Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Γράφει Πέγκυ Μπαμπάθα
Επιμέλεια: Φώτης Τσιμέλας
Αν βρείτε την υπομονή να περιηγηθείτε μέσα σε αυτό το διαδικτυακό περιεχόμενο, πολύ σύντομα θα ανακαλύψετε ότι αρκούν τρεις, τέσσερις ή πέντε το πολύ τρόποι για να καταπολεμήσετε το κοινωνικό σας άγχος, να το διαχειριστείτε, να πάρετε προαγωγή, να φλερτάρετε με μεγαλύτερη άνεση, να αυξήσετε την αυτοπεποίθησή σας και να αγαπήσετε τον εαυτό σας λίγο περισσότερο. Τουλάχιστον, αυτό υπόσχονται οι «προπονητές ζωής» που εμφανίζονται με πλατύ χαμόγελο στην οθόνη του κινητού μας τηλεφώνου.
Οι άνθρωποι αυτοί, άλλοι με ισχυρά διαπιστευτήρια για τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους και άλλοι αρκούμενοι απλά στην παρατήρηση του Τσαρούχη «Στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις», μονοπωλούν το τελευταίο διάστημα το ενδιαφέρον του αλγόριθμου των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Φαινομενικά, εν μία νυκτί το life coaching έχει μετατραπεί από μία εξειδικευμένη υπηρεσία σε ένα πανταχού παρόν στοιχείο στον ψηφιακό κόσμο, το οποίο προβάλλεται ως χάρτης για την επιτυχημένη πλοήγησή μας στις πολυπλοκότητες της σύγχρονης ζωής.
Κάπως έτσι ξεπηδούν συνεχώς τριγύρω μας διαδικτυακές περσόνες με τον τίτλο του καθοδηγητή, που πλημμυρίζουν την πραγματικότητα αλλά και το feed μας – τα οποία άλλωστε, πλέον συγχωνεύονται. Πώς όμως απέκτησε τέτοια δυναμική αυτό το φαινόμενο και γιατί μοιάζει σαν όλοι, ανεξάρτητα από το υπόβαθρο ή τα προσόντα τους, να μπορούν ξαφνικά να διεκδικήσουν τον τίτλο του life coach;
Η υπόσχεση των 39 δευτερολέπτων
«Αλλαξε σε λιγότερο από ένα λεπτό την ανάμνηση που σε φοβίζει». Αυτός είναι ο τίτλος του βίντεο μιας Ελληνίδας δημιουργού περιεχομένου στο TikTok που αυτοαποκαλείται «life strategist». Τα βίντεό της των 39 δευτερολέπτων είναι γνωστά για την ευκολία και την αμεσότητα με την οποία η ίδια προσφέρει συμβουλές για αυτοβελτίωση και προσωπική ανάπτυξη. Το ίδιο ισχύει και για τον George_headstone -το όνομά του στην εφαρμογή-, ο οποίος περιγράφει τις υπηρεσίες του ως εξής: «Βοηθάω επαγγελματίες να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση ώστε να αναπτυχθούν».
Ο ίδιος σε ένα από τα βίντεό του εξηγεί μπροστά σε κοινό ότι υπάρχουν τριών ειδών άνθρωποι, οι διάσημοι «που λόγω του ταλέντου τους κυκλοφορούν στον δρόμο με μπράβους και μπαίνουν πρώτοι στα μαγαζιά», αυτοί με τα προβλήματα και όλοι οι υπόλοιποι, που πρέπει να αφήσουν τις δικαιολογίες και να εργαστούν σκληρά για να αποκτήσουν μια θέση στην πρώτη κατηγορία. Το προφίλ του έχει χιλιάδες ακολούθους, οι οποίοι αναδημοσιεύουν και διαμοιράζονται το περιεχόμενο αυτό. Η περίπτωσή του δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά μάλλον τον κανόνα.
