Η ΕΕ πάγωσε τους δασμούς προς τις ΗΠΑ μετά την αντίστοιχη κίνηση Τραμπ προς την Ευρώπη. Το πρόβλημα όμως παραμένει. Η απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να επιβάλει δασμούς 125% στις εισαγωγές από την Κίνα, δημιουργεί ντόμινο αυξήσεων σε βασικά καταναλωτικά αγαθά σε παγκόσμιο επίπεδο – ακόμη και στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι την Πέμπτη το βράδυ ο Λευκός Οίκος διευκρίνησε πως ο συνολικός δασμός δεν είναι 125% αλλά 145% λόγω διαφορετικού υπολογισμού επιμέρους φόρων που είχαν επιβληθεί αρχικά.
Η εξάρτηση της αγοράς από την κινεζική παραγωγή είναι τέτοια που η ανατίμηση θεωρείται αναπόφευκτη. Από τα Xiaomi και Lenovo, μέχρι τα budget tablets, τα κινεζικά αξεσουάρ και τα παπούτσια, οι αναλυτές προειδοποιούν για εκτίναξη τιμών από 20% έως 125%, καθώς οι πρώτες ύλες θα γίνουν ακριβότερες, τα περιθώρια κέρδους των κινεζικών brands θα πιεστούν και το μεταφορικό κόστος θα επιβαρύνει περισσότερο το τελικό προϊόν. Οι αλυσίδες ηλεκτρονικών ήδη συζητούν για σταδιακές ανατιμήσεις από τον Ιούνιο. Πιθανολογούνται καθυστερήσεις σε παραδόσεις λόγω αλλαγών στα logistics, ενώ το «made in China» παύει να είναι φτηνό – κι αυτό αλλάζει τα πάντα. Οι υπολογισμοί άρχισαν. Ποιες θα είναι οι νέες τιμές στα βασικά και τα must προϊόντα; Τα παραδείγματα τρομάζουν. Να σημειωθεί πάντως ότι οι τιμές που παρουσιάζονται είναι ενδεικτικές και οι πραγματικές αυξήσεις μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με παράγοντες όπως η απορρόφηση του κόστους από τους εισαγωγείς και τους λιανοπωλητές, καθώς και οι συναλλαγματικές ισοτιμίες. Ολα αυτά, όπως και τα κέφια του Τραμπ, αλλάζουν ανά λεπτό…
Κινητά iPhone από χρυσάφι
Παρόλο που το iPhone είναι αμερικανικό προϊόν και η Apple είναι αμερικανική εταιρεία, η συντριπτική πλειονότητα της παραγωγής του iPhone γίνεται στην Κίνα. Η Apple σχεδιάζει τα προϊόντα της στις ΗΠΑ (στο Κουπερτίνο της Καλιφόρνια). Ομως η συναρμολόγηση και μεγάλο μέρος της παραγωγής εξαρτημάτων γίνεται στην Κίνα, κυρίως από τη Foxconn και άλλους υπεργολάβους. Αυτό συμβαίνει επειδή η Κίνα προσφέρει χαμηλότερο κόστος εργασίας, τεράστιες βιομηχανικές υποδομές, ταχύτητα στην παραγωγή και στην κλιμάκωση. Οταν οι ΗΠΑ επιβάλουν δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές, τα iPhone που κατασκευάζονται στην Κίνα και εισάγονται στην Αμερική λογίζονται ως κινεζικές εισαγωγές, παρόλο που είναι «Made for Apple». Αρα υπόκεινται στους ίδιους υψηλούς δασμούς, ανεβάζοντας σημαντικά το κόστος εισαγωγής. Η Apple πρέπει είτε να απορροφήσει το κόστος (άρα λιγότερο κέρδος) είτε να μετακυλήσει την αύξηση στον καταναλωτή (αυξάνοντας την τιμή πώλησης).
