Ο Λουκάς Γκουρτσογιάννης, με ένα βαρύ βιογραφικό στον χώρο της έρευνας και σπουδαίες θέσεις στον Καναδά και στις Βρυξέλλες, αποφασίζει με το που βγαίνει στη σύνταξη να ζήσει σε ένα σκάφος, το Pelago, κάνοντας ένα όνειρο ζωής πραγματικότητα. Δεν άργησε να συλλάβει την ιδέα της μεταφοράς των προϊόντων χρησιμοποιώντας το ιστιοπλοϊκό του, άρα με μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα. Κάπως έτσι γεννήθηκε η Aegean Cargo Sailing, που διανύει τον 7ο χρόνο λειτουργίας της. Ο ίδιος μοιράστηκε μαζί μας το όραμά του, τις υπηρεσίες που προσφέρει και τα σχέδιά του για το μέλλον.
«Hμουν μεταλλειολόγος-μεταλλουργός και αφού πήρα το Doctora μου δούλεψα στη βιομηχανία σε ερευνητικό τμήμα στον Καναδά, αλλά και στην Ελλάδα, ενώ αργότερα στις Βρυξέλλες άνοιξα consulting εταιρεία. Ωστόσο, η μεγάλη μου αγάπη ήταν η θάλασσα. Στα 53 μου ξεκίνησα ιστιοπλοΐα και όταν είδα τους Γερμανούς και τους Νορβηγούς να ζουν σε σκάφη στην Ελλάδα, είπα “αυτή τη δουλειά θέλω να κάνω κι εγώ”. Ετσι ξεκίνησα να μαζεύω χρήματα και αγόρασα το σκάφος μου, το Pelago και το 2010 εγκαταστάθηκα σε αυτό».
Wind Sailing
Εμπνευστής της ιδέας ήταν ένας Ελβετός φιλέλληνας, ο Jan Christian Lundberg δημοσιογράφος στο επάγγελμα, με πάθος για την ιστιοπλοΐα, που είχε εργαστεί παλαιότερα σε παρόμοιες μεταφορές προϊόντων στο εξωτερικό. Εκείνος είχε την ιδέα να μεταφέρει την εμπειρία του στην Ελλάδα, καθώς αγαπούσε πολύ τη χώρα μας, ενώ είχε παντρευτεί και Ελληνίδα. Ο Λουκάς Γκουρτσόγιαννης έτυχε να τον συναντήσει στο Λαύριο και μοιράστηκαν μαζί τόσο το πάθος τους για την ιστιοπλοΐα, όσο και την ανάγκη τους να καταργήσουν τα καύσιμα στη θάλασσα. Και κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα… Ωστόσο, ο Jan Christian Lundberg έφυγε δυστυχώς από τη ζωή, λίγο αφότου ξεκίνησε το όλο project, το 2018.
Το 2017 έγινε το πρώτο ταξίδι της Aegean Cargo Sailing καλύπτοντας μόνο 6 νησιά. Ξεκινώντας από Λαύριο, πέρασαν από Κέα, Ανδρο, Τήνο, Μύκονο, Ικαρία, Σάμο και επέστρεψαν. Είχαν κάνει μια προεργασία ώστε να βρουν παραγωγούς και από την αρχή υπήρχε μεγάλη ανταπόκριση, ενώ τα νέα «ταξίδεψαν» γρήγορα και στο εξωτερικό. Κι έτσι την άνοιξη του 2018 κάνουν το πρώτο ταξίδι στην Ιταλία.
«Στην Ελλάδα κάνουμε κάθε καλοκαίρι τον γύρο του Αιγαίου. Ξεκινώντας από Λαύριο, ανεβαίνουμε κατά μήκος των νησιών που είναι στο Δυτικό Αιγαίο, δηλαδή Κέα, Ανδρο, Σκύρο, Σποράδες και μετά ανεβαίνουμε στη Λήμνο, που είναι το βορειότερο νησί που πηγαίνουμε και κατεβαίνουμε από τα Ανατολικά νησιά, Λέσβο, Χίο, Σάμο, Ικαρία, Πάτμο, Δωδεκάνησα και γυρνάμε πίσω από τις Κυκλάδες. Οι βασικές στάσεις είναι σε 18 νησιά. Και επειδή κάθε τρεις και λίγο προστίθενται νέοι παραγωγοί και νησιά, έχουμε φτάσει να κάνουμε μέχρι και 25 στάσεις».
