Τα ονόματα είναι σημαντικά. Κάνουν το περίεργο οικείο, το άγνωστο γνωστό. Η εκμάθηση ότι τα ονόματα συνδέονται με συγκεκριμένα αντικείμενα απαιτεί σημαντική εξάσκηση. Τα μωρά, για παράδειγμα, χρειάζονται έως και ένα χρόνο ακρόασης συνομιλιών προτού μάθουν να συνδέουν το όνομα «μπαμπάς» ή «μαμά» με ένα συγκεκριμένο άτομο. Όπως αποδεικνύεται, οι γούνινοι φίλοι μας μπορούν να το κάνουν και αυτό.
Το 2021, επιστήμονες που μελετούν την επικοινωνία με τα ζώα (γνωστή επίσημα ως ζωοσημειωτική) ανακάλυψαν ότι ορισμένοι σκύλοι «χαρισματικοί που μαθαίνουν λέξεις» συνδέουν αντικείμενα και λέξεις σε παρόμοιο επίπεδο με τα βρέφη.Τι γίνεται όμως με τις γάτες;
Η Σάχο Τακάγκι, μιας ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Αζάμπο, ήταν καχύποπτη για την φαινομενική αδιαφορία των γατών. «Θέλω ο κόσμος να μάθει την αλήθεια. Τα αιλουροειδή δεν φαίνεται να ακούν τις συνομιλίες των ανθρώπων, αλλά στην πραγματικότητα ακούνε», είπε σε πρόσφατη συνέντευξή της στο The Asahi Shimbun.
Οι γάτες ξέρουν περισσότερα από όσα φανταζόμαστε
Η επιφυλακτικότητα της Τακάγκι ήταν δικαιολογημένη. Σύμφωνα με προηγούμενες έρευνες, οι γάτες κατανοούν την ανθρώπινη επικοινωνία καλύτερα από ό,τι υποδηλώνει η φήμη τους. Όπως τα σκυλιά, μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ανθρώπινη κατάδειξη και το βλέμμα για να βρουν τροφή.
Μπορούν ακόμη και να κάνουν διάκριση μεταξύ των εκφράσεων του ανθρώπινου προσώπου και των καταστάσεων προσοχής, σύμφωνα με μια μελέτη του 2016 με τίτλο «Οι γάτες ζητούν τροφή από τον άνθρωπο που τους κοιτάζει και τους καλεί».
Ωστόσο, η αντίληψη των αιλουροειδών είναι πολύ πιο έντονη από τη διακριτική γλώσσα του σώματος. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι οι γάτες μπορούν να διακρίνουν το όνομά τους από τον άνθρωπο από τα ονόματα των φίλων τους (δηλαδή αυτών που ζουν στο ίδιο νοικοκυριό). Επιπλέον, μπορούν να διακρίνουν ονόματα από γενικά ουσιαστικά, όπως «τραπέζι» ή «καρέκλα».
Για την Τακάγκι και τους συναδέλφους της, αυτές οι μελέτες υπέδειξαν ότι οι γάτες κρυφακούουν τις συνομιλίες μας, μαθαίνοντας από την ανθρώπινη ομιλία. Οι ερευνητές πίστευαν ότι ήταν πιθανό ότι οι γάτες δεν αναγνώριζαν απλώς τα ονόματα άλλων γατών, αλλά ότι μάθαιναν σε τι αντιστοιχούν τα ονόματα. Με άλλα λόγια, είναι άλλο πράγμα να αναγνωρίζεις τη σειρά από γρυλίσματα που προέρχονται από τον άτριχο πίθηκο που σε ταΐζει, αλλά είναι εντελώς άλλο να ξέρεις ότι ο πίθηκος μιλάει για τον φίλο σου.
Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι οι γάτες έμαθαν να συνδέουν ονόματα με άλλες γάτες παρατηρώντας τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ιδιοκτητών τους και των φίλων τους.