Αν η Apple αναγκαστεί να αλλάξει στρατηγική (π.χ. μεταφέρει παραγωγή σε πιο ακριβές χώρες), το κόστος παραγωγής θα αυξηθεί παγκοσμίως. Αρα οι τιμές μπορεί να ανέβουν και στην ΕΕ ακόμα κι αν δεν υπάρχουν δασμοί εδώ. Αυτό σημαίνει αύξηση τιμής του iPhone και στην Ελλάδα. Αναλυτές εκτιμούν ότι οι δασμοί θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αυξήσεις τιμών από 30% έως 50%. Για παράδειγμα, ένα iPhone 16 Pro Max που κοστίζει σήμερα 1.199 δολάρια, θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 675 δολάρια, φτάνοντας τα 1.874 δολάρια. Στις ΗΠΑ μπορεί να ξεπεράσει τα 2.500 δολάρια. Η Apple εξετάζει μεταφορά παραγωγής με μετακίνηση μέρους της παραγωγής σε άλλες χώρες, όπως η Ινδία ή το Βιετνάμ, αν και αυτές οι χώρες επίσης αντιμετωπίζουν δασμούς. Μην ξεχνάμε ότι το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής εξαρτημάτων γίνεται σε χώρες όπως η Ινδία και το Βιετνάμ, οι οποίες έχουν δασμούς 26% και 46% αντίστοιχα.
Ρούχα και παπούτσια για… κροίσους
Η απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να επιβάλουν δασμούς έως και 145% σε προϊόντα από την Κίνα και 46% από το Βιετνάμ προκαλεί ευρύτερους κραδασμούς στην παγκόσμια αγορά, με πιθανές έμμεσες συνέπειες και στην Ευρώπη – ακόμα κι αν η ΕΕ δεν επιβάλει ανάλογα μέτρα. Παγκόσμιες εταιρείες όπως η Timberland ή η Levi Strauss, που παράγουν σημαντικό μέρος των προϊόντων τους στην Κίνα, στο Βιετνάμ ή στην Ινδία, ενδέχεται να αναπροσαρμόσουν τις τιμές τους σε άλλες αγορές (όπως η Ευρωπαϊκή Ενωση) για να αντισταθμίσουν τις απώλειες από την αμερικανική αγορά.
Ενα ζευγάρι Timberland που σήμερα κοστίζει 150 ευρώ, ενδέχεται να αυξηθεί στα 165-172,5 ευρώ (+10%-15%), καθώς το αυξημένο κόστος μεταφοράς, παραγωγής και διαχείρισης τιμολογιακών απωλειών ανακατανέμεται παγκοσμίως. Αντίστοιχα, η Levi’s έχει ήδη δηλώσει ότι εξετάζει «χειρουργικές αυξήσεις τιμών» διεθνώς για να ισορροπήσει την επίπτωση των δασμών. Αθλητικά παπούτσια από το Βιετνάμ, χώρα με εξαγωγικό φόρο 46% προς ΗΠΑ, ενδέχεται να φτάσουν από 100 ευρώ στα 146 ευρώ, αν η παραγωγή ανακατευθυνθεί και οι εταιρείες μετακυλήσουν το κόστος σε άλλες αγορές. Το ίδιο μπορεί να ισχύσει και για sneakers από Κίνα, όπου ένα μοντέλο που στο παρελθόν κόστιζε 90 ευρώ, μπορεί να κοστίζει έως και 200 ευρώ, ειδικά σε high-end κατηγορίες ή premium μοντέλα.
Casual ρούχα τύπου H&M και Zara, που κατασκευάζονται επίσης κυρίως στην Ασία, δεν εξαιρούνται: μέσα στο 2025, αυξήσεις 20% έως 40% θεωρούνται πιθανές, εάν οι εταιρείες αποφασίσουν να απορροφήσουν τις συνέπειες των δασμών των ΗΠΑ μέσω παγκόσμιας αναπροσαρμογής τιμών. Η ακρίβεια δεν είναι μόνο ευρωπαϊκό φαινόμενο. Είναι αποτέλεσμα ενός εμπορικού πολέμου που εξαπλώνεται πέρα από τα σύνορα.
Αν και το μέτρο αφορά άμεσα την αμερικανική αγορά, οι έμμεσες συνέπειες φτάνουν και στην Ευρώπη – με πρώτους «χαμένους» τους καταναλωτές. Οι περισσότερες εταιρείες τεχνολογίας και καταναλωτικών αγαθών (Apple, Xiaomi, Lenovo, Nike κ.ά.) έχουν παγκόσμια δίκτυα παραγωγής, με βασικές μονάδες συναρμολόγησης στην Κίνα. Οι δασμοί αυξάνουν θεαματικά το κόστος εισαγωγής στις ΗΠΑ. Για να διατηρήσουν τα περιθώρια κέρδους, πολλές εταιρείες ακολουθούν παγκόσμια στρατηγική τιμολόγησης: αν αυξήσουν τις τιμές στις ΗΠΑ και χάσουν πωλήσεις, θα προσπαθήσουν να αναπληρώσουν το χαμένο έδαφος στην Ευρώπη. Παράλληλα, η αύξηση του κόστους εξαρτημάτων, της μεταφοράς και της ασφάλισης, λόγω περιορισμένων ροών και χαμηλότερης παραγωγής, προκαλεί αύξηση των τιμών χονδρικής, ακόμα και για προϊόντα που εξάγονται στην ΕΕ.
