Μετά από 2 χρόνια πανδημίας, το εφετινό καλοκαίρι ήταν το πρώτο μετά το 2019 στο οποίο οι Έλληνες αλλά και μεγάλο μέρος του πλανήτη έκαναν διακοπές χωρίς περιορισμούς (υποχρεωτικούς αλλά σε πολλές περιπτώσεις και ψυχολογικούς). Και ενώ ο Σεπτέμβρης είναι ένας υπέροχος μήνας για διακοπές, σε πολλούς προκαλεί μελαγχολία που έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι επόμενες διακοπές συνήθως αργούν και συνοψίζεται στη φράση κλισέ «τα κεφάλια μέσα».
Αλλά υπάρχουν τρόποι για να ξεπεράσει κανείς αυτή την κατάσταση. Το CNN απευθύνθηκε σε ειδικούς που δίνουν 5 συμβουλές για την αντιμετώπιση της «μεταδιακοπικής μελαγχολίας».
Προγραμματίστε μία ενδιάμεση «νεκρή περίοδο» όταν επιστρέψετε
Πολλές φορές παραφορτώνουμε το πρόγραμμά μας με διάφορες δουλειές και πράγματα που θεωρούμε ως εκκρεμότητες αμέσως μόλις γυρίσουμε ή επιστρέφουμε και «πέφτουμε με τα μούτρα» στη δουλειά. Πράγματα δηλαδή που απλά υπερτονίζουν την αντίθεση ανάμεσα στις διακοπές και στην καθημερινότητα. Θα ήταν καλύτερα αν έχετε την δυνατότητα διαθέσετε 1-2 μέρες προσαρμογής πριν επιστρέψετε στη δουλειά και να ελαχιστοποιήσετε τις υποχρεώσεις σας έχοντας κάνει όσα περισσότερα μπορείτε πριν φύγετε για τις διακοπές συμβουλεύει η Dr. Αndrea Bonior, κλινική ψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίoυ “Detox Your Thoughts”.
«Συχνά βλέπω ανθρώπους να έχουν πραγματικά μεγάλο πρόβλημα να ξεπεράσουν τη μελαγχολία μετά τις διακοπές. Σκέφτονται “χθες ήμουν στην παραλία και σήμερα είμαι στο γραφείο” και το νιώθουν σαν μαστίγωμα. Για αυτό αν είναι δυνατόν δοκιμάστε να έχετε μία μέρα ελεύθερη στο σπίτι πριν επιστρέψετε στη δουλειά, έτσι θα μπορέσετε να προσαρμοστείτε» λέει από την πλευρά της η Dr. Laurie Santos, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Yale και οικοδεσπότης του podcast The Happiness Lab. «Δεν χρειάζεται να απαντήσετε αμέσως στα mail σας. Μπορείτε να επιστρέψετε στη δουλειά με πιο χαλαρούς ρυθμούς και η εμπειρία δείχνει πως οι άλλοι θα δείξουν περισσότερη κατανόηση από όσο νομίζετε».
Προσπαθήστε να διατηρήσετε τη νοοτροπία των διακοπών
«Να θυμάστε πως το τέλος των διακοπών δεν σημαίνει το τέλος της διασκέδασης» προσθέτει η Santos. «Mπορούμε να διατηρήσουμε την “ταξιδιωτική αίσθηση” αν συνεχίζουμε να έχουμε νοοτροπία διακοπών, με την έννοια του να θέλουμε να γνωρίσουμε κάτι καινούργιο, όταν επιστρέψουμε. Για παράδειγμα δοκιμάστε ένα καινούργιο εστιατόριο ή κάντε ένα περίπατο σε μια γειτονιά που δεν έχετε ξαναβρεθεί», αναφέρει.
Η ψυχολόγος Dr. Tracy Thomas από την πλευρά της σχολιάζει πως είναι σημαντικό να κατανοήσει κανείς τι είναι αυτό που μας κάνει να νιώθουμε καλά όταν είμαστε μακριά, ποια είναι η «ψυχολογία» των διακοπών μας, οπότε μια συμβουλή είναι να προσπαθήσουμε να τη διατηρήσουμε και στην καθημερινή μας ρουτίνα την υπόλοιπη χρονιά.
«Είναι εκπληκτικό πόσα πολλά πράγματα κάνουν οι άνθρωποι στις διακοπές που δεν τα κάνουν σπίτι τους. Αν στις διακοπές κάνατε ένα μασάζ, ξυπνούσατε νωρίς για να δείτε την ανατολή του ηλίου ή περπατούσατε πολύ, δοκιμάστε να κάνετε κάποια αυτές τις δραστηριότητες και όταν είστε σπίτι».
Η Thomas προτείνει ακόμα να δοκιμάσετε να μαγειρέψετε μερικά από τα πιάτα που αγαπήσατε όσο ήσασταν στις διακοπές ώστε διατηρήσετε ζωντανή την εμπειρία «Όταν πάω στην Ιταλία συνεχίζω να μαγειρεύω ή παραγγέλνω τις αγαπημένης μου συνταγές ζυμαρικών για ένα μεγάλο διάστημα αφότου επιστρέψω σπίτι».
Δείξτε έμπρακτη χαρά και ευγνωμοσύνη για όσα ζήσατε
Διαθέστε λίγο χρόνο ώστε να θυμηθείτε τα ωραία πράγματα που κάνατε και ζήσατε στο ταξίδι σας. Μπορείτε να φτιάξετε ένα ταξιδιωτικό φωτογραφικό άλμπουμ, ένα ημερολόγιο ή απλά να θυμηθείτε αναλυτικά όλες τις ωραίες εμπειρίες που είχατε την τύχη να ζήσετε στο ταξίδι σας», συμβουλεύει η Santos.