Πώς να μπερδέψετε μια γάτα
Σε μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη, η Τακάγκι και οι συνεργάτες της διερεύνησαν αυτήν την υπόθεση. Συνέκριναν δύο ομάδες γατών: η μία ομάδα αποτελούνταν από οικιακές γάτες που ζούσαν με τουλάχιστον δύο άλλες γάτες, οι άλλες αποτελούνταν από γάτες που ζούσαν σε «καφετέριες για γάτες», οι οποίες είχαν έως και τριάντα γάτες με τις οποίες οι επισκέπτες μπορούσαν ελεύθερα να αλληλεπιδράσουν. Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι οι οικιακές γάτες είναι πιο πιθανό να παρατηρήσουν ένα σταθερό, συγκεκριμένο όνομα μιας γάτας με την οποία συγκατοικούν, ενώ οι γάτες «καφετέριας» θα παρατηρούσαν μια μόνο γάτα που έχει διάφορα ονόματα.
Προσδιόρισαν εάν οι γάτες συνέδεσαν ανθρώπινες λέξεις (ονόματα γάτας) με τα αντίστοιχα αντικείμενα τους (άλλες γάτες) χρησιμοποιώντας ένα απλό τεστ δύο φάσεων που ονομάζεται παραβίαση του προσδόκιμου οπτικής-ακουστικής ικανότητας. Κατά τη φάση του ονόματος, ο συμμετέχων στη μελέτη στάθηκε μπροστά από έναν φορητό υπολογιστή. Όταν ο συμμετέχων ήταν ήρεμος και προσανατολίστηκε προς το μόνιτορ, ο ερευνητής έπαιξε μια ηχογράφηση του ιδιοκτήτη να λέει το όνομα ενός από τα γατάκια του.
Αμέσως μετά τη φάση του ονόματος ξεκίνησε η φάση του προσώπου. Ο ερευνητής απελευθέρωσε τη γάτα και το πρόσωπο μιας γάτας εμφανίστηκε στην οθόνη. Μερικές φορές, η γάτα που εμφανιζόταν στην οθόνη ταίριαζε με το όνομα που ακουγόταν. Άλλες φορές το όνομα και η εικόνα δεν ταίριαζαν, κάτι που θα προκαλούσε παραβίαση του οπτικοακουστικού προσδόκιμου.
Όταν τα ζώα βιώνουν την παραβίαση της προσδοκίας, διερευνούν κοιτάζοντας ή μυρίζοντας ύποπτα την οθόνη. Οι ερευνητές μετέτρεψαν αυτή τη συμπεριφορά σε δείκτη παραβίασης (VI). Όσο μεγαλύτερο ήταν το VI, τόσο περισσότερο μια γάτα ερευνούσε την οθόνη όταν το όνομα και η εικόνα δεν ευθυγραμμίζονταν. Οι γάτες του σπιτιού είχαν σημαντικά μεγαλύτερο VI από τις γάτες του καφέ. Αυτό δείχνει ότι μόνο οι οικιακές γάτες περίμεναν το πρόσωπο μιας συγκεκριμένης γάτας όταν άκουγαν το όνομα της γάτας, υποδηλώνοντας ότι γνωρίζουν τα ονόματα των φίλων τους.
«Αυτή είναι η πρώτη απόδειξη ότι οι οικόσιτες γάτες συνδέουν τις ανθρώπινες εκφράσεις και τους κοινωνικούς τους αναφορείς μέσα από καθημερινές εμπειρίες», γράφουν οι συγγραφείς της μελέτης. «Ωστόσο, δεν μπορέσαμε να αναγνωρίσουμε τον μηχανισμό της μάθησης. Είναι ακόμα ένα ανοιχτό ερώτημα πώς οι γάτες μαθαίνουν τα ονόματα και τα πρόσωπα των άλλων γατών».
Πηγή: Bigthink