Πόσο μπορεί να φτάσει ένα Xiaomi στην Ελλάδα και γιατί
Οι τελευταίες εμπορικές εξελίξεις μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας επηρεάζουν άμεσα και την τσέπη του ευρωπαίου καταναλωτή. Η επιβολή δασμών έως 145% από τις ΗΠΑ σε κινεζικά προϊόντα έχει προκαλέσει αναταραχή στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και μετακυλίει κόστος ακόμα και στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως η Ελλάδα. Παρόλο που η ΕΕ δεν έχει επιβάλει αντίστοιχους δασμούς, η Xiaomi, όπως και άλλες εταιρείες τεχνολογίας, εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από την ασιατική παραγωγή. Η αύξηση του κόστους εξαρτημάτων, μεταφορών και πρώτων υλών καθώς και η μείωση της συνολικής παραγωγής οδηγούν σε ανατιμήσεις σε όλες τις αγορές.
Στην Ελλάδα, η τιμή ενός μεσαίας κατηγορίας Xiaomi, όπως το Redmi Note 13 Pro, που σήμερα κοστίζει περίπου 350 ευρώ, θα μπορούσε να φτάσει τα 450 ευρώ, ενώ high-end μοντέλα όπως το Xiaomi 14 Pro αναμένεται να ξεπεράσουν τα 1.200 ευρώ μέσα στο 2025. Οι αυξήσεις αυτές κινούνται στο φάσμα του +20% έως +30% (δεν επηρεάζονται όλα τα μοντέλα το ίδιο – καθώς κάποια παράγονται και στην Ινδία, που έχει μικρότερο δασμό (26%).
Ο λόγος; Η πολιτική ενιαίας τιμολόγησης που εφαρμόζουν πολλές πολυεθνικές. Οταν χάνουν έσοδα από την αγορά των ΗΠΑ (λόγω δασμών ή μείωσης ζήτησης), προσπαθούν να τα αναπληρώσουν από άλλες αγορές, όπως η Ευρώπη. Ταυτόχρονα, μικρότερες εταιρείες που δεν αντέχουν το αυξημένο κόστος αποχωρούν, μειώνοντας τον ανταγωνισμό. Το φθηνό smartphone από Κίνα ίσως να μην είναι τόσο «φθηνό» για πολύ καιρό ακόμη. Η ακρίβεια, αυτή τη φορά, δεν είναι εγχώρια υπόθεση, αλλά εισαγόμενη με γεωπολιτική σφραγίδα.
Γιατί η Ευρώπη δεν είναι «ασφαλής»
Η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν έχει επιβάλει παρόμοιους δασμούς, όμως:
- Εισάγει προϊόντα που εξαρτώνται από κοινή αλυσίδα παραγωγής με τις ΗΠΑ.
- Πληρώνει ακριβότερα εξαρτήματα, logistics και ενέργεια.
- Αντιμετωπίζει συρρίκνωση του ανταγωνισμού, καθώς μικρότερες εταιρείες δεν αντέχουν τα αυξημένα κόστη.
Επιπλέον, εταιρείες όπως η Apple εφαρμόζουν ενιαία εμπορική πολιτική. Αν π.χ. το iPhone αυξηθεί κατά 675 δολάρια στις ΗΠΑ, είναι πιθανό να αυξηθεί κατά 200-300 ευρώ και στην Ευρώπη, ώστε να διατηρηθεί μια σχετική ισορροπία στα περιθώρια κέρδους. Η εμπορική κόντρα ΗΠΑ – Κίνας δεν αφήνει ανεπηρέαστη την Ευρώπη. Οι έλληνες καταναλωτές ενδέχεται να δουν τις τιμές σε κινητά, υπολογιστές, ρούχα και gadgets να αυξάνονται από 20% έως και 50%, όχι εξαιτίας ευρωπαϊκών αποφάσεων, αλλά ως αποτέλεσμα ενός παγκόσμιου ντόμινο κόστους και στρατηγικών τιμολόγησης.
