Η μοναξιά δεν είναι φυσικά αποκλειστικότητα της Νότιας Κορέας
Κάθε χρόνο, χιλιάδες Νοτιοκορεάτες – κυρίως μεσήλικες άνδρες – πεθαίνουν ήσυχα και μόνοι, αποκομμένοι από την οικογένεια και τους φίλους τους. Μερικές φορές χρειάζονται μέρες ή και εβδομάδες μέχρι να βρεθούν τα πτώματά τους.
Αυτοί είναι οι «μοναχικοί θάνατοι» της χώρας, γνωστοί ως godoksa στα κορεατικά. Είναι μέρος ενός ευρύτερου προβλήματος μοναξιάς και απομόνωσης σε ολόκληρη τη χώρα, ένα ζήτημα τόσο πιεστικό που η κυβέρνηση επιστρατεύει όλα τα μέσα για να το καταπολεμήσει.
Στην πολυσύχναστη πρωτεύουσα Σεούλ, οι αρχές της πόλης ανακοίνωσαν αυτή την εβδομάδα ότι θα δαπανήσουν 451,3 δισεκατομμύρια γουόν τα επόμενα πέντε χρόνια για να «δημιουργήσουν μια πόλη όπου κανείς δεν θα νιώθει μοναξιά».
Νέες πρωτοβουλίες
Οι νέες πρωτοβουλίες τους περιλαμβάνουν συμβούλους μοναξιάς διαθέσιμους σε μια τηλεφωνική γραμμή 24 ώρες το 24ωρο, μια διαδικτυακή πλατφόρμα για παρόμοιες συμβουλές, καθώς και μέτρα παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων προσωπικών επισκέψεων και διαβουλεύσεων, σύμφωνα με τη μητροπολιτική κυβέρνηση.
«Η μοναξιά και η απομόνωση δεν είναι μόνο ατομικά προβλήματα, αλλά καθήκοντα που η κοινωνία πρέπει να λύσει από κοινού», δήλωσε ο δήμαρχος της Σεούλ Oh Se-hoon σε δελτίο τύπου. Η πόλη θα «κινητοποιήσει όλο το δημοτικό μας δυναμικό» για να βοηθήσει τους μοναχικούς ανθρώπους να θεραπευτούν και να «επιστρέψουν στην κοινωνία», πρόσθεσε.
Η πόλη σχεδιάζει επίσης να εισαγάγει διευρυμένες ψυχολογικές υπηρεσίες και χώρους πρασίνου, διατροφικά προγράμματα γευμάτων για μεσήλικες και ηλικιωμένους κατοίκους, ένα ειδικό «σύστημα αναζήτησης» για τον εντοπισμό απομονωμένων κατοίκων που χρειάζονται βοήθεια και δραστηριότητες που θα ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να βγουν έξω και να επικοινωνήσουν με άλλους, όπως κηπουρική, αθλήματα, λέσχες βιβλίου και άλλα.
Οι εμπειρογνώμονες χαιρέτισαν τα μέτρα, αλλά λένε ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα – εν μέρει επειδή η μοναξιά στην Κορέα συνδέεται με ορισμένα μοναδικά μέρη της κορεατικής κουλτούρας που είναι δύσκολο να αλλάξουν.
«Η μοναξιά είναι ένα σημαντικό κοινωνικό ζήτημα αυτή τη στιγμή, οπότε οι προσπάθειες ή οι πολιτικές για την αντιμετώπισή της είναι απολύτως απαραίτητες», δήλωσε ο An Soo-jung, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Myongji – προειδοποιώντας, ωστόσο, ότι «πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά το πόσο αποτελεσματικά θα εφαρμοστούν αυτά τα μέτρα».
Χιλιάδες μοναχικοί θάνατοι
Το πρόβλημα της μοναξιάς έχει κερδίσει την εθνική προσοχή την τελευταία δεκαετία, καθώς αυξήθηκε ο αριθμός των σχετικών προβλημάτων – όπως οι νέοι που αποσύρονται από τον κόσμο και περνούν τις μέρες τους απομονωμένοι στο σπίτι, συχνά για μήνες κάθε φορά. Το φαινόμενο, γνωστό με τον ιαπωνικό όρο «hikikomori», έχει γίνει όλο και πιο συχνό- η Νότια Κορέα είχε έως και 244.000 τέτοιους ερημίτες το 2022 σύμφωνα με μια εκτίμηση.
Ο αριθμός των θανάτων μοναχικών ανθρώπων έχει επίσης αυξηθεί – έφτασε τους 3.661 πέρυσι, από 3.559 το 2022 και 3.378 το 2021, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας που δόθηκαν στη δημοσιότητα την περασμένη εβδομάδα.
