Τι χρειάζεται ο βασιλικός σου για να είναι φουντωτός όλο το καλοκαίρι

Αν θέλετε να φτουρήσει ο βασιλικός σας και να μείνει φουντωτός και μυρωδάτος όλο το καλοκαίρι –ή και τον χειμώνα, αν το λέει η καρδιά του– κάντε τα σωστά ποτίσματα και κορφολογήματα.

Συνυφασμένος με το καλοκαίρι, ο βασιλικός φωτογραφίζεται σε κυκλαδίτικες αυλές ή καίγεται στην κάψα των αθηναϊκών μπαλκονιών και απλώνει το άρωμά του στα ξενύχτια μας και τα φαγοπότια μας – καθότι βρώσιμος. Όλοι τον λατρεύουν, λίγοι τον περιποιούνται. Γι’ αυτό και βλέπεις τα απομεινάρια του σε φίλους και γνωστούς που δεν έχουν χρόνο, τρόπο, γνώση ή κέφι να ρίξουν λίγο νερό παραπάνω ή να τον κορφολογήσουν όταν εμφανιστούν τα άνθη του.

Στην οικογένειά μου ο βασιλικός ήταν ιερός εξαιτίας της μητέρας μου, που επέμενε να τον φορτώνει στα μπαγκάζια των καλοκαιρινών διακοπών με το αιώνιο επιχείρημα: «Τι θα κάνει μόνος του στη βεράντα;» Το «μόνος» σήμαινε «αφρόντιστος». Γιατί όλα τα άλλα φυτά είχαν το αυτοσχέδιο αυτόματο πότισμα του μπαμπά, αλλά ο βασιλικός ήταν βέβαιο: θα έχανε τη μάχη με τη ζέστη.

Ζήτω το βασίλειο του βασιλικού

Ο βασιλικός, αυτό το αρωματικό, ποώδες φυτό της οικογένειας των Χειλανθών Λαμιίδων (δυόσμων), κατάγεται από την Ινδία, ή ίσως από το Ιράν και είναι πιθανό να καλλιεργείται για περισσότερα από 5.000 χρόνια. Συγκαταλέγεται στα μονοετή φυτά – με εξαίρεση τον πολυετή βασιλικό, και αυτό μοιάζει παράξενο σ’ εμάς που το βλέπουμε να ζει στη γλάστρα μόνο λίγους μήνες. Φίλη γεωπόνος έλυσε την απορία μου: μονοετές θεωρείται ένα φυτό που ο κύκλος ζωής του από τη βλάστηση έως την παραγωγή σπόρων γίνεται μέσα σε έναν χρόνο και μετά ξεραίνεται. Έχοντας αφήσει τους σπόρους ως απογόνους του, φυσικά.

iStock

Είναι όλοι οι βασιλικοί ίδιοι;

Όχι βέβαια. Μια βόλτα στα φυτώρια θα σας πείσει ότι υπάρχουν πολλές ποικιλίες, που διαφέρουν μεταξύ τους στο μέγεθος αλλά και το σχήμα των φύλλων. Οι ειδικοί επιμένουν ότι υπάρχουν επίσης σημαντικές διαφορές στα αρώματα, αλλά και σε κάποια ειδικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, ο αγιορείτικος δεν είναι μονοετές αλλά πολυετές φυτό, ζει 3-4 χρόνια και τα βγάζει πέρα με τις χειμωνιάτικες θερμοκρασίες. Όποιο είδος όμως κι αν επιλέξετε, σγουρό, αγιορείτικο ή πλατύφυλλο γενοβέζικο, να ξέρετε ότι για τη σάλτσα πέστο κατάλληλος είναι μόνο ο πλατύφυλλος.

iStock

Μήπως έριξες πολύ βασιλικό;

Μπορεί οι παππούδες μας να τον φορούσαν στο πέτο για να τον μυρίζουν όλη μέρα, αλλά τη γεύση του τη χόρτασαν πιο πρόσφατες γενιές σε αρκετά ιταλικά πιάτα, όπου ο βασιλικός περισσεύει (φτιάξε φαρφάλες με κρεμώδη σάλτσα και θα μας θυμηθείς). Η πιο δημοφιλής χρήση του στη μαγειρική είναι στην ιταλική σάλτσα πέστο ή πιστού στη Γαλλία. Εκεί που οι σεφ τον έχουν στα όπα-όπα. Κι εμείς που τον αγαπάμε εξίσου; Πώς να τον κανακέψουμε;

Φροντίζοντας τον βασιλικό μας

Το στάδιο της φύτευσης του σπόρου, που γίνεται τον Μάρτιο, ή του μοσχεύματος, που συνηθίζεται τον Απρίλιο, δεν αφορά εμάς τους ερασιτέχνες «καλλιεργητές» του βασιλικού, που απλώς τον αγοράζουμε ωραίο και μοσχομυριστό στη γλάστρα του φυτωρίου. Εμείς καλούμαστε απλώς να τον συντηρήσουμε:

• Ο βασιλικός είναι ένα φυτό που «διψάει» και θέλει νερό. Θα έχετε προσέξει ότι αν δεν είναι φρεσκοποτισμένος τα φύλλα του «κατσουφιάζουν» και χάνουν τη ζωντάνια τους. Οπότε τον ποτίζουμε λίγο και συχνά: καθημερινά ή μέρα παρά μέρα τις ζεστές καλοκαιρινές μέρες. Η ποσότητα του νερού έχει σημασία καθώς όταν ρίχνουμε πολύ νερό και το υπόλειμμά του λιμνάζει στο πιάτο της γλάστρας, υπάρχει κίνδυνος να κιτρινίσουν τα φύλλα που βρίσκονται κοντά στη βάση του φυτού. Αυτό δείχνει ότι το φυτό έχει ποτιστεί υπερβολικά.
• Ο βασιλικός, αν και είναι στα «ντουζένια» του το καλοκαίρι, δεν θέλει απευθείας έκθεση στον ήλιο, γιατί τα φύλλα του κινδυνεύουν από εγκαύματα. Γι’ αυτό επιλέγουμε σκιερές ή μη σκιερές θέσεις και χαιρόμαστε το ζωηρό και γεμάτο χυμούς και αρώματα φύλλωμά του. Αν έχετε επιλέξει τον αγιορείτικο πολυετή βασιλικό, την περίοδο του χειμώνα μην τον αφήσετε εκτεθειμένο στον δυνατό βοριά ή τον χιονιά. Αν δεν μπορείτε να του αλλάξετε θέση, χρησιμοποιήστε ειδικό αντιανεμικό ύφασμα για την προστασία των φυτών.
• Κορφολογούμε τον βασιλικό μας όταν ψηλώνει πολύ και ανθοφορεί ή «σποριάζει», όπως έλεγαν οι παλιές νοικοκυρές, που έσπευδαν να του κόψουν τη φόρα μόλις έβλεπαν τα πρώτα άνθη για να επιμηκύνουν τη ζωή του. Έχετε τον νου σας: Η ανθοφορία κρατάει όλο το καλοκαίρι και είναι και η περίοδος της συλλογής του βασιλικού.
• Για το λίπασμα δεν αγχωνόμαστε: μία φορά το μήνα την άνοιξη και το φθινόπωρο ταΐζουμε τον βασιλικό μας με βιολογικό λίπασμα. Χωνεμένη κοπριά, προσωπικά δεν χρησιμοποιώ, αλλά όλοι λένε ότι κάνει θαύματα στα φυτά).

iStock

Εκτός από το άρωμα, τι άλλο θα κερδίσω από το βασιλικό μου;

Ο βασιλικός κρατάει μακριά τα κουνούπια και γενικότερα τα έντομα. Οι προηγούμενες γενιές με την εμπειρική γνώση φύτευαν στις αυλές τον βασιλικό μαζί με άλλα εντωμοαπωθητικά φυτά, όπως λεβάντα, μέντα και δεντρολίβανο. Στη δική μου αυλή, πάντως, που όλα αυτά ευδοκιμούν παρέα, τα κουνούπια κάνουν πάρτι…

Ακόμη, αν έχετε ένα μποστανάκι με ντοματιές στον κήπο σας, οι εμπειρικοί γεωπόνοι λένε ότι καλό είναι να φυτέψετε απ’ ανάμεσα βασιλικούς καθώς και κατιφέδες, για να κρατήσετε τα σκουλήκια και τα έντομα μακρά προστατεύοντας έτσι την οικογενειακή σοδειά.

Αν έχετε ημικρανίες, το ρόφημα βασιλικού μπορεί να σας ανακουφίσει. Ο βασιλικός δρα καταπραϋντικά και στα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου. Ο βασιλικός αναφέρεται ακόμη ως ενισχυτικό της μνήμης, οπότε μπορείτε να φτιάξετε ένα ρόφημα όπου θα συνδυάσετε τον βασιλικό με το επίσης ενισχυτικό της μνήμης φασκόμηλο, ή να ρίξετε μερικές σταγόνες αιθέριο έλαιο στο ειδικό σκεύος αρωματοθεραπείας, να ανάψετε το ρεσό και να μάθετε καλύτερα το μάθημά σας, καθώς εκτός από τη μνήμη βοηθά και στη συγκέντρωση.

Αυτοί είναι οι λόγοι που με έχουν κάνει βασιλικότερη του βασιλικού και φεύγοντας για διακοπές τσεκάρω δυο και τρεις φορές το αυτόματο πότισμα. Για να μη γίνω σαν τη μαμά μου και τρέχω στα βαπόρια με μια γλάστρα αγκαλιά.