Αν ξεπαγώσουν οι δασμοί της ΕΕ…
Η ΕΕ πάγωσε με τη σειρά της την επιβολή δασμών 25% σε βασικά αμερικανικά προϊόντα, ως απάντηση στην τρίμηνη παράταση που ανακοίνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ. Αν τελικά εφαρμοστούν, οι ανατιμήσεις αναμένεται να γίνουν αισθητές σε μια ευρεία γκάμα αγαθών που ήδη εισάγονται και καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες στην Ελλάδα. Αρχικά, η κατηγορία των καλλυντικών και των προϊόντων προσωπικής φροντίδας βρίσκεται στο επίκεντρο. Αμερικανικά brands όπως η Estée Lauder, η CeraVe, η Clinique και η Kiehl’s, που κυκλοφορούν ευρέως στα φαρμακεία και τις αλυσίδες καλλυντικών, αναμένεται να δουν αύξηση τιμών έως και 25%. Ενδεικτικά, μια ενυδατική κρέμα των 50ml που σήμερα κοστίζει 17 ευρώ, μπορεί να φτάσει τα 21 ή 22 ευρώ.
Σημαντική θα είναι και η επιβάρυνση που αναμένεται στον τομέα των τροφίμων, μέσω της αύξησης της τιμής πρώτων υλών όπως η σόγια και το καλαμπόκι, που εισάγονται μαζικά από τις ΗΠΑ για χρήση σε ζωοτροφές. Αυτό μεταφράζεται σε έμμεσες αυξήσεις στο κόστος παραγωγής ελληνικών προϊόντων όπως το κοτόπουλο, το γάλα και τα αβγά. Ενα φιλέτο κοτόπουλου που σήμερα κοστίζει 7,5 ευρώ το κιλό, μπορεί να φτάσει τα 8,5 ευρώ. Αντίστοιχη επιβάρυνση προβλέπεται και σε τρόφιμα με βάση το καλαμπόκι και τη σόγια, όπως δημητριακά, αλλαντικά και σνακ.
Σημαντικό είναι και το κόστος που θα προκύψει στη βιομηχανία πλαστικών και συσκευασιών. Η εισαγωγή πολυαιθυλενίου από τις ΗΠΑ καλύπτει σημαντικό μέρος των αναγκών στην Ελλάδα για την κατασκευή συσκευασιών τροφίμων, απορρυπαντικών και καλλυντικών. Με την επιβολή δασμών 25%, το κόστος ενός πλαστικού μπουκαλιού του ενός λίτρου αναμένεται να αυξηθεί από 0,18 ευρώ σε 0,23 ευρώ. Αυτό θα μετακυλιστεί στα τελικά προϊόντα, με επιπτώσεις σε μεγάλες ελληνικές εταιρείες. Αν εφαρμοστούν οι ευρωπαϊκοί δασμοί, είναι πιθανό οι εταιρείες τεχνολογίας να μετακυλίσουν το επιπλέον κόστος στους καταναλωτές, οδηγώντας σε αυξήσεις τιμών για τις συνδρομές ψηφιακών υπηρεσιών (π.χ. Netflix, Spotify, Apple Music) στην Ευρώπη. Οι πραγματικές αυξήσεις θα εξαρτηθούν από το ύψος των δασμών που θα επιβληθούν και από την απόφαση κάθε εταιρείας να μετακυλίσει το κόστος στους καταναλωτές. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι εταιρείες τεχνολογίας δεν έχουν ανακοινώσει επίσημα αλλαγές στις τιμές των υπηρεσιών τους στην Ευρώπη. Οι επιπτώσεις δεν περιορίζονται στα προϊόντα λιανικής. Τα ανταλλακτικά και εξαρτήματα για αυτοκίνητα, όπως καθρέφτες, αισθητήρες και ηλεκτρονικά μέρη – πολλά από τα οποία εισάγονται από τις ΗΠΑ – αναμένεται να γίνουν ακριβότερα. Ενα ανταλλακτικό καθρέφτης για μοντέλο της Ford ή της GM που σήμερα κοστίζει 70 ευρώ, μπορεί να φτάσει τα 85 με 90 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι τόσο το service όσο και η συντήρηση μεταχειρισμένων αμερικανικών οχημάτων θα επιβαρυνθούν σημαντικά στην Ελλάδα, ειδικά για όσους επιλέγουν εισαγόμενα ανταλλακτικά. Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο σύνθετη αν ληφθούν υπόψη και οι έμμεσες συνέπειες στον τομέα της διανομής και της λιανικής. Οι εισαγωγικές εταιρείες θα βρεθούν αντιμέτωπες με αυξημένο λειτουργικό κόστος, το οποίο θα επηρεάσει συνολικά την αλυσίδα προμήθειας.
Πηγή: TA NEA – World
