Το αληθινό The Crown: Τα 3 στέμματα, η σφαίρα, το σκήπτρο και το κουτάλι – Τα μυθικά σύμβολα της στέψης του Καρόλου

ΤΗΣ ΑΡΙΕΤΤΑΣ ΠΟΥΛΙΟΥ

Καθώς η αντίστροφη μέτρηση για την πρώτη μετά από 70 χρόνια τελετή στέψης νέου Βρετανού μονάρχη έχει ήδη ξεκινήσει και με λίγες μόλις μέρες να απομένουν μέχρι ο Κάρολος Γ΄ στεφθεί επισήμως νέος βασιλιάς της Μ. Βρετανίας, τα πάντα στη Γηραιά Αλβιώνα περιστρέφονται γύρω από τη λαμπερή τελετή και τις εορταστικές εκδηλώσεις που θα τη συνοδεύσουν. Πέρα από τα εφήμερα και τις φήμες για το αν το ζεύγος Χάρι και Μέγκαν θα παραστούν στη στέψη, πέρα από τις συζητήσεις για τον αν η Καμίλα δικαιούται το τίτλο της βασίλισσας ή πρέπει να περιοριστεί στο ρόλο της βασιλικής συζύγου, υπάρχει η ανεκτίμητη συλλογή των ιερότερων θησαυρών του βρετανικού έθνους, τα πολυτιμότερα ιστορικά σύμβολα της δύναμης του εκάστοτε μονάρχη, οι μόνες σταθερές στις αλλαγές των εκπροσώπων του αιωνόβιου αυτού θεσμού.

H βασίλισσα Ελισάβετ Β’ με το Imperial State Crown, την Σφαίρα και το Σκήπτρο την ημέρα της στέψης της, 2 Ιουνίου 1953.

Η στέψη του Βασιλιά Καρόλου θα πραγματοποιηθεί στο Westminster Abbey στις 6 Μαΐου.

Οι πραγματικοί πρωταγωνιστές της τελετής στέψης που θα πραγματοποιηθεί στο Westminster Abbey και αναμένεται να παρακολουθήσουν εκατομμύρια τηλεθεατές στις 6 Μαΐου 2023, θα είναι οι ίδιοι μ΄εκείνους που μάγεψαν με τη λάμψη τους στις 2 Ιουνίου του 1953 όταν παραδόθηκαν στη νεαρή Ελισάβετ Β΄ -το εκθαμβωτικό στέμμα του Αγίου Εδουάρδου, το Imperial State Crown, το σκήπτρο που φέρει το μεγαλύτερο διαμάντι του κόσμου και η χρυσή σφαίρα του ηγεμόνα – σφραγίζοντας την άνοδό της στο βασιλικό θρόνο. Διατηρώντας τον ιστορικό τους ρόλο και ακολουθώντας απαρέγκλιτα το τελετουργικό, η σειρά από εντυπωσιακά κειμήλια που θα μας θαμπώσουν, συμβολίζουν την εξουσία αλλά και τις υποχρεώσεις του νέου βασιλιά. Και έχουν ήδη μεταφερθεί από τον Πύργο του Λονδίνου όπου φυλάσσονται από το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα υπό το άγρυπνο βλέμμα των βασιλικών φρουρών Yeomen Warders, προκειμένου να ετοιμαστούν και να προσαρμοστούν στα μέτρα του νέου βασιλιά. Και ναι, όσα εντυπωσιακά στέμματα και εκθαμβωτικά πετράδια δούμε στις οθόνες μας θα είναι τα αληθινά.

Αληθινά, πολύτιμα αλλά και με πολυκύμαντη ιστορία είναι και τα τρία στέμματα που θα συμμετάσχουν στη στέψη του Καρόλου Γ΄, δύο από τα οποία θα φορέσει ο νέος βασιλιάς και ένα που προορίζεται για τη βασιλική σύζυγο.

 

