Εμείς οι άνθρωποι εκτιμάμε το καλής ποιότητας αλκοόλ.
Διοργανώνουμε φεστιβάλ οινοποσίας, βγαίνουμε με τους φίλους μας “για μπίρες”, ξεκουραζόμαστε το βράδι πίνοντας ένα δαχτυλάκι ουίσκι, και χρησιμοποιούμε κονιάκ ή κρασί ακόμα και στη μαγειρική.
Απ’ ότι φαίνεται, όμως, δεν είμαστε το μόνο είδος που απολαμβάνει το αλκοόλ. Μια επισκόπηση προδημοσιευμένων δεδομένων δείχνει ότι το αλκοόλ παράγεται με φυσικούς τρόπους σχεδόν σε κάθε οικοσύστημα της γης, καθιστώντας αρκετά πιθανό να το απολαμβάνουν και με το παραπάνω αρκετά ζώα όταν τρώνε σακχαρώδη φρούτα και πίνουν νέκταρ.
Ποια ζώα πίνουν αλκοόλ;
Πολλά ζώα έχουν εξελιχθεί έτσι ώστε να ανέχονται μικρές ποσότητες αλκοόλ, και να λαμβάνουν λίγες περισσότερες θερμίδες από την κατανάλωσή του, ενώ κάποια άλλα έχουν μάθει να προστατεύονται χρησιμοποιώντας το. Τέλος, υπάρχουν και τα ζώα που δεν είναι τόσο “γερά ποτήρια”, και δυσκολεύονται να διαχειριστούν τα αποτελέσματα του αλκοόλ.
Όπως εξήγησε η Anna Bowland, ερευνήτρια σε μια ομάδα του Πανεπιστημίου του Exeter: “Απομακρυνόμαστε από την ανθρωποκεντρική οπτική ότι το αλκοόλ χρησιμοποιείται μόνο από τους ανθρώπους.” Η επιστημονική ομάδα μελέτησε ερευνητικές δημοσιεύσεις που αφορούσαν τα ζώα και το αλκοόλ, και κατέληξε σε ένα ευρύ φάσμα ζώων που έχουν υιοθετήσει την κατανάλωση αιθανόλης ως μέρος της διατροφής τους, κυρίως προερχόμενης από φρούτα που έχουν υποστεί ζύμωση, ρετσίνι, και νέκταρ.
Η αιθανόλη εμφανίστηκε σε αφθονία περίπου 100 εκατομμύρια χρόνια πριν, όταν τα ανθοφόρα φυτά ξεκίνησαν να παράγουν σακχαρώδη φρούτα και νέκταρ που μπορούσαν να υποστούν ζύμωση με τη βοήθεια ζυμομυκήτων. Γενικά, η περιεκτικότητά τους σε αλκοόλ είναι χαμηλή (περίπου 1-2%), αλλά στους πολύ ώριμους καρπούς του φοινικόδεντρου η περιεκτικότητα μπορεί να φτάσει ακόμα και το 10%.
Σύμφωνα με μια έρευνα, οι άγριοι χιμπατζήδες στη νοτιοανατολική Γουινέα “πιάστηκαν” από την κάμερα να πίνουν με μανία το αλκοολούχο ρετσίνι των φοινικόδεντρων. Παράλληλα, οι μαϊμούδες αράχνες του Παναμά, αγαπούν τα αλκοολούχα κίτρινα φρούτα mombin, τα οποία περιέχουν 1-2,5% αλκοόλ. Οι συγγραφείς της έρευνας έγραψαν ότι “τα δεδομένα που δείχνουν ότι οι άνθρωποι δεν πίνουν μόνοι τους πληθαίνουν”.
Μεθούν τα ζώα;
Υπάρχουν πολλές ιστορίες για μεθυσμένα ζώα, από τους ελέφαντες και τους μπαμπουίνους της Μποτσουάνα που μεθούν τρώγοντας τα φρούτα marula, μέχρι μια άλκη που βρέθηκε με το κεφάλι σφηνωμένο σε ένα δέντρο στη Σουηδία έχοντας μόλις καταναλώσει μήλα που είχαν υποστεί ζύμωση. Σε καμία από αυτές τις περιπτώσεις, όμως, δεν μετρήθηκε η ποσότητα του αλκοόλ στα φρούτα ή στους οργανισμούς των ζώων.
Πολλά ζώα φαίνεται ότι διαθέτουν αυξημένη ανθεκτικότητα στο αλκοόλ. Παρά το γεγονός ότι οι μυγαλές των δέντρων καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ, δεν έχουν καταγραφεί φαινόμενα μέθης, αν και οι επιστήμονες εξήγησαν ότι δεν ήταν “ξεκάθαρο το πώς θα συμπεριφερόταν μια μεθυσμένη μυγαλή των δέντρων”.
Τα ζώα που τρώνε συστηματικά τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση τείνουν να μεταβολίζουν γρήγορα το αλκοόλ, με αποτέλεσμα να μην υποφέρουν από τις αρνητικές επιπτώσεις της κατανάλωσής του. Κάποια άλλα ζώα, όμως, συναντούν πιο σπάνια την αιθανόλη, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν συμπτώματα μέθης όταν την καταναλώνουν.
Εξετάσεις που έγιναν σε πουλιά του είδους Bombycilla cedrorum, τα οποία πέθαναν από συγκρούσεις σε φράχτες και άλλα κτίσματα, έδειξαν ότι τα πουλιά πετούσαν μεθυσμένα, έχοντας καταναλώσει μεγάλες ποσότητες ώριμων μούρων από το Βραζιλιάνικο πιπερόδεντρο. Όπως είπε η Bowland: “Η μέθη δεν είναι ωφέλιμη σε ένα περιβάλλον όπου παλεύεις για να επιβιώσεις”.
Τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα της κατανάλωσης αλκοόλ παρατηρούνται στα έντομα. Οι αρσενικές φρουτόμυγες στρέφονται στο αλκοόλ όταν τις απορρίπτουν ερωτικά, ενώ οι θηλυκές μύγες ενός κοντινού είδους γίνονται λιγότερο επιλεκτικές σχετικά με τους συντρόφους τους αφού “πιουν”. Οι φρουτόμυγες γεννούν, επίσης, τα αυγά τους πάνω σε τροφές πλούσιες σε αιθανόλη, για να τα προστατεύσουν από τα παράσιτα.
“Εκτός από τη φρουτόμυγα, τα άι-άι και τα λορίς, δεν είναι ξεκάθαρο αν τα ζώα προτιμούν τροφή που περιέχει αιθανόλη,” είπε ο Matthew Carrigan από το Κολλέγιο της Κεντρικής Φλόριντα, που συνεργάστηκε με την Bowland για την επισκόπηση. “Ένα από τα επόμενά μας βήματα είναι να ελέγξουμε αν τα ζώα στην άγρια φύση προτιμούν τροφή που περιέχει αιθανόλη ή αν την τρώνε μόνο όταν τα επίπεδα αιθανόλης είναι πολύ χαμηλά για να την εντοπίσουν ή όταν δεν βρίσκουν εύκολα μη-ζυμωμένα φρούτα”.