Στο εξωτερικό, πηγαίνουν μια ή δυο φορές τον χρόνο, άνοιξη ή φθινόπωρο. Φτάνουν σε λιμάνια της Ιταλίας και στη Γαλλία μέχρι τη Νίκαια. «Ετσι, είμαστε σχετικά κοντά σε σχετικά μεγάλες αγορές της Ευρώπης: Βόρεια Ιταλία, Νότια Γαλλία αλλά και Ελβετία, Γερμανία και Αυστρία», όπως μας εξήγησε.
Το «πράσινο» σκάφος
Οταν ξεκίνησε τα ταξίδια, ο Λουκάς Γκουρτσογιάννης, το Pelago είχε ντιζελομηχανή όπως όλα τα ιστιοπλοϊκά. Ωστόσο, έπειτα από μια επιδότηση που κατάφερε να εξασφαλίσει, το σκάφος είναι 100% «πράσινο». «Βρήκαμε τη μέγιστη δυνατή επιφάνεια που μπορούσαμε να βάλουμε φωτοβολταϊκά και εγκαταστήσαμε 1.500 watt ονομαστική ικανότητα. Με αυτά μπορούμε να φορτίσουμε τις μπαταρίες που είναι 25 κιλοβατόρων το πολύ σε 6 μέρες, από το 0 μέχρι το 100%. Πολύ σπάνια την αδειάζουμε». Το Pelago κινείται κατά 80-85% με τα πανιά, ενώ την ηλιακή ενέργεια τη χρησιμοποιούν αποκλειστικά στα λιμάνια και όταν έχει μπουνάτσα.
Ο Λουκάς Γκουρτσογιάννης, γνωρίζει εκ των έσω πόσο βλάπτει το περιβάλλον η βαριά βιομηχανία. Από την άλλη ξέρει -βάσει μελετών- πως και η βιομηχανία με τους κατάλληλους χειρισμούς μπορεί να ανατρέψει την καταστροφή του περιβάλλοντος. «Δούλεψα στη χαλυβουργία για πολλά χρόνια και συμμετείχα σε πολλές μελέτες. Αυτό που έμαθα είναι ότι πλέον η χαλυβουργία είναι πεντακάθαρη από θέμα μόλυνσης του περιβάλλοντος. Και είναι αποτέλεσμα της πίεσης του κόσμου που ζει γύρω και των κυβερνήσεων που θέλησαν να αλλάξουν την κατάσταση. Και είναι τελικά και προσοδοφόρο: κερδίζουν περισσότερο, μολύνοντας λιγότερο γιατί ανακυκλώνουν πράγματα που θα πετούσαν. Μπορούμε να κερδίσουμε καθαρίζοντας το περιβάλλον. Αυτό το έχω σαν γνώση ξεκάθαρη». Ετσι επιλέγει ένα ιστιοφόρο, το οποίο ντύνει με φωτοβολταϊκά με μια ειδική κατασκευή και μεταφέρει αποκλειστικά προϊόντα επιλέγοντας παραγωγούς με τη δική του φιλοσοφία.
Οπως μας εξήγησε, τα ιστιοπλοϊκά μπορούν να πλέουν και όταν έχει μποφόρ. «Τον αέρα μπορείς να τον κουμαντάρεις, μπορείς να μικρύνεις τα πανιά και να βάλεις και ειδικά πανιά θυέλλης ώστε να πας με όσο χρειάζεται. Τα μοντέρνα πανιά, τα μπροστινά, μας επιτρέπουν να πάμε σχεδόν κόντρα στον άνεμο, για την ακρίβεια 60 μοίρες. Το πρόβλημα όμως είναι το κύμα που ταρακουνάει το σκάφος και δεν είναι το σκάφος που υποφέρει αλλά οι άνθρωποι. Για ταξίδια μέχρι 3-4 ώρες κάποιος αντέχει. Από εκεί και πέρα και η διεθνής πρακτική είναι “τα παρατάς όλα, κλείνεις τα πανιά, πόρτες κ.λπ. και μένεις μέσα περιμένοντας να περάσει η θύελλα».