Στέμμα του Αγίου Εδουάρδου / St. Edward’s Crown

Το σημαντικότερο και θεωρούμενο ως ιερότερο από όλα τα στέμματα της βασιλικής συλλογής, χρονολογείται από το 1661 και φέρει το όνομα του βασιλιά και μετέπειτα Αγίου, Εδουάρδου του Εξομολογητή που έχτισε το Αββαείο του Γουέστμινστερ. Είναι αυτό το οποίο τοποθετείται από τον Αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρι στο κεφάλι του μονάρχη την ώρα που ακούγεται το «God save the King», ωστόσο κι ενώ θεωρείται το επίσημο στέμμα της στέψης, δεν έχει χρησιμοποιηθεί παρά μόνο σε 6 τελετές από την περίοδο της Παλινόρθωσης.
Ούτε πρόκειται για το πρώτο στέμμα με το οποίο κατά τα μεσαιωνικά χρόνια στέφονταν ο βρετανός μονάρχης. Εκείνο το πρώτο, λιτότερο στέμμα καταστράφηκε όταν κατά τον Αγγλικό Εμφύλιο Πόλεμο -που έληξε με την εκτέλεση του βασιλιά Καρόλου Α΄ και την επικράτηση του Όλιβερ Κρόμγουελ- οι Κοινοβουλευτικοί θέλοντας να εξαφανίσουν κάθε ίχνος της μοναρχίας, έλιωσαν το χρυσό στέμμα του 11ου αιώνα στον Πύργο του Λονδίνου, πούλησαν τους πολύτιμους λίθους που το κοσμούσαν και έφτιαξαν με το χρυσό νομίσματα με την ένδειξη «Κοινοπολιτεία της Αγγλίας».

Με την αποκατάσταση της μοναρχίας που ακολούθησε το θάνατο του Κρόμγουελ και ενόψει της ανόδου στο θρόνο του Καρόλου Β, ένα νέο στέμμα παραγγέλθηκε στον επίσημο βασιλικό κοσμηματοπώλη Robert Vyner το 1661. Ο Vyner δεν ακολούθησε πιστά το αρχικό σχέδιο, αλλά διατηρώντας του 4 βασικούς ισόπλευρους σταυρούς και τα αντίστοιχα κρίνα-εμβλήματα, προσέθεσε τόσο το μωβ βελούδινο ύφασμα κάτω από τα δύο τόξα που διασταυρώνονται, τη γούνα ερμίνας γύρω από τη βάση, τη βασιλική σφαίρα με το σταυρό στην κορυφή του στέμματος αλλά και τον εκθαμβωτικό διάκοσμο από 12 ρουμπίνια, 7 αμέθυστους, 6 ζαφείρια και πλήθος από τοπάζια και τουρμαλίνες. Όλα μαζί, συνεκτιμώντας και τον χρυσό 22 καρατίων, κάνουν το βάρος του να φτάνει τα 2,23 κιλά και την αξία του να υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 40 εκατομμύρια ευρώ.
Ωστόσο οι περιπέτειες δεν τελείωσαν εκεί για το πολύτιμο στέμμα, αφού μόλις 10 χρόνια μετά, το 1671, ο πρώην στρατιωτικός Thomas Blood και οι συνεργοί του, ξεγελώντας το φρουρό του στέμματος του Αγίου Εδουάρδου, κατάφεραν να το κλέψουν μαζί με τη χρυσή σφαίρα και το σκήπτρο του ηγεμόνα, χωρίς ωστόσο να καταφέρουν να ξεφύγουν, αφού συνελήφθησαν μετά από συμπλοκή με τους βασιλικούς φρουρούς.

 

