ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥΡΟΥΤΟΓΛΟΥ
Ένα νωχελικό απόγευμα, τον Σεπτεμβρίο του 1864, μία παρέα εύπορων και ισχυρών ευρωπαίων κουβέντιαζαν μπροστά από το μεγάλο τζάκι στο σαλόνι του ξενοδοχείου Engadiner Kulm στο μικρό χωριό Σεν Μόριτζ της Ελβετίας, αναπολώντας το πόσο καλά πέρασαν στις διακοπές τους και δηλώνοντας ότι δεν ήθελαν με τίποτα να επιστρέψουν στην ομιχλώδη και βροχερή καθημερινότητά τους στο χειμερινό Λονδίνο.
Τότε ήταν που ο Ελβετός ξενοδόχος Johannes Badrutt είδε να απλώνεται μπροστά του μία θαυμάσια ευκαιρία, ένα νέο δεδομένο που έμελλε να αλλάξει για πάντα τον τρόπο με τον οποίο ολόκληρος ο πλανήτης αντιλαμβανόταν και εξακολουθεί να αντιλαμβάνεται την έννοια του χειμερινού τουρισμού.
«Περνάτε σχεδόν ολόκληρο το καλοκαίρι σας εδώ», είπε στους πάμπλουτους αριστοκράτες, εμπόρους και γαιοκτήμονες που κάθονταν απέναντί του, υψώνοντας προς το μέρος τους ένα ποτήρι γεμάτο με μία ακριβή ποικιλία κόκκινου κρασιού. «Γιατί να μην έρθετε εδώ και τον χειμώνα για να απολαύσετε τα βουνά μας ολόκληρο τον χρόνο; Εδώ ο χειμώνας είναι τόσο ευχάριστος που μπορείτε να κάνετε περίπατο χωρίς καν να φοράτε τα παλτό σας», πρόσθεσε ο Badrutt. Μαγεμένοι από τις υποσχέσεις για καθαρούς, έναστρους ουρανούς και γλυκιά χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα, οι Βρετανοί πολυεκατομμυριούχοι που είχαν ήδη αγαπήσει το Σεν Μόριτζ στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα συμφώνησαν να δώσουν στην πρόκληση του Badrutt μία ευκαιρία. Έτσι, λοιπόν, έβαλαν στοίχημα: Aν ο ξενοδόχος αποδεικνυόταν σωστός, τότε εκείνοι θα είχαν ανακαλύψει έναν αληθινό παράδεισο για όλους τους υπόλοιπους χειμώνες της ζωής τους. Αν είχε άδικο, τότε θα έπρεπε απλά να τους καλύψει όλα τα έξοδα του ταξιδιού συν τη διαμονή στην Ελβετία για εκείνον τον χειμώνα. Έμοιαζε σαν ένα πολύ δίκαιο deal.
Στα μέσα του ερχόμενου Δεκέμβρη, η παρέα επέστρεψε στην Ελβετία. Προς το τέλος του μεγάλου ταξιδιού τους από τη βρετανική πρωτεύουσα, μία περιπετειώδη διαδρομή μίας εβδομάδας πάνω σε έλκηθρα που τα έσερναν άλογα, οι καιρικές συνθήκες ήταν τόσο άγριες που η άφιξη στο Σεν Μόριτζ έμοιαζε αμφίβολη. Ωστόσο, όταν τελικά οι Βρετανοί έφτασαν στο μικρό ελβετικό χωριό με τις καταπράσινες πεδιάδες και την κρυστάλλινη λίμνη, το τοπίο είχε καθαρίσει, οι άνεμοι είχαν ησυχάσει, ο ουρανός έλαμπε φωτεινός και ο Johannes Badrutt, γεμάτος καμάρι και δικαίωση, ήταν εκεί για να υποδεχθεί το πλήθος με ένα μεγάλο χαμόγελο. Δεν φορούσε μπουφάν και είχε τα μανίκια του πουκαμίσου του ανασηκωμένα. Ο Ελβετός ξενοδόχος κέρδισε, φυσικά, το στοίχημα και η παρέα από τη Μεγάλη Βρετανία παρέμεινε στο Σεν Μόριτζ μέχρι και τον Μάρτιο. Επιστρέφοντας στα σπίτια τους μίλησαν στη λονδρέζικη ελίτ με τα καλύτερα λόγια γι’ αυτόν τον επίγειο παράδεισο της κεντρικής Ευρώπης όπου ο καιρός ήταν ξηρός και ηλιόλουστος και οι πιθανότητες για πυκνή, πανέμορφη χιονόπτωση πολύ υψηλές. Ένας υπέροχος χειμερινός προορισμός απευθυνόμενος στην αφρόκρεμα της ευρωπαϊκής καλής κοινωνίας είχε μόλις γεννηθεί.
