινή παρανόηση, λέει η Μπούλεσμπαχ, είναι ότι η ζωή στην απομακρυσμένη ήπειρο είναι βαρετή. Στο Πορτ Λοκρόι υπήρχαν καθημερινές εργασίες που κρατούσαν όλους απασχολημένους, από τις βασικές διαχειριστικές εργασίες της καθημερινότητας, όπως το να μαγειρεύουν εναλλάξ τα γεύματα, μέχρι πιο σοβαρά καθήκοντα, όπως η επιθεώρηση των υδάτων για τυχόν πλαστικά που μπορεί να έχουν ξεβραστεί και η παρακολούθηση της αποικίας πιγκουίνων του νησιού.
What Do You Eat in Antarctica? | Antarctic Extremes
Επιπλέον, υπάρχει ένα εκπαιδευτικό στοιχείο. Όταν ιδιωτικά, επιστημονικά ή εμπορικά πλοία επισκέπτονταν το Πορτ Λοκρόι, το οποίο είναι η πρώτη επιστημονική βάση που ίδρυσε το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ανταρκτική, η Μπούλεσμπαχ και άλλα μέλη της ομάδας ανέβαιναν στο πλοίο για να δώσουν εκπαιδευτικές ομιλίες, να πουλήσουν αναμνηστικά και να παραλάβουν την αλληλογραφία. Υπήρχαν όμως και προνόμια – μπορούσαν συχνά να χρησιμοποιούν τα ντους επί του σκάφους και μερικές φορές, υπήρχαν φρέσκα φρούτα και λαχανικά που μπορούσαν να πάρουν πίσω στο νησί για να συμπληρώσουν τις προμήθειές τους σε κονσέρβες και αποξηραμένα τρόφιμα.
Εκτός αν είναι κανείς επιστήμονας σε ένα συγκεκριμένο τομέα ο καλύτερος τρόπος για να ζήσει κανείς στην Ανταρκτική είναι να κάνει αίτηση για ένα βοηθητικό ρόλο σε έναν από τους σταθμούς.
Η Νέλσον ήταν τόσο αποφασισμένη για να πάει που βρέθηκε στο Ντένβερ για να συμμετάσχει σε ημέρα καριέρας του ΜακΜέρντο. Αφού αρχικά την απέρριψαν για το πλύσιμο των πιάτων η ίδια έσπευσε να τονίσει την εμπειρία της ως νοσοκόμα στην αίτηση που έκανε για επιστάτρια.
Μία από τις ερωτήσεις της συνέντευξης της ήταν «ποιο ήταν το πιο αηδιαστικό πράγμα που καθάρισες;» Πέτυχε. Μετά από αυτή την πρώτη δουλειά πέρασε σε άλλα πόστα μέχρι τη στιγμή που έγινε διαχειρίστρια του σταθμού.
Το να μπορέσει κανείς να δουλέψει στην Ανταρκτική δεν έχει να κάνει μόνο με το σωστό βιογραφικό. Η διαμονή σε τόσο περιορισμένους χώρους για μεγάλα διαστήματα απαιτεί ένα συγκεκριμένο τύπο προσωπικότητας.
«Μπορείς να είσαι ένας εκπληκτικός μηχανικός ή επιστήμονας, αλλά αν δεν μπορείς να ζήσεις σε ένα περιορισμένο χώρο ή σταθμό με άλλους τρεις ανθρώπους ή με 40 ανθρώπους για το καλοκαίρι δεν κάνεις για τη δουλειά», λέει ο Λονγκ.
«Δεν έχει σημασία πόσο καλός είσαι στη δουλειά. Το να μπορέσεις να ταιριάξεις με μια ομάδα είναι το πιο σημαντικό. Δεν θέλεις να κάνεις εχθρούς σε αυτό το περιβάλλον», προσθέτει.