Αυτοκρατορικό Κρατικό Στέμμα / Imperial State Crown

Το άλλο, ακόμη θεαματικότερο στέμμα που θα δούμε να λαμποκοπά κατά την τελετή στέψης είναι το ίδιο που παρακολουθήσαμε λίγους μήνες πριν, να συνοδεύει το φέρετρο της βασίλισσας Ελισάβετ Β΄, τοποθετημένο πάνω του, μαζί πάντα με το βασιλικό σκήπτρο και τη χρυσή σφαίρα του μονάρχη. Πρόκειται για το Αυτοκρατορικό Κρατικό Στέμμα – Imperial State Crown, που θα δούμε να φορά ο Κάρολος αποχωρώντας από το Αββαείο και πιθανόν κατά τη διάρκεια της επίσημης πομπής της στέψης αλλά και κατά τον καθιερωμένο χαιρετισμό που θα απευθύνει από το μπαλκόνι των ανακτόρων του Buckingham και που συνήθως φορά ο μονάρχης δηλώνοντας την επίσημη ετήσια έναρξη των εργασιών του Κοινοβουλίου.
Δημιουργός του υπήρξε ο διάσημος οίκος κοσμημάτων Garrard & Co με αφορμή την ενθρόνιση του βασιλιά Γεωργίου ΣΤ΄το 1937 και αντικαθιστώντας το στέμμα της βασίλισσας Βικτώριας του 1838. Πρόκειται για το κομμάτι της βασιλικής συλλογής που φέρει τα πολυτιμότερα, διασημότερα αλλά και πιο αμφιλεγόμενα πετράδια, ανάμεσά τους το «ρουμπίνι του Μαύρου Πρίγκηπα», το «Ζαφείρι των Στιούαρτ» και το «Διαμάντι Cullinan II». Το πρώτο είναι η κόκκινη πέτρα σε σχήμα ρόμβου στο κέντρο του μπροστινού διαμαντένιου σταυρού και θεωρείται ότι είναι το ίδιο πετράδι που ο Πέτρος ο Τρομερός, τελευταίος βασιλιάς της Καστίλης, χάρισε στον Εδουάρδο της Ουαλίας – γνωστό ως Μαύρο Πρίγκηπα – το 1367 ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη βοήθειά του στην κατατρόπωση των αντιπάλων του. Το τεράστιο μπλε ζαφείρι στο πίσω μέρος του στέμματος είναι το λεγόμενο «Ζαφείρι των Στιούαρτ» που φημολογείται ότι ο Ιάκωβος Β΄ έβγαλε παράνομα από τη χώρα όταν εκθρονίστηκε κατά την Ένδοξη Επανάσταση του 1688, ενώ ένα άλλο θεαματικό ζαφείρι, αυτό στο κέντρο του σταυρού της κορυφής, είναι πιθανότατα αυτό που κοσμούσε το δαχτυλίδι του Αγίου Εδουάρδου και που βρέθηκε στον τάφο του το 1163.
Όσο για το απίστευτου μεγέθους Διαμάντι Cullinan II που τραβά τα βλέμματα στο μπροστινό μέρος του στέμματος, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο πετράδι που κόπηκε από το μεγαλύτερο διαμάντι στον κόσμο, το Cullinan, που ανακαλύφθηκε το 1905 σε ορυχείο της σημερινής Νοτίου Αφρικής και κατόπιν προσφέρθηκε στο βασιλιά Εδουάρδο Ζ΄ από την κυβέρνηση της αποικίας του Τράνσβααλ, ως ένδειξη της επούλωσης των τραυμάτων του πολέμου των Μπόερς. Σαν να μην έφτανε η εκτυφλωτική λάμψη και η ανεκτίμητη αξία των παραπάνω, χιλιάδες ακόμη πολύτιμοι λίθοι έρχονται να τα πλαισιώσουν, φτάνοντας το εντυπωσιακό σύνολο των 2.868 διαμαντιών, 269 μαργαριταριών, 17 ζαφειριών και 4 ρουμπινιών.

 

Στέμμα της βασίλισσας Μαρίας / The Crown of the Queen Mother

Όσο για το πολύτιμο στέμμα που θα κοσμήσει την κόμη της νέας βασιλικής συζύγου – ή βασίλισσας όπως αναφέρει η επίσημη πρόσκληση της στέψης – έχει σχολιαστεί ιδιαίτερα τις τελευταίες μέρες. Καταρχήν επειδή είναι η πρώτη φορά στην πρόσφατη βρετανική ιστορία που δεν θα δημιουργηθεί καινούργιο στέμμα για τη βασιλική σύζυγο και δεύτερον, επειδή θα χρησιμοποιηθεί το 2.200 διαμαντιών Στέμμα της βασίλισσας Μαρίας ή της βασιλομήτορος όπως είναι επίσης γνωστό, που φτιάχτηκε το 1911 επίσης από την Garrard & Co για την στέψη του βασιλιά Γεωργίου Ε΄ και το οποίο η βασίλισσα ξαναφόρεσε 26 χρόνια αργότερα για τη στέψη του γιού της.

Πρόκειται για το κομψό και άκρως εντυπωσιακό στέμμα που φέρει το 105,6 καρατίων διαβόητο διαμάντι Koh-i-nûr, που για πολλούς εκπροσωπεί το ιμπεριαλιστικό και βίαια επεκτατικό παρελθόν της Βρετανίας, καθώς προέρχεται από τις αποικίες της Ινδίας και η παράδοσή του αποτελούσε όρο της Συνθήκης του Λεχόρ. Γι΄αυτό και το αμφισβητούμενης νομιμότητας διαμάντι πρόκειται να αντικατασταθεί ενόψει της επικείμενης τελετής στέψης, με τα διαμάντια Cullinan III, IV και V που ανήκαν στην προσωπική συλλογή της εκλιπούσας βασίλισσας Ελισάβετ Β΄, κίνηση που επίσης τιμά τη μνήμη της.