Από ό,τι φαίνεται, τουλάχιστον 15.000 Ελληνες πολίτες έχουν παρακολουθήσει σεμινάρια στην επονομαζόμενη «Ακαδημία Αυτοβελτίωσης» Men of Style. Μια εταιρεία η οποία προσφέρει μαθήματα ενδυνάμωσης, κυρίως σε άνδρες, εκπαιδεύοντάς τους στο πώς να φλερτάρουν και να αναπτύσσουν επικοινωνιακές και επαγγελματικές δεξιότητες.
Ιθύνοντες και καθοδηγητές είναι ένας μάνατζερ, επιχειρηματίας, ομιλητής και συγγραφέας, ένας σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης και σχέσεων από το 2012 και ένας life coach με πτυχίο πολιτικού μηχανικού. Οι συνεδρίες μαζί τους κοστίζουν 250 ευρώ η μία και εγγυώνται να μας προσφέρουν όλα τα εφόδια για να πάμε στο επόμενο στάδιο.
Μαμά, θέλω να γίνω «προπονητής ζωής»
Στο Ηνωμένο Βασίλειο η διαδικασία του να γίνει κανείς life coach δεν είναι απλή. Οι 80.000 έως 100.000 προπονητές ζωής που εξυπηρετούν αυτήν τη στιγμή έναν πληθυσμό άνω των 67 εκατομμυρίων ανθρώπων, σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει στη δημοσιότητα η Διεθνής Ομοσπονδία Coaching (ICF), χρειάζονται πρώτα να περάσουν από επίσημη εκπαίδευση.
Διαπιστευμένα μαθήματα από αξιόπιστα προγράμματα κατάρτισης που παρέχουν οργανισμοί όπως η ICF, η Association for Coaching (AC) ή το European Mentoring and Coaching Council (EMCC). Η εκπαίδευση καλύπτει συνήθως μεθόδους coaching, δεοντολογίας και πρακτικών εφαρμογών, ενώ τα περισσότερα προγράμματα προσφέρουν διπλώματα ή πιστοποιήσεις, τα οποία ενισχύουν την αξιοπιστία.
Στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου, τα πράγματα είναι ελαφρώς διαφοροποιημένα. Επίσημο νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για τον επαγγελματία coach δεν υφίσταται, όπως μας εξηγεί ο Life & Executive Coach, MC, PEC, BSC, Νάσος Θεοδοσόπουλος, ο οποίος επισημαίνει ότι δεν υπάρχει ούτε σχετική κατηγορία στην Εφορία, γεγονός που κάνει ακόμα πιο δύσκολο τον προσδιορισμό του πραγματικού αριθμού των επαγγελματιών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ωστόσο ανθρώπων του χώρου, οι διαπιστευμένοι coaches υπολογίζονται γύρω στα 500 με 600 άτομα.
Για να συμπεριληφθεί κανείς στην προαναφερθείσα ομάδα, πρέπει να εκπαιδευτεί σε αναγνωρισμένους φορείς, όπως το ελληνικό παράρτημα της ICF, ο IAPC & M, το AC και ο EMCC. Εκεί ο εκάστοτε υποψήφιος θα κληθεί να αφιερώσει συγκεκριμένες ώρες εκπαίδευσης, πρακτικής και coaching υπό εποπτεία.
Αυτή η έλλειψη νομικού και θεσμοθετημένου πλαισίου γύρω από την πρακτική ενός life coach είναι που οδηγεί τελικά σε μια κατάχρηση του τίτλου από ανθρώπους που, όπως λέει χαρακτηριστικά ο σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης και life coach Μίλτος Τσιάκαλος, «βαφτίζονται ως life coaches από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας επειδή μπορεί να έχουν γράψει βιβλία αυτοβοήθειας ή να προσφέρουν “συμβουλές ζωής” μέσα από τα social media τους». Είναι δηλαδή, σαν να έχει μεγαλύτερο σημαίνον ρόλο η αναγνωρισιμότητα κάποιου, παρά η ακαδημαϊκή επάρκεια και οι πιστοποιήσεις του.