Όταν η Μπούλεσμπαχ έφτασε στο τελευταίο στάδιο των συνεντεύξεων για τις θέσεις εργασίας στο Πορτ Λοκρόι εκείνη και άλλοι υποψήφιοι πήγαν σε μία αγροτική περιοχή για αυτό που αποκαλεί «στρατόπεδο επιλογής». Οι υποψήφιοι χωρίστηκαν σε διαφορετικές ομάδες και τους δόθηκαν διάφορες αρμοδιότητες όπως το να στήσουν μια τέντα με δεμένα τα μάτια.
Ο στόχος ήταν διττός: Να δουν τις πρακτικές ικανότητες και δυνατότητες την ώρα που έκριναν πόσο καλά μπορούσαν να λύσουν προβλήματα και να συνεργαστούν με άλλους.
Ένα άλλο στοιχείο που λαμβάνεται υπόψη για να εργαστεί κάποιος εκεί είναι η χώρα καταγωγής και αν έχει βάση στην Ανταρκτική. Η Μπούλεσμπαχ είναι Γερμανίδα, αλλά μπορούσε να εργαστεί και στο Ηνωμένο Βασίλειο, γενονός που την έκανε αποδεκτή για την δουλειά στο Πορτ Λοκρόι.
Ωστόσο, ακόμη και αν κάποιος δεν κατάγεται από χώρα που συμμετέχει στο πρόγραμμα της Ανταρκτικής υπάρχουν επιλογές για να περάσει κάποιος χρόνο εκεί, κυρίως εργαζόμενος στον τουρισμό.
The Logistics of Living in Antarctica
Μόλις κάποιος κολλήσει τον ιό της Ανταρκτικής λένε ο Λονγκ και η Νέλσον είναι πολύ δύσκολο να τον ξεφορτωθείς. Το να μπει κανείς αρχικά είναι δύσκολο αλλά επειδή οι άνθρωποι που έχουν εργασιακή εμπειρία στην Ανταρκτική είναι τόσοι λίγοι είναι πολύ πιο εύκολο να γυρίζει κανείς. Ένα από τα μέλη της ομάδας της Μπούλεσμπαχ η Κλερ Μπαλαντάιν είχε προϋποηρεσία στο Πορτ Λοκρόι με αποτέλεσμα να γίνει μέντορας για τα πρωτάρηδες.
«Η ειδικότητά μου είναι να ζω και να εργάζομαι στα πιο ακατοίκητα μέρη της Γης», λέει ο Λονγκ. «Ένας κάτοικος μπορεί να είναι επιστήμονας, πολύ έξυπνο άτομο, που γνωρίζει πολλά για όποιο τομέα της ειδικότητάς του, αλλά αν τον στείλεις στην Ανταρκτική, θα πεθάνει αύριο. Χρειάζεσαι λοιπόν κάποιον που να είναι καλός στο να φροντίζει και να εκπαιδεύει τους ανθρώπους να ζουν σε αυτό το περιβάλλον», προσθέτει.
Ο μισθός ήταν χαμηλός, αλλά η Νέλσον δεν νοιαζόταν. Ήθελε την εμπειρία της ζωής στην Ανταρκτική, και σημειώνει ότι παρά τις μικρές αμοιβές, όλα τα γεύματα, η διαμονή και η διατροφή, καθώς και η μεταφορά από και προς την ήπειρο καλύπτονται.
Προγραμματισμός για κάθε ενδεχόμενο
Είναι μια από τις πιο συνηθισμένες ερωτήσεις για κάποιον που πρόκειται να μετακομίσει στην Ανταρκτική: Τι να πακετάρει;Για την Μπούλεσμπαχ, η απάντηση ήταν «όχι πολλά». Αυτή και οι συνάδελφοί της περιορίστηκαν σε δύο βαλίτσες ο καθένας.