Μας διηγήθηκε χαριτολογώντας ένα περιστατικό από το τελευταίο του ταξίδι: «Στην τελευταία διαδρομή που κάναμε από Κέα μέχρι Aνδρο βρήκαμε καιρό. Στο μεταξύ, είχαμε μαζέψει τα μοβ φραγκόσυκα τα μικρά. Την ώρα που πήγαινε το σκάφος με τον αυτόματο πιλότο, εγώ καθαρίζω τα φραγκόσυκα και τα κάνω μαρμελάδα. Και σκέφτομαι να βαφτίσω τη μαρμελάδα «6 μποφόρ μαρμελάδα» και να την πουλήσω 50 ευρώ για οικονομική ενίσχυση»!
Οι παραγωγοί
Η φιλοσοφία της Aegean Cargo Sailing είναι να επιλέγονται παραγωγοί στα νησιά ή στα παράλια της Ελλάδας, ώστε να μπορούν να φορτώσουν με μειωμένο αποτύπωμα άνθρακος μέχρι το σκάφος. Είτε να παράγουν επισήμως βιολογικά προϊόντα, είτε να κάνουν την προσπάθεια προς αυτήν την κατεύθυνση, έστω κι αν δεν έχουν πάρει επίσημη σφραγίδα. «Επισκεπτόμαστε σχεδόν όλους τους παραγωγούς μας ώστε να ελέγξουμε κατά πόσο συμμορφώνονται με τους κανόνες της βιολογικής καλλιέργειας. Αν δούμε ότι κάτι δεν πάει καλά, το σταματάμε». Αυτή τη στιγμή συνεργάζονται με 60 παραγωγούς στα ελληνικά νησιά. Οι παραγωγοί βάζουν μια σφραγίδα στα προϊόντα τους: “Μεταφέρθηκε με τα πανιά και τον άνεμο και δείχνουμε την εικόνα του βορέα, του ανέμου”».
Το ιστιοπλοϊκό κινείται με μέση ταχύτητα 5-6 κόμβων μέση ταχύτητα. Σίγουρα κάνει διπλάσιο και τριπλάσιο χρόνο για να φτάσει σε έναν προορισμό σε σχέση με ένα συμβατικό πλοίο. Αν το συγκρίνουμε με τα superfast -που πάνε με 25 κόμβους- μπορεί να είναι και εξαπλάσιος. Ωστόσο, ως προς τη μεταφορά προϊόντων αλλά και ανθρώπων, το Αιγαίο έχει μια μεγάλη έλλειψη σύνδεσης μεταξύ τους. Ολα τα νησιά συνδέονται με Πειραιά, Ραφήνα ή Λαύριο, αλλά όχι πάντα μεταξύ τους. Οπότε μερικές φορές το Pelago ενδέχεται να μεταφέρει γρηγορότερα από ένα συμβατικό πλοίο κάποια προϊόντα, αφού έχει τη δυνατότητα να κινείται απευθείας από το ένα νησί στο άλλο.
Μεταφορά και τουρισμός
Εχουν ρυθμίσει με τέτοιο τρόπο τις τιμές τους ώστε να είναι ανταγωνιστικές με τις πιο χαμηλές που δίνουν οι courier μεταφορείς, όχι οι μεταφορικές εταιρείες που έχουν πολύ χαμηλές τιμές. “Χρεώνουμε χοντρικά 5 ευρώ + ΦΠΑ για κάθε κουτί των 10 κιλών», όπως μας ανέφερε ο Λουκάς Γκουρτσογιάννης. Οι μεταφορές στο εξωτερικό είναι εκείνες που αποφέρουν πολύ περισσότερα έσοδα καθώς χρεώνουν 3,5 ευρώ το κιλό και 35 ευρώ το κουτί. Πρόκειται για μια τιμή ανταγωνιστική σε σχέση με αντίστοιχες της Ευρώπης.
Πέρα από τις μεταφορές των προϊόντων, η Αegean Cargo Sailing δέχεται και επιβάτες που θέλουν να ζήσουν την όλη εμπειρία. Κάνουν μεταφοροτουρισμό, όπως μας ανέφερε ο Λ. Γκουρτσογιάννης. Τι σημαίνει αυτό; Οι ταξιδιώτες επιβιβάζονται σε κάποιο νησί, ταξιδεύουν με το ιστιοφόρο και κάνουν στάση σε κάποιο άλλο νησί (ή και περισσότερα). Εκεί έρχονται σε επαφή τόσο με τους παραγωγούς, όσο και γενικότερα με τη γαστρονομία αλλά και με την κουλτούρα του νησιού. Αυτή η υπηρεσία -που έχει ανταπόκριση κυρίως από το εξωτερικό- κοστίζει 1.500-2.000 ευρώ την εβδομάδα. Ωστόσο, αποτελεί εμπειρία ζωής, ειδικά για τους ξένους που επισκέπτονται τη χώρα μας και είναι και μια εναλλακτική μορφή τουρισμού.