Το έναυσμα για τη μεταμόρφωση
Ο ένας μετά τον άλλον οι επαγγελματίες coaches αφηγούνται ότι υπήρξε μια καθοριστική στιγμή στη ζωή τους που τους έκανε να κινητοποιηθούν και να μπουν σε μια τροχιά αυτοβελτίωσης και ενός, μεγαλύτερου από τον εαυτό τους, σκοπού. Το έναυσμα ήταν για άλλους ένα διαζύγιο, ένα σπουδαίο βιβλίο, ένας μέντορας ή μια τραυματική εμπειρία. Ολοι συμφωνούν επίσης ότι έχει δημιουργηθεί μια αγορά με αυξημένη ζήτηση.
Από τα βίντεο του ενός λεπτού, που υπόσχονται να δώσουν λύσεις στα βαθύτερα υπαρξιακά μας ζητήματα, έως τις συνεδρίες των 250 ευρώ που θα ζήλευαν και οι κορυφαίοι ψυχολόγοι – λέκτορες του εξωτερικού, η υπόσχεση της προσωπικής μας μεταμόρφωσης φαίνεται πως δεν είχε ποτέ ξανά παρόμοια απήχηση.
Πως να γίνεις «προπονητής ζωής»
Η μεγάλη σημασία της σχέσης με τον πελάτη, οι πρακτικές που ακολουθούνται και η διαφορά σε σχέση με την ψυχοθεραπεία
Μπορεί λοιπόν να γίνει ο καθένας life coach; Αν και η απάντηση πρακτικά είναι ναι, στην πραγματικότητα αυτό δεν είναι εφικτό.
Το coaching λοιπόν, αποτελεί μια οργανωμένη μέθοδο με την οποία ένα άτομο (ο coach) βοηθάει ένα άλλο (coachee ή πελάτης) να αντιμετωπίσει μια πρόκληση.
Απλούστερα, «το life coaching μπορεί να βοηθήσει έναν άνθρωπο να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του, να ξεκαθαρίσει τους στόχους του στη ζωή και να οργανώσει τη σκέψη και τις πράξεις του κατάλληλα», επισημαίνει ο Life & Executive Coach Νάσος Θεοδοσόπουλος. Δουλειά του coach είναι να βοηθήσει να αναγνωρίσει ο πελάτης τις δυνάμεις που διαθέτει, όπως μας εξηγεί περαιτέρω ο κ. Τσιάκαλος. «Ενας life coach δεν δίνει συμβουλές, ούτε καθοδηγεί», αναφέρει χαρακτηριστικά, «απλά ενδυναμώνει τις πλευρές που ο ίδιος ο πελάτης κατέχει».
Για να προκύψουν τα όσα αναφέρθηκαν, σε κάθε συνεδρία υπάρχει μια τυπική διαδικασία που ο κάθε coach καλείται να ακολουθήσει, αποτελούμενη από τρία βασικά βήματα. Πρώτο βήμα αποτελεί η γνωριμία με τον πελάτη, καθώς και η επεξήγηση των τεχνικών coaching και η διαφοροποίησή τους από την ψυχοθεραπεία. Επιπλέον εξετάζεται το αίτημα του coachee, έτσι ώστε να αξιολογηθεί αν μπορεί να υποστηριχθεί από τον εκάστοτε coach.
Σημαντικό εδώ είναι να αναφέρουμε ότι αυτή η πρακτική απευθύνεται μόνο σε ανθρώπους που δεν πάσχουν από σοβαρές ψυχικές ασθένειες. Η Αιμιλία Κακαβάνη, ACC πιστοποιημένη life coach από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Coaching και καθηγήτρια Life Coaching στην Global Academy of Coaching by Jill Douka, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ο life coach είναι «σαν ένα συμπλήρωμα διατροφής», βοηθάει την υγεία μας, αλλά αν αρρωστήσουμε θα πρέπει να επισκεφτούμε τον γιατρό. Ουσιαστικά, δεν αντικαθιστά σε καμία περίπτωση τη δουλειά του ψυχολόγου.