«Έχεις τρία πουλόβερ, δύο παντελόνια, πολλές κάλτσες και μετά αυτά είναι κάπως αρκετά», λέει. «Μετά πρέπει να στείλουμε ένα κουτί με άλλα προσωπικά πράγματα. Οποιοδήποτε είδος προϊόντων υγιεινής μπορεί να χρειαζόμασταν, έπρεπε να το στείλουμε από πριν και μετά ο καθένας έφερε ένα ή δύο επιτραπέζια παιχνίδια ή άλλα πράγματα για να διασκεδάζουμε όλοι τα βράδια».
Όσοι ζουν σε μεγαλύτερες κατασκηνώσεις έχουν το πλεονέκτημα να χρησιμοποιούν ό,τι έχουν αφήσει πίσω τους οι προηγούμενοι κάτοικοι. Στο ΜακΜέρντο, λέει η Νέλσον, υπήρχε μια δανειστική βιβλιοθήκη με βιβλία και DVD, καθώς και εξοπλισμός, ρούχα και άλλα μικροπράγματα που θα μπορούσε κανείς να βρει χρήσιμα. Υπήρχαν επίσης ιατρικές προμήθειες, από βασικούς επιδέσμους και γάζες μέχρι πιο σοβαρό εξοπλισμό όπως ένας απινιδωτής.
Τα ηλεκτρονικά είδη ήταν επίσης χρήσιμα όταν πρόκειται να πακετάρει κανείς για την άκρη του κόσμου. Η Μπούλεσμπαχ μπορούσε απλώς να φέρει το πλήρως εξοπλισμένο Kindle της αντί για φυσικά βιβλία για να εξοικονομήσει χώρο και, χάρη στους ηλιακούς συλλέκτες, υπήρχε πάντα αρκετή ενέργεια για να το κρατήσει φορτισμένο. Υπήρχε πρόσβαση στο διαδίκτυο στο Πορτ Λοκρόι χάρη στο Starlink, αλλά η ομάδα ψήφισε ως ομάδα να μην χρησιμοποιούν τα τηλέφωνά τους κατά τη διάρκεια των γευμάτων.
Ο Λονγκ λέει ότι είναι επίσης μινιμαλιστής. Μετά από κάποιες δοκιμές και λάθη κατά τη διάρκεια των προηγούμενων σεζόν του, τώρα έχει κάνει τη ρουτίνα συσκευασίας του επιστήμη.
«Τώρα έχω τον εξοπλισμό που μου αρέσει, οπότε δεν χρειάζεται να παίρνω τόσα πολλά πράγματα. Έχω ακριβώς το ζευγάρι σαλοπέτες που μου αρέσει και το ζεστό μπουφάν που μου αρέσει και το καπέλο που μου αρέσει. Με αυτόν τον τρόπο, όσο περισσότερο γνωρίζεις τον εξοπλισμό σου, τόσο λιγότερο πρέπει να σκέφτεσαι τον εαυτό σου, τόσο περισσότερο μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου».
Παρόλα αυτά, υπάρχουν κίνδυνοι όταν επιλέγεις να ζεις και να εργάζεσαι, όπως λέει ο Λονγκ, στο πιο ακατοίκητο μέρος της γης.
Σε μεγαλύτερα στρατόπεδα όπως το ΜακΜέρντο, υπάρχουν εκπαιδευμένοι επαγγελματίες υγείας στη βάση που μπορούν να κάνουν μια μεγάλη ποικιλία επεμβάσεων. Αλλά αν κάποιος χρειάζεται μια πιο σοβαρή επέμβαση ή μια επείγουσα θεραπεία, ο ασθενής θα πρέπει να περιμένει ένα πλοίο ή ένα σκάφος για να τον μεταφέρει στην πλησιέστερη πόλη – κάτι που μπορεί να διαρκέσει από δύο έως 10 ημέρες.
