Το 1903 το λούνα παρκ του Κόνι Άιλαντ στη Νέα Υόρκη φιλοξενούσε ένα πλήθος από αξιοπερίεργα θεάματα, όπως «χωριά νάνων» και μια φυλή αυτόχθονων από τις Φιλιππίνες. Το πλέον αλλόκοτο όμως, και ανάμεσα στα πιο δημοφιλή για τους επισκέπτες, ήταν οι θερμοκοιτίδες του Martin Couney.
O oποιοσδήποτε μπορούσε να δει από κοντά πρόωρα μωρά να αγωνίζονται για τη ζωή τους και αληθινές μαίες να τα φροντίζουν, καταβάλλοντας το αντίτιμο των 25 σεντς. Εμπνευστής και υπεύθυνος του σόου ήταν ένας Γερμανοεβραίος μετανάστης. Δεν ήταν χειρουργός ούτε καθηγητής πανεπιστημίου, αλλά έφερε τις θερμοκοιτίδες στις ΗΠΑ, σε μια εποχή που τα πρόωρα μωρά αφήνονταν στη μοίρα τους και τα περισσότερα κατέληγαν να πεθάνουν.
Οι θερμοκοιτίδες του ήταν τελευταίας τεχνολογίας, εισαγωγής από την Ευρώπη και συγκεκριμένα από τη Γαλλία, πρωτοπόρου τότε στη φροντίδα νεογνών. Καθεμία ξεπερνούσε σε ύψος το 1,5 μέτρο και ήταν κατασκευασμένη από ατσάλι και γυαλί. Ένας βραστήρας στο εξωτερικό τις εφοδίαζε με ζεστό νερό, που διέτρεχε έναν σωλήνα κάτω από το κρεβατάκι του μωρού διατηρώντας το ζεστό. Ο θερμοστάτης στο εσωτερικό ρύθμιζε τη θερμοκρασία, ώστε να μην υπερβαίνει τα επιτρεπτά επίπεδα. Ένας δεύτερος σωλήνας μετέφερε καθαρό αέρα στο εσωτερικό της θερμοκοιτίδας, φιλτράροντάς τον από τις ακαθαρσίες μέσα από ένα μάλλινο φίλτρο διαποτισμένο με αντισηπτικό. Ο αέρας της θερμοκοιτίδας απελευθερωνόταν από ένα άνοιγμα στην κορυφή, σαν καπνοδόχο, με τη βοήθεια ενός ανεμιστήρα.
Ψυχαγωγία που έσωζε ζωές
Η φροντίδα των πρόωρων μωρών κόστιζε ακριβά, περίπου 400 σημερινά δολάρια την ημέρα, αλλά ο Couney δεν χρέωνε τίποτα τους γονείς. Τα έξοδα καλύπτονταν από τα εισιτήρια των επισκεπτών στο σόου του Κόνι Άιλαντ. Για την ακρίβεια ήταν τόσο πολλά τα έσοδα, ώστε περίσσευαν αρκετά για να πληρωθούν οι μισθοί του προσωπικού νοσηλείας και να γίνει πλούσιος ο Couney.
Πάντως η συσσώρευση πλούτου φαινόταν να είναι λιγότερο σημαντική, για εκείνον τον ευφυή άντρα, από τη διάσωση των νεογνών.
Σε μια προσπάθεια να αλλάξει τη νοοτροπία απέναντι στα πρόωρα βρέφη, έδινε ομιλίες όπου παρέθετε ονόματα ανθρώπων η προωρότητα των οποίων δεν τους είχε εμποδίσει να παρουσιάσουν μεγάλα επιτεύγματα, όπως οι Μαρκ Τουέιν, Ναπολέων, Βίκτωρ Ουγκό, Δαρβίνος, Ισαάκ Νεύτων.
Έδινε ομιλίες όπου παρέθετε ονόματα ανθρώπων η προωρότητα των οποίων δεν τους είχε εμποδίσει να παρουσιάσουν μεγάλα επιτεύγματα, όπως οι Μαρκ Τουέιν, Ναπολέων, Βίκτωρ Ουγκό, Δαρβίνος, Ισαάκ Νεύτων.
Το σόου του στο Κόνι Άιλαντ κράτησε 40 χρόνια και ταξίδεψε και σε άλλα μέρη των ΗΠΑ, έχοντας ξεκινήσει από την Ευρώπη και συγκεκριμένα τη Βικτωριανή Αγγλία το 1897.
Πρωτοπόρος και σόουμαν
Ο Couney έδινε έμφαση στη σημασία του μητρικού γάλακτος και τη σχολαστική υγιεινή. Κάποιες πρακτικές του, ωστόσο, θεωρήθηκαν αμφιλεγόμενες: για παράδειγμα, ενώ οι περισσότεροι γιατροί θεωρούσαν ότι τα πρόωρα μωρά δεν έπρεπε να έρχονται σε επαφή με άλλους ανθρώπους προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος λοίμωξης, ο Couney παρακινούσε τις μαίες να τα βγάζουν από τις θερμοκοιτίδες και να τα παίρνουν αγκαλιά, καθώς πίστευε ότι ανταποκρίνονταν θετικά στην τρυφερότητα.
Είχε σπεύσει επίσης να διαχωρίσει τη θέση του από άλλα θεάματα του Κόνι Άιλαντ, χαρακτηρίζοντας το δικό του χώρο «νοσοκομείο σε μικρογραφία» και όχι «σόου». Παρ’ όλα αυτά, υιοθέτησε κάποια τρικ των σόου. Για παράδειγμα, έδινε οδηγίες στις μαίες να ντύνουν τα μωρά με τεράστια φορμάκια που τόνιζαν ακόμα περισσότερο το μικροσκοπικό τους μέγεθος και να τα τυλίγουν με μια κορδέλα γύρω από τη μέση. Δεν ήταν λίγοι οι γιατροί και άλλοι επαγγελματίες υγείας που τον κατηγόρησαν ότι έθετε την ασφάλεια των μωρών σε κίνδυνο, αλλά με την πάροδο των χρόνων τα εντυπωσιακά ποσοστά επιβίωσης των πρόωρων νεογνών, που σύμφωνα με τον ίδιο άγγιζαν το 85%, επισκίασαν τις όποιες διαφωνίες και επιφυλάξεις. Ο ίδιος υπολόγιζε ότι έσωσε συνολικά περίπου 6.500 μωρά.
Με την πάροδο των χρόνων τα εντυπωσιακά ποσοστά επιβίωσης των πρόωρων νεογνών, που σύμφωνα με τον ίδιο άγγιζαν το 85%, επισκίασαν τις όποιες επιφυλάξεις.
Κάποια από αυτά τα μωρά μεγαλώνοντας θα υπερασπίζονταν την κληρονομιά του. Ανάμεσά τους και η Carol Boyce Heinisch, η οποία είχε γεννηθεί πρόωρα το 1942 και είχε προλάβει να εκτεθεί από τον Couney. Σήμερα λέει: «Ήταν ένας απίστευτος άντρας. Έσωσε χιλιάδες από εμάς». Μέχρι τώρα έχει τη μικροσκοπική ταυτότητα, με χαραγμένο το όνομά της, που φορούσε σε μια από τις θερμοκοιτίδες του.