Η κατανόηση των πρακτικών αυτών μάς φέρνει ξανά αντιμέτωπους με το ερώτημα: μπορεί να γίνει ο οποιοσδήποτε life coach; Θα σας αφήσουμε να απαντήσετε μόνοι σας, αφού πρωτίστως παραθέσουμε την τοποθέτηση του κ. Θεοδοσόπουλου: «Για να βοηθήσουμε κάποιον σε μεγάλο βαθμό, είναι ανάγκη να γνωρίζουμε καλύτερα το αντικείμενο πάνω στο οποίο θα δουλέψουμε με τον πελάτη μας.
Για παράδειγμα, μια απόφοιτος της Παιδαγωγικής, πιθανόν με μεταπτυχιακό στην Ειδική Αγωγή, να είναι εξαιρετικά κατάλληλη για να γίνει study coach. Ενας ψυχολόγος είναι ίσως κατάλληλος για να γίνει psychology coach ή emotional therapy coach. Αραγε μπορεί ένα στέλεχος διαφημιστικής εταιρείας ή ένας δημιουργός περιεχομένου στο Διαδίκτυο, να μας βοηθήσουν να συνάψουμε πιο επιτυχημένες σχέσεις, να διαχειριστούμε το άγχος μας ή να ξεπεράσουμε τις τραυματικές μας εμπειρίες;».
Όταν δεν είναι αυτό που φαίνεται
Πέντε σημάδια που δείχνουν ότι ο life coach είναι άπειρος, ανειδίκευτος και ακατάλληλος
Ιδού μερικά προειδοποιητικά σημάδια που μας δείχνουν ότι ένας life coach δεν είναι αυτό που υποστηρίζει:
1/ Ο life coach αρνείται να ξεκαθαρίζει πού έχει εκπαιδευτεί ή πιστοποιηθεί και αντ’ αυτού χρησιμοποιεί βαρύγδουπους τίτλους που σχετίζονται με «πιασάρικους» αλλά αντιεπιστημονικούς όρους. Σημαντικό στοιχείο θεωρείται να έχει ολοκληρώσει ένα επίσημο πρόγραμμα σπουδών coaching και ιδανικά να έχει πιστοποιηθεί για τις ικανότητές του από έναν φορέα όπως το ICF. Επιπλέον, ένας καλός δείκτης της ποιότητας ενός coach είναι τα χρόνια που ασκεί το επάγγελμά του, καθώς και οι συστάσεις και κριτικές που τυχόν διαθέτει.
2/ Ο life coach αρνείται να υπογράψει συμφωνητικό. Ενας επαγγελματίας πάντα υπογράφει ένα συμβόλαιο με τον πελάτη, μέσα στο οποίο καθορίζονται οι όροι της συνεργασίας τους.
3/ Ο life coach συχνά υπόσχεται εκπληκτικά αποτελέσματα σε μικρό διάστημα ή με μια συγκεκριμένη «συνταγή» βημάτων. Εκτός από ένα πολύ μικρό ποσοστό ανθρώπων, «όλοι οι άλλοι θα χάσουν τον χρόνο, τις ελπίδες και τα χρήματά τους σε αυτή την προσπάθεια», μας επισημαίνει ο κ. Θεοδοσόπουλος. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις.
4/ Ο ανειδίκευτος ή άπειρος coach λέει ότι «αυτός είναι ο τρόπος να αντιμετωπίσεις την πρόκλησή σου» και αν δεν μπορείς να το κάνεις, τότε δεν το θες αρκετά ή δεν είσαι έτοιμος. Ο πραγματικά έμπειρος coach λέει «ας δούμε γιατί δεν μπορείς να ακολουθήσεις αυτά τα βήματα» ή «ας βρούμε ποια βήματα μπορείς εσύ να ακολουθήσεις». Δεν επιρρίπτει ποτέ το πρόβλημα στον πελάτη.