24 hours on a research station in Antarctica
Ο Λονγκ δίνει διάφορα παραδείγματα σοβαρών τραυματισμών που συνέβησαν στην Ανταρκτική. Σε μια περίπτωση, λέει ότι μια παραθεριστής κρουαζιερόπλοιου έπεσε στον πάγο και έσπασε το χέρι της. Ευτυχώς, ο γιατρός του πλοίου μπόρεσε να βάλει το χέρι της σε γύψο και η ταξιδιώτισσα συνέχισε τις επόμενες δύο εβδομάδες του ταξιδιού όπως είχε προγραμματιστεί. Σε μια πιο σοβαρή περίπτωση, ένας Ρώσος επιστήμονας – ο οποίος ήταν επίσης γιατρός – συνειδητοποίησε ότι είχε σκάσει η σκωληκοειδής του απόφυση και έκανε επείγουσα χειρουργική επέμβαση στον εαυτό του.
«Ήξερε τι έκανε και έτσι ήξερε ότι θα πέθαινε αν δεν το έκανε. Έτσι προσπάθησε και το έκανε και έζησε», λέει ο Λονγκ. «Αυτό κάνεις όταν δεν υπάρχει άλλη επιλογή», προσθέτει.
Αφήνοντας τον πάγο πίσω
Η Ανταρκτική μπορεί να μαγέψει τους ανθρώπους που την επισκέπτονται. Τόσο η Νέλσον όσο και ο Λονγκ λένε ότι δεν μπορούν να φανταστούν να μην περνούν χρόνο εκεί, και η Μπούλεσμπαχ έκανε ήδη αίτηση για μια δεύτερη αποστολή την εβδομάδα μετά την επιστροφή της από την πρώτη της. Εν τω μεταξύ, η Νέλσον ξεκίνησε ένα podcast, Antarctica Did That For Me, για να μοιραστεί τις εμπειρίες της.
Σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο με γρήγορους ρυθμούς, όπου όλοι είναι συνέχεια στο τηλέφωνό τους, η Ανταρκτική προσφέρει μια σπάνια ευκαιρία να ζήσετε ένα διαφορετικό είδος ζωής.
Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ήδη την έβδομη ήπειρο, και όχι μόνο με τη συρρίκνωση των παγετώνων. Όλο και περισσότερες χώρες που δεν συμμετείχαν στην αρχική Συνθήκη για την Ανταρκτική, δηλαδή η Κίνα, προσπαθούν να διεκδικήσουν κομμάτι της καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται.
Could You be an Antarctic Scientist? | Life in the Freezer | BBC Earth
«Η Ανταρκτική έχει παραμεριστεί από τη συνθήκη αυτή τη στιγμή για την επιστήμη και την ειρήνη και για έργα που ωφελούν την ανθρωπότητα. Είναι ένα από τα πράγματα που αγαπώ προσωπικά στην εργασία μου στο πρόγραμμα. Γι’ αυτό είμαι λάτρης της Ανταρκτικής», λέει ο Νέλσον.
«Συνεχώς αφαιρούνται πράγματα από την Ανταρκτική. Πληροφορίες, πάγοι, πόροι όπως φώκιες, φάλαινες και ψάρια», δήλωσε στο CNNi το 2021 ο Κλάους Ντοντς, καθηγητής Γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. «Η ευθραυστότητα της Ανταρκτικής, νομίζω, αντιπροσωπεύει την ευθραυστότητα του ευρύτερου κόσμου. Νομίζω ότι η Ανταρκτική αντιπροσωπεύει, στην ουσία, όχι μόνο τον ιδεαλισμό που αντιπροσωπεύει η συνθήκη, αλλά αντιπροσωπεύει επίσης την υπέρτατη αντιφατική φύση της ανθρωπότητας γενικότερα», πρόσθεσε.
Η Νέλσον λέει ότι η Ανταρκτική της δίνει μια αίσθηση γαλήνης που δεν μπορεί να αναπαράγει πουθενά αλλού.
«Όταν βρίσκομαι εκεί, μπορώ να αισθάνομαι ακριβώς τόσο μικροσκοπική όσο είμαι σε αυτό το σύμπαν, όχι μικρότερη από ό,τι είμαι σε αυτό το σύμπαν, αλλά ούτε και μεγαλύτερη».