Την παραπάνω ιστορία έχει διηγηθεί ο Richard Leuenberger, γενικός διευθυντής του πεντάστερου, εμβληματικού ξενοδοχείου Badrutt’s Palace στο Σεν Μόριτζ, λέγοντας: «Πολλοί θεωρούν ότι όλα αυτά δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένας μύθος. Είναι, όμως, πέρα ως πέρα αληθινά». Το ξενοδοχείο, το οποίο αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα κτήρια ολόκληρης της Ελβετίας, άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες του το 1896 από τον γιο του Johannes Badrutt, Caspar, ο οποίος εξαργύρωσε με τον καλύτερο τρόπο το επιτυχημένο στοίχημα του πατέρα του. «Πριν από εκείνη τη νύχτα του Σεπτέμβρη κανείς δεν είχε καν σκεφτεί να έρθει εδώ τον χειμώνα. Όλοι αγαπούσαν την Ελβετία το καλοκαίρι. Αλλά το να ταξιδέψει εδώ κάποιος κατά τους χειμερινούς μήνες φάνταζε παρανοϊκό», καταλήγει ο Leuenberg.
Αυτό που, στην ουσία, κατάφερε ο Badrutt ήταν να βοηθήσει την καλή κοινωνία της Ευρώπης να αντιληφθεί, για πρώτη φορά, τα ελβετικά βουνά ως κάτι το προσβάσιμο, ως έναν προορισμό ο οποίος δεν έπρεπε να αντιμετωπίζεται με «φόβο» ή δυσπιστία. Μέχρι τότε στο χωριό υπήρχαν μόλις 75 κρεβάτια σε ξενοδοχειακά καταλύματα. Μέσα στα επόμενα 40 χρόνια, και χάρη στην οικογένεια Badrutt, ο αριθμός υπερδιπλασιάστηκε φτάνοντας στα 2.000 κρεβάτια, διαθέσιμα όλες τις εποχές του χρόνου. Ο ρόλος του Σεν Μόριτζ στο πώς τα όμορφα, ορεινά χωριά της Ευρώπης (και σταδιακά του υπόλοιπου πλανήτη) μεταμορφώθηκαν σε ποθητό «απόκτημα» των εύπορων και δυνατών, παραμένει μέχρι σήμερα αδιαμφισβήτητος. Με άλλα λόγια, οι Badrutt κατάφεραν να κάνουν εφικτό εκείνο που μέχρι πρότινος φάνταζε ανέφικτο. Να «πουλήσουν» βουνά σε εκείνους που είχαν αρκετά χρήματα για να τα «αγοράσουν».
Oλόκληρο το κόνσεπτ του χειμερινού τουρισμού γεννήθηκε εδώ και κάνεις δεν τολμά να αμφισβητήσει το γεγονός. Με το πέρασμα των χρόνων η περίπτωση του Σεν Μόριτζ συμπαρέσυρε κι άλλα, άγνωστα ως τότε, μικρά χωριά της Ελβετίας, όπως το Γγκσαάντ, το Νταβός και το Ζερμάτ, αναγαγόντάς τα σε αγαπημένους προορισμούς της αριστοκρατίας. Από το 1879 και μετά, το θέρετρο γνώρισε σημαντική τεχνολογική αναβάθμιση, με την έλευση του ηλεκτρικού ρεύματος στο εστιατόριο του ξενοδοχείου Engadiner Kulm, αλλά και την εγκατάσταση τουαλετών με καζανάκι για πρώτη φορά στην Ελβετία.
Λίγο αργότερα ακολούθησαν τα χειμερινά σπορ, απαραίτητο συστατικό στην καθημερινή διασκέδαση των επισκεπτών. Επίσης, πάνω στην παγωμένη λίμνη του Σεν Μόριτς διοργανώθηκε το πρώτο ευρωπαϊκό τουρνουά curling ενώ, εδώ, το 1882, έλαβε χώρα το πρώτο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα καλλιτεχνικού πατινάζ και το 1890 οι πρώτες κούρσες με έλκηθρα με φόντο τις εκτυφλωτικά χιονισμένες Άλπεις.