«Μπορεί να έχετε ακούσει ήδη τη συμβουλή πως αξίζει να επενδύετε σε εμπειρίες και όχι πράγματα. Ένας από τους λόγους για αυτό είναι πως οι εμπειρίες δημιουργούν ομορφότερες αναμνήσεις από τις αγορές υλικών αγαθών. Μπορεί να πάρουμε μία “ένεση χαράς” όχι μόνο ζώντας την εμπειρία των διακοπών αλλά με το να τις θυμόμαστε» προσθέτει.
Έκτος από το να είστε ευγνώμονες για όσα ζήσατε προσπαθήστε να δείχνετε χαρά και ευγνωμοσύνη για όσα έχετε στην καθημερινή ζωή, λέει η Bonior εξηγώντας πως η ευγνωμοσύνη είναι μια παρεξηγημένη έννοια.
«Οι άνθρωποι πιστεύουν πως το να δείχνεις ευγνωμοσύνη είναι να είσαι ευχαριστημένος με τα πάντα, να μην δυσαρεστείσαι με τίποτα, να σκέφτεσαι πως “κάποιος άλλος είναι χειρότερα, οπότε πρέπει να είμαι ευγνώμων για όσα έχω”. Όμως στην πραγματικότητα ευγνωμοσύνη σημαίνει να μπορούμε να νιώθουμε πλήρεις με όσα μας συμβαίνουν, να αναγνωρίζουμε πως είμαστε τυχεροί χωρίς να φοβόμαστε να αναγνωρίσουμε τα σκοτεινά σημεία. Η πραγματική ευγνωμοσύνη δεν σημαίνει πως πρέπει να είμαστε χαρούμενοι και να νιώθουμε ευλογημένοι όλη την ώρα αλλά να συνειδητοποιούμε πως η όλη εμπειρία της ζωής είναι κάτι εκπληκτικό και είμαστε εδώ για πάρουμε μέρος σε αυτήν».
Ασκηθείτε
Πολυάριθμες επιστημονικές έρευνες δείχνουν πως η μέτριας ή δυνατής έντασης αεροβική άσκηση είναι αποτελεσματική για την καταπολέμηση του άγχους και της κατάθλιψης. Πιο συγκεκριμένα, μία έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο στο περιοδικό JAMA Psychiatry έδειξε πως οι ενήλικες που έκαναν δραστηριότητες εφάμιλλες με 1,25 ώρες ζωηρού βαδίσματος την εβδομάδα είχαν 18% λιγότερες πιθανότητες για κατάθλιψη συγκριτικά με όσους δεν το έκαναν.
Επιπλέον, είναι ευρύτερα γνωστό πως η άσκηση βελτιώνει τον ύπνο, μειώνει την πίεση όπως και το στρες και τονώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου. Οπότε αν και ίσως έχετε πιο πολύ όρεξη να τεμπελιάσετε στο σπίτι μετά τις διακοπές, ίσως είναι καλύτερη ιδέα να «αναγκάσετε» τον εαυτό σας να βγει από αυτό για μία «τονωτική ένεση διάθεσης» δια της σωματικής άσκησης.
Αναγνωρίστε τα αισθήματα σας
Μιλήστε με άλλους για το πως νιώθετε, «αλληλοπαρηγορηθείτε» με άλλους ταξιδιώτες, είναι σημαντικό να διατηρήσετε την επικοινωνία σας με φίλους και αγαπημένους και να μην αποσυρθείτε.
«Η έρευνα μάς δείχνει πως το να εξωτερικεύουμε ό,τι νιώθουμε, μας δίνει καλύτερο έλεγχο κάνοντας λιγότερο τρομακτικό το συναίσθημα. Επίσης βοηθά στο να αποφεύγουμε να σκεφτόμαστε με όρους άσπρου-μαύρου» λέει η Bonior εξηγώντας πως μπορεί να έχουμε ταυτόχρονα πολλά και ίσως φαινομενικά αντιφατικά συναισθήματα όπως το να νιώθουμε λυπημένοι και ενθουσιώδεις.
Φυσικά το να νιώθει κανείς μια υπέρμετρη αίσθηση τρόμου και απέχθειας για την καθημερινότητά του ή τη δουλειά του μπορεί να είναι σημάδι για την ανάγκη αλλαγής ή επαναξιολόγησης του τι θέλει να κάνει και να είναι. Αν τα συμπτώματα επιμείνουν και χειροτερεύσουν ίσως η καλύτερη λύση είναι να αναζητήσετε βοήθεια από κάποιον ειδικό προκείμενου να διαπιστώσετε τις μη φανερές αιτίες.
«Αν οι διακοπές σας δεν πήγαν όσο καλά περιμένατε, μπορεί να νιώσετε καλύτερα αναζητώντας τι μάθατε», λέει η Santos. «Το να εκφραστείτε για το τι πήγε στραβά μπορεί να σας βοηθήσει να αποκτήσετε καλύτερη επίγνωση για τον εαυτό σας και το πως έχετε αλλάξει με τον χρόνο. Τέλος, ακόμα και οι χειρότερες διακοπές μπορεί να αποτελέσουν πρώτη ύλη για αστείες ιστορίες που μπορείτε να μοιραστείτε με φίλους σε ωραίες κοινωνικές στιγμές», καταλήγει.