Για τη μεταφορά των προϊόντων στο εξωτερικό, υπάρχει συνεργασία με τους φορείς Slowfood Ikaria και Natura & Cultura-Amici di Ikaria , που αναλαμβάνουν τη μεταφορά των προϊόντων από τα λιμάνια σε χώρες της Ευρώπης, όπως η Ελβετία ή η Γερμανία με ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Παράλληλα, ο Λ. Γκουρτσογιάννης είναι ενεργό μέλος του Slowfood ενώ ενθαρρύνει και τη δημιουργία νέων μικρότερων ομάδων του κινήματος στα νησιά. Γενικά μεταφορές με ιστιοφόρα στον Ατλαντικό, όπως μας είπε ο Λουκάς Γκουρτσογιάννης, έχουν ξεκινήσει από το 2010. Ωστόσο, εκεί το δίκτυο είναι πολύ ανεπτυγμένο και οργανωμένο, ώστε να γίνεται με επιτυχία η μεταφορά των προϊόντων από τη Γαλλία ως και τις ΗΠΑ.
Ο ίδιος ξεκίνησε το 2017 και υπάρχει πολύ μεγάλη αποδοχή του κόσμου, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Ωστόσο το πρόβλημα που αντιμετωπίζει είναι ότι υπάρχει νομικό κενό προς το παρόν στη χώρα μας. Η μεταφορά προϊόντων μέσω ιστιοπλοΐας με πανιά δεν προβλέπεται στην ελληνική νομοθεσία και είναι ζήτημα χρόνου να θεσπιστεί, αφού έχει αρχίσει να γίνεται παντού στην Ευρώπη. Oπως μας εξήγησε, «από την πρώτη στιγμή είπα σε όλα τα λιμεναρχεία ποιοι είμαστε, τι κάνουμε και μας ξέρουν. Μας είπαν “οκ, συνεχίστε”. Παράλληλα κυνηγάμε να σβήσει αυτό το νομικό κενό».
Τα σχέδια για το μέλλον
Ο Λ. Γκουρτσογιάννης μας αποκάλυψε πως ο ίδιος εργάζεται αμισθί για όλο αυτό το project. Παράλληλα, δουλεύει με εθελοντές που τον βοηθούν ενίοτε εν πλω. Ωστόσο, έχει ήδη εκπαιδεύσει κόσμο για τη διάδοχη κατάσταση αλλά και για την αύξηση των δρομολογίων, που είναι απαραίτητη τόσο για τη βιωσιμότητα της εταιρείας όσο και για να αυξηθούν οι μεταφορές με μηδενικό άνθρακα. «Υπάρχουν 3-4 άτομα ήδη που είναι έτοιμα να αναλάβουν» μας αποκάλυψε.
Στόχος τους, να αυξήσουν τα δρομολόγια τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Για να είναι κερδοφόρα η επιχείρηση και να δουλεύει και σωστά, θα πρέπει να μπορούν να βρίσκονται σε κάθε νησί μία φορά την εβδομάδα, αλλά και να πολλαπλασιάσουν τα ταξίδια στο εξωτερικό. Πώς θα γίνει αυτό; Θα πρέπει να αυξήσουν το πλήρωμα, αλλά και να αποκτήσουν και άλλα ιστιοπλοϊκά που θα κινούνται παράλληλα με το Pelago. Μέχρι τώρα, όποτε έχει χρειαστεί, έχουν νοικιάσει κάποια για να καλύψουν τις ανάγκες τους.
Τι σημαίνει για τον Λουκά Γκουρτσογιάννη η Aegean Cargo Sailing. «Είναι η ευτυχία μου. Το να ασχολούμαι με την ιστιοπλοΐα -που είναι το μεράκι μου- και να χαίρω και τέτοιας αποδοχής είναι τα δυο πράγματα που με ξανανιώνουν».
Η διαχείριση του πρότζεκτ γίνεται από την ΚΟΙΝΣΕΠΤ ΙΣΤΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ (Νομική μορφή-Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση)