 

 

Το χρυσό σκήπτρο / The Sceptre

Μπορεί τα στέμματα να είναι τα εντυπωσιακότερα βασιλικά εμβλήματα που θα παρουσιαστούν στη στέψη του Καρόλου Γ΄, δεν είναι όμως τα μοναδικά. Στην καρδιά της ιστορικής συλλογής των Κοσμημάτων του Στέμματος, βρίσκονται επίσης τρία εξαιρετικής σπουδαιότητας αντικείμενα που όλος ο κόσμος παρακολούθησε να χρησιμοποιούνται και κατά τη στέψη της μητέρας του, Ελισάβετ Β΄.
Το βαρύτιμο χρυσό Σκήπτρο του Μονάρχη που φέρει το σύμβολο του σταυρού στην κορυφή του, δεν έχει λείψει από καμία ενθρόνιση από το 1611 και από το 1910 μαγνητίζει όλα τα βλέμματα όσων παρακολουθούν τις τελετές στέψεις. Ο λόγος δεν είναι άλλος από την προσθήκη του διαμαντιού Cullinan I, του μεγαλύτερου από τα τμήματα του προαναφερθέντος νοτιοαφρικανικού διαμαντιού, που με τα 530.2 καράτια του κατέχει το ρεκόρ του μεγαλύτερου λευκού διαμαντιού στον κόσμο.

 

Η σφαίρα του Μονάρχη / The Sovereign’s Orb

Της ίδιας χρονολογίας και επίσης από χρυσό είναι και η Σφαίρα του Μονάρχη που ως μέρος της τελετής ανακήρυξης του νέου βασιλιά, του αποδίδεται ως υπενθύμιση και σύμβολο των προνομίων και καθηκόντων του. Και στην περίπτωση της σφαίρας, το σύμβολο του διακοσμημένου με διαμάντια, μαργαριτάρια και ζαφείρια σταυρού, υπενθυμίζει ότι η εξουσία του εκάστοτε μονάρχη προέρχεται από το Θεό.

 

Tο χρυσό Κουτάλι της Στέψης / Ampulla and Spoon

Όσο για το χρυσό Κουτάλι της Στέψης με το οποίο δίδεται το χρίσμα με το ιερό έλαιο στο νέο βασιλιά, πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα αντικείμενα των Κοσμημάτων του Στέμματος, με ιστορία που ανάγεται στο 12ο αιώνα. Πρόκειται για ιδιαίτερης βαρύτητας κειμήλιο, όχι μόνο γιατί πρωταγωνιστεί από κοινού με το χρυσό, σε σχήμα αετού φιαλίδιο του μύρου, στο ιερότερο μέρος της τελετής στέψης, αλλά και επειδή διασώθηκε από την καταστροφή των Κοινοβουλευτικών το 1649. Το φύλαξε ο Clement Kynnersley, υπεύθυνος αξιωματούχος της βασιλικής γκαρνταρόμπας του Καρόλου Α΄, που ωστόσο οργάνωσε και την εκποίηση της ιδιοκτησίας του βασιλιά μετά την εκτέλεσή του. Με την αποκατάσταση της βασιλείας, ο Kynnersley επέστρεψε το ιερό κουτάλι στο διάδοχο του θρόνου, ελπίζοντας να κερδίσει την εύνοιά του.

Ο θησαυρός του Βρετανικού έθνους στον Πύργο του Λονδίνου
Τα παραπάνω υπερπολύτιμα αντικείμενα είναι μέρος μόνο του σημαντικότερου εθνικού θησαυρού της Μεγάλης Βρετανίας. Αποτελούμενη από περισσότερα από 100 αντικείμενα και πάνω από 23.000 πολύτιμους λίθους, η συλλογή των «Κοσμημάτων του Στέμματος» έχει πάνω απ΄ όλα συμβολική σημασία, αποτελώντας βασικό άξονα της ιστορικής και πολιτιστικής διαδρομής του βρετανικού έθνους.

Η Βασίλισσα Eλισάβετ και ο Δούκας του Εδιμβούργου με την βασιλική φρουρά των Yeomen Warders στον Πύργο του Λονδίνου

Κι αν η λάμψη τους σας μαγέψει από οθόνης, φροντίστε στην επόμενη επίσκεψή σας στη βρετανική πρωτεύουσα, να βρεθείτε στον Πύργο του Λονδίνου και στο Στρατώνα Waterloo, όπου φυλάσσονται από τη δεκαετία του 1660. Το να σταθείτε πάνω στον κυλιόμενο ιμάντα που θα σας φέρει μπροστά από τα 12 παραμυθένια στέμματα και να θαυμάσετε τη λάμψη των μοναδικών πετραδιών τους που διαχέεται προς κάθε κατεύθυνση, είναι μια εμπειρία μοναδική και διαχρονικότερη από οποιονδήποτε εκπρόσωπο της βρετανικής μοναρχίας.

Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image, Royal Collection Trust