Μέρος αυτής της αύξησης θα μπορούσε να είναι ο νέος, ευρύτερος ορισμός του υπουργείου για τον «μοναχικό θάνατο». Ενώ τα προηγούμενα χρόνια το πτώμα έπρεπε να βρεθεί μόνο μετά από «ορισμένο χρονικό διάστημα» για να χαρακτηριστεί ως «μοναχικός θάνατος», ο όρος ισχύει τώρα για οποιονδήποτε ζει σε κοινωνική απομόνωση, αποκομμένος από την οικογένεια ή τους συγγενείς, και πεθαίνει λόγω αυτοκτονίας ή ασθένειας.
Ένας άλλος παράγοντας πίσω από την άνοδο θα μπορούσε να είναι η δημογραφική κρίση της χώρας. Η γήρανση του πληθυσμού και η μείωση των γεννήσεων σημαίνουν ότι τα τελευταία χρόνια οι θάνατοι είναι σταθερά περισσότεροι από τις γεννήσεις. Το συνολικό ποσοστό θανάτων της Νότιας Κορέας αυξάνεται – και αυτό περιλαμβάνει τους μοναχικούς θανάτους. Αλλά τα στοιχεία εξακολουθούν να μιλούν για ένα μεγαλύτερο πρόβλημα που φαίνεται να επηρεάζει περισσότερο τους μεσήλικες και τους ηλικιωμένους άνδρες.
Περισσότερο από το 84% των μοναχικών θανάτων που καταγράφηκαν πέρυσι ήταν άνδρες, δηλαδή πάνω από πέντε φορές περισσότεροι από τους θανάτους γυναικών, σύμφωνα με το υπουργείο. Οι άνδρες στα 50 και 60 τους χρόνια αποτελούσαν περισσότερο από το ήμισυ της συνολικής ομάδας, γεγονός που τους καθιστά «ιδιαίτερα ευάλωτους στον κίνδυνο να πεθάνουν μόνοι».
Τι κάνει τους Κορεάτες τόσο μοναχικούς;
Η μοναξιά δεν είναι αποκλειστικότητα της Νότιας Κορέας, και «είναι δύσκολο να πούμε ότι οι Κορεάτες είναι ιδιαίτερα πιο μοναχικοί από τους άλλους», δήλωσε ο An, καθηγητής ψυχολογίας. Ωστόσο, όταν ρωτήθηκαν για το τι τους κάνει να αισθάνονται μοναξιά, «υπάρχουν κάποιες διαφορές σε σύγκριση με άλλες χώρες», είπε.
Σε ορισμένες κουλτούρες, η μοναξιά θεωρείται ως ένα συναίσθημα που συμβαίνει «όταν οι σχέσεις δεν είναι ικανοποιητικές», δήλωσε ο An. «Στην Κορέα, οι άνθρωποι λένε ότι αισθάνονται πολύ μόνοι όταν νιώθουν ότι δεν αξίζουν αρκετά ή ότι δεν έχουν σκοπό». Αυτό το συναίσθημα έχει επαναληφθεί και από άλλους εμπειρογνώμονες – με έναν να έχει πει στο παρελθόν στο CNN ότι πολλοί Κορεάτες Millennials και Gen Z είναι ευαίσθητοι στην κριτική, ενώ είναι υπερβολικά αυτοκριτικοί και φοβούνται την αποτυχία.
Μια μελέτη από τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους διαπίστωσε ότι η επιδημία της μοναξιάς αντανακλά αποχρώσεις στην κορεατική κουλτούρα, η οποία «δίνει έμφαση στον προσανατολισμό στις σχέσεις» – ή στους ανθρώπους που ορίζουν τον εαυτό τους σε σχέση με τους άλλους γύρω τους. Ως αποτέλεσμα, οι Νοτιοκορεάτες μπορεί να αισθάνονται βαθιά μοναξιά ή αίσθημα αποτυχίας αν νιώθουν ότι δεν «έχουν σημαντικό αντίκτυπο στους άλλους ή στην κοινωνία», ανέφερε η μελέτη.
Αυτή είναι μια σημαντική διαφορά από άλλες χώρες, σύμφωνα με τον An. Οι Κορεάτες μπορεί να έχουν μια ακμάζουσα κοινωνική ζωή και στενούς δεσμούς με τους άλλους, αλλά μπορεί να εξακολουθούν να αισθάνονται μοναξιά «όταν συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους άλλους και αναρωτιούνται αν είναι χρήσιμοι, αν συμβάλλουν αρκετά στην κοινωνία ή αν μένουν πίσω».
Η μελέτη εντόπισε επίσης άλλους παράγοντες, όπως η αύξηση των νοικοκυριών με ένα άτομο, η μείωση των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων εκτός της εργασίας και της οικογένειας, η κυριαρχία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ο τρόπος με τον οποίο ενισχύει το αίσθημα ανεπάρκειας, καθώς και η ανταγωνιστική, «προσανατολισμένη στα επιτεύγματα» κουλτούρα της Νότιας Κορέας, η οποία οδηγεί σε αισθήματα μοναξιάς όσους υπολείπονται των δικών τους στόχων.