5/ Ο ανειδίκευτος coach τις περισσότερες φορές χρησιμοποιεί εργαλεία και προσεγγίσεις ψευδοεπιστημονικής φύσεως. Τα αποτελέσματα θα είναι μηδαμινά. Αν λοιπόν, μετά την τρίτη συνεδρία δεν νιώθετε κάποια αλλαγή στον τρόπο σκέψης ή στη διάθεσή σας, ίσως κάτι δεν πάει καλά.
10 κλισέ που λατρεύουν οι life coaches
Εμβληματικές ατάκες που έχουν στόχο να παρακινήσουν τους πελάτες, βρίσκονται συχνά στο στόμα των προπονητών. Μπορούν όμως να πετύχουν τον στόχο τους;
– «Χάνεις το 100% των ευκαιριών που δεν προσπαθείς να εκμεταλλευτείς»
Εμβληματική ατάκα του Wayne Gretzky, αλλά πλέον καραμέλα των life coaches. Είναι χρήσιμη, αλλά πόσες φορές χρειάζεται να μας το πουν για να το εμπεδώσουμε;
– «Αν αποτύχεις να προγραμματίσεις, προγραμματίζεις να αποτύχεις»
Μια φράση που θυμίζει δασκάλα που σου επισημαίνει το μάθημα που δεν έκανες. Σωστό μεν, αλλά καταντά κουραστικό όταν χρησιμοποιείται σαν δικαιολογία για υπερβολικό έλεγχο.
– «Η ενέργειά σου προσελκύει τους ανθρώπους σου»
Μια φράση που ακούγεται ωραία, αλλά γίνεται κουραστική όταν συνοδεύεται από παραινέσεις να «κόψεις» φίλους που δεν είναι αρκετά «θετικοί». Η ζωή, άλλωστε, είναι πιο περίπλοκη από ένα ρητό.
– «Τα μόνα όρια που υπάρχουν είναι αυτά που θέτεις εσύ»
Ομορφο ως ιδέα, αλλά λίγο υπερβολικό στην πράξη.
– «Ο,τι δεν σε σκοτώνει, σε κάνει πιο δυνατό»
Ναι, αλλά κάποιες φορές αυτό που δεν σε σκοτώνει σε αφήνει απλώς εξουθενωμένο και με ανάγκη για διακοπές. Ισως χρειάζεται μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση.
– «Manifest τη ζωή που ονειρεύεσαι»
Το «manifest» είναι το νέο trend, αλλά η αλήθεια είναι πως το να κάνεις τα όνειρά σου πραγματικότητα απαιτεί περισσότερα από ευχολόγια και θετική ενέργεια. Δουλειά, προσπάθεια και ναι, ίσως και λίγη τύχη.
– «Το ταξίδι των χιλίων χιλιομέτρων ξεκινά με ένα μόνο βήμα»
Κλασικό και χρήσιμο, αλλά όταν το ακούς αφού έχεις ήδη κάνει το πρώτο βήμα, απλώς σου θυμίζει ότι έχεις άλλα 999 να διανύσεις.
– «Δεν έχει σημασία ο προορισμός, αλλά το ταξίδι»
Και όμως, μερικές φορές έχει σημασία ο προορισμός. Ειδικά όταν νιώθεις ότι βαδίζεις σε κύκλους και θέλεις απλώς να φτάσεις κάπου.
– «Γίνε η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο»
Παραφρασμένο από τον Γκάντι, έχει γίνει το απόλυτο κλισέ. Είναι εμπνευσμένο, αλλά ακούγεται παντού, από σεμινάρια μέχρι συζητήσεις σε καφετέριες. Χάνει λίγη από τη δύναμή του λόγω υπερβολικής χρήσης.
– «Η καλύτερη επένδυση που μπορείς να κάνεις είναι στον εαυτό σου»
Μια φράση που συνήθως οδηγεί σε προσφορά για κάποιο σεμινάριο ή webinar. Δεν είναι ψέμα, αλλά συχνά συνοδεύεται από την κρυφή σκέψη: «Δώσε μου τα λεφτά σου και θα σου πω πώς να επενδύσεις στον εαυτό σου»
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: EUROKINISSI
