Κοντά στη λύση του μυστηρίου για τους τεράστιους κρατήρες που βρίσκονται στη σιβηρική τούνδρα φαίνεται ότι βρίσκονται επιστήμονες, που προσπαθούν να βρουν τα αίτια της δημιουργίας τους.
Σύμφωνα με το αμερικανικό CNN, πέρυσι, συνεργείο της ρωσικής τηλεόρασης που πέταξε πάνω από την περιοχή βρέθηκε μπροστά σε έναν τεράστιο κρατήρα με βάθος 30 μέτρων και πλάτος 20 μέτρων. Τα μέλη του συνεργείου εντυπωσιάστηκαν από την εικόνα που αντίκρισαν.
Συνολικά υπάρχουν 17 κρατήρες, που δημιουργήθηκαν από το 2013. Οι επιστήμονες προσπαθούν να εντοπίσουν τι ακριβώς τους δημιούργησε, εικάζοντας ότι συνδέονται με την κλιματική αλλαγή.
Για να βρουν απάντηση, πραγματοποίησαν φωτογραφήσεις με drone, ενώ προχώρησαν σε τρισδιάστατες μοντελοποιήσεις, αξιοποιώντας και την τεχνητή νοημοσύνη.
Ο Εβγένι Τσουβίλιν, επικεφαλής ερευνητής στο Κέντρο αποκατάστασης υδρογονανθράκων του Ινστιτούτου Επιστήμης και Τεχνολογίας του Skolkovo στη Μόσχας, ανέφερε ότι ο νέος κρατήρας «είναι εξαιρετικά διατηρημένος, καθώς το νερό στην επιφάνεια δεν είχε ακόμη συγκεντρωθεί στον κρατήρα», κατά την περίοδο της έρευνας. Κάτι τέτοιο τους επέτρεψε να μελετήσουν έναν νέο κρατήρα, ανέγγιχτο από τη βαρύτητα.
Ο Τσουβίλιν ήταν μέλος μιας ομάδας Ρώσων επιστημόνων που τον Αύγουστο του 2020 επισκέφτηκε τον κρατήρα. Τα ευρήματα της ομάδας δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Geosciences την περασμένη εβδομάδα.
Τρεις φορές παρολίγον να χάσουν το drone
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν drone, που τράβηξε 80 φωτογραφίες, βάσει των οποίων δημιούργησαν τρισδιάστατο μοντέλο του κρατήρα, με βάθος 30 μέτρων.
Πιλότος του drone ήταν ο συγγραφέας της μελέτης Ιγκόρ Μπογκογιαλένσκι. Ωστόσο η φωτογράφηση δεν ήταν εύκολη επιχείρηση, καθώς όπως είπε: «Τρεις φορές κοντέψαμε να το χάσουμε, αλλά τελικά καταφέραμε να πάρουμε τα δεδομένα».
Το μοντέλο έδειξε ασυνήθιστα σπήλαια στο κάτω μέρος του κρατήρα. Σε ένα βαθμό επιβεβαίωσε τις υποθέσεις των επιστημόνων, ότι το αέριο από μεθάνιο δημιουργείται σε κοιλότητα στον πάγο, προκαλώντας ανάχωμα να στο επίπεδο του εδάφους. Το ανάχωμα μεγαλώνει σε μέγεθος, ενώ στη συνέχεια αρχίζει να εκρήγνυται πάγος και άλλα υλικά, που αφήνουν πίσω τους τον τεράστιο κρατήρα.
Άγνωστη παραμένει ακόμη η πηγή του μεθανίου. Οι επιστήμονες δεν αποκλείουν να προέρχεται από τα βαθιά στρώματα της γης ή από τα πιο κοντινά στην επιφάνεια ή και από τα δύο.
Το Permafrost είναι μια τεράστια φυσική δεξαμενή μεθανίου, ένα ισχυρό αέριο θερμοκηπίου πολύ πιο αποτελεσματικό από το διοξείδιο του άνθρακα και παγιδεύει θερμότητα και θέρμανση στον πλανήτη. Τα πιο ζεστά καλοκαίρια έχουν αποδυναμώσει το στρώμα permafrost, το οποίο λειτουργεί ως καπάκι, διευκολύνοντας τη διαφυγή αερίου.
Εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι τα εδάφη στην περιοχή του μόνιμου πάγου ενδέχεται να διατηρούν διπλάσιο άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Ως εκ τούτου, η περιοχή είναι ιδιαίτερα σημαντική για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Παράλληλα, οι ερευνητές μπόρεσαν, μέσω δορυφορικών απεικονίσεων, να εντοπίσουν τον χρόνο σχηματισμού του κρατήρα. Ειδικότερα, εκτιμούν ότι η έκρηξη σημειώθηκε μεταξύ της 15ης Μαΐου και της 9ης Ιουνίου 2020. Ο κρατήρας εντοπίστηκε πρώτη φορά κατά τη διάρκεια μιας πτήσης με ελικόπτερο στις 16 Ιουλίου 2020.
Σύμφωνα με τον Τζουβίλιν, η συγκυρία δεν ήταν τυχαία, αφού τη συγκεκριμένη εποχή του χρόνου, που υπάρχει και μεγάλη εισροή ηλιακής ενέργειας, που λιώνει το χιόνι και θερμαίνει το ανώτερο στρώμα του εδάφους, υπάρχουν αλλαγές στις ιδιότητες και τη συμπεριφορά τους.
Οι κρατήρες έχουν εμφανιστεί σε αραιοκατοικημένη περιοχή. Ωστόσο, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι υπάρχουν κίνδυνοι για τους αυτόχθονες πληθυσμούς και τις υποδομές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οι κρατήρες βρίσκονται συνήθως κατά λάθος είτε κατά τη διάρκεια πτήσεων με ελικόπτερο είτε από βοσκούς ταράνδων.
Άγνωστο πότε θα εμφανιστεί ο επόμενος κρατήρας
Μέχρι στιγμής έχουν εντοπιστεί 17 κρατήρες. Άγνωστο παραμένει πόσοι είναι συνολικά ή πότε θα εμφανιστεί ο επόμενος.
Οι επιστήμονες διαθέτουν περιορισμένα εργαλεία για τον εντοπισμό και τη χαρτογράφησή τους. Ωστόσο αποτελεί αντικείμενο έρευνας από ομάδα στο ερευνητικό κέντρο Woodwell της Μασαχουσέτης. Οι ερευνητές ανέπτυξαν αλγόριθμο για να ποσοτικοποιήσουν τις αλλαγές σε χαρακτηριστικά, όπως είναι το ύψος των αναχωμάτων και η επέκταση ή η συρρίκνωση των λιμνών στην περιοχή.
Μέχρι στιγμής, το μοντέλο προέβλεψε σωστά τους επτά κρατήρες που είχαν αναφερθεί από τους επιστήμονες έως το 2017 και αποκάλυψε το σχηματισμό τριών νέων. Παράλληλα, οι ερευνητές σημειώνουν ότι οι κρατήρες αποτελούν μόνον έναν από τα ανησυχητικά σημάδια ότι στις βορειότερες άκρες του πλανήτη υπάρχουν ριζικές αλλαγές.
Περίπου στο 5% των 327.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων που ερεύνησε η ομάδα εκδηλώθηκαν απότομες αλλαγές μεταξύ 1984 και 2017. Μεταξύ αυτών η κατάρρευση του εδάφους, ο σχηματισμός νέων λιμνών, η εξαφάνιση άλλων καιη διάβρωση των ποταμών, σύμφωνα με την έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Geosciences τον Ιανουάριο.
«Αυτοί οι κρατήρες αντιπροσωπεύουν μια διαδικασία που ήταν προηγουμένως άγνωστη στους επιστήμονες»
, δήλωσε η Σου Νατάλι, διευθύντρια προγράμματος της Αρκτικής στο Κέντρο Έρευνας για το Κλίμα Woodwell και συντάκτης της μελέτης.
«Οι κρατήρες και άλλες απότομες αλλαγές που συμβαίνουν στο τοπίο της Αρκτικής είναι ενδεικτικές της ταχείας θέρμανσης και της απόψυξης της Αρκτικής, η οποία ενδέχεται να έχει σοβαρές συνέπειες για τους κατοίκους της Αρκτικής και παγκοσμίως».