Ωστόσο, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως το Σεν Μόριτζ έπαιξε σημαντικό ρόλο ακόμα και στη αναδιάρθρωση των κοινωνικών σχέσεων ανάμεσα στα πιο πλούσια μέλη της καλής κοινωνίας στην Ευρώπη. Ήταν το σημείο όπου αυτοδημιούργητοι επιχειρηματίες, οι οποίοι είχαν πρόσφατα αποκτήσει οικονομική ισχύ και δύναμη, μπορούσαν να γνωριστούν στενά με τους ευγενείς και τα μέλη βασιλικών οικογενειών που περνούσαν εκεί τις διακοπές τους. Ήταν ακόμα το θέρετρο όπου μπορούσε να δει κανείς από κοντά μερικούς από τους πιο διάσημους σταρ του Χόλιγουντ. Στο Σεν Μόριτζ ένας σούπερ αθλητικός Gregory Peck έπαιζε χόκει στον πάγο πάνω σε άλογο, ενώ μία πανέμορφη Audrey Heburn απολάμβανε το τσάι της πίσω από τη τζαμαρία ενός ξύλινου σαλέ. Και κάπως έτσι η έννοια του διεθνούς, λαμπερού τζετ σετ πήρε σάρκα και οστά.
Tι θα δείτε
Ίσως να μην υπάρχει μεγαλύτερη αδικία στο σύμπαν των παγκόσμιων ταξιδιών από τον ισχυρισμό πολλών ότι η Ελβετία είναι μία χώρα «βαρετή». Γραφική και γαλήνια, καθαρή και καταπράσινη, πλούσια και οργανωμένη, η μικρή χώρα της κεντρικής Ευρώπης αξίζει χωρίς αμφιβολία τον τίτλο μίας από τις φινετσάτες χώρες της Ευρώπης, αλλά και ολόκληρου του πλανήτη. Την ίδια στιγμή, διαθέτει αμέτρητα όμορφα σημεία για να εξερευνήσει κανείς, με τα «μυστικά» τα οποία βρίσκονται αραδιασμένα γύρω από την οροσειρά των Άλπεων να κρατούν τον πρώτο ρόλο.
Στα δυτικά του Σεν Μόριτζ στέκεται εντυπωσιακό, με ύψος 3.000 μέτρων, το όρος Piz Nai. Το τελεφερίκ που θα σας οδηγήσει εκεί ακολουθεί μία μαγευτική διαδρομή πάνω από τα ελβετικά βουνά, μία εμπειρία που θα σας κάνει να νιώσετε ότι πετάτε στον ουρανό. Φτάνοντας στον σταθμό θα βρίσκεστε μόλις 30 μέτρα μακριά από το πιο ψηλό σημείο του βουνού. Εκεί οι ταξιδιώτες χαλαρώνουν σε ένα μικρό, ξύλινο καφέ συνοδεία μίας κούπας ζεστού καφέ ή αχνιστής σοκολάτας. Η κατάβαση από το Piz Nai θεωρείται τόσο απότομη που συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο απαιτητικές πίστες για σκι. Μάλιστα, εκεί διοργανώθηκαν και οι αντίστοιχοι αγώνες κατάβασης στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1948, ενώ το βουνό έχει φιλοξενήσει αρκετές φορές το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Αλπικού Σκι FIS.
Ανάμεσα στα πιο όμορφα και διάσημα σημεία του Σεν Μόριτζ, αλλά και ολόκληρης της Ελβετίας, η καταγάλανη λίμνη που απλώνεται στα πόδια του οικισμού προσελκύει τους επισκέπτες τόσο κατά τους χειμερινούς όσο και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. To μονοπάτι που την κυκλώνει έχει συνολικό μήκος 5 χιλιόμετρα και θα χρειαστείτε περίπου 1 με 2 ώρες για να το διασχίσετε, ανάλογα με το πόσες στάσεις θα κάνετε στη διαδρομή. Αν και το νερό της λίμνης είναι πολύ κρύο, ώστε να σας επιτρέψει να κάνετε μία βουτιά, μπορείτε να νοικιάσετε κανό και να απολαύσετε μία υπέροχη βαρκάδα. Τον χειμώνα, στην παγωμένη λίμνη διοργανώνονται αγώνες πόλο, ενώ τον Φεβρουάριο, ένα διάσημο τουρνουά κούρσας με άλογα, το οποίο προσελκύει την crème de la crème της ευρωπαϊκής ελίτ.
Αν είστε λάτρεις των διαδρομών με τρένο, τότε εδώ θα μπορέσετε να κάνετε το ταξίδι της ζωής σας. Με αφετηρία το Chur και τερματικό σταθμό το Tirano στα ιταλικά σύνορα, θα απολαύσετε ένα συγκλονιστικό σκηνικό, το οποίο έχει χαρακτηρισθεί ως ένα από τα ομορφότερα στον κόσμο. Τα κόκκινα βαγόνια του διάσημου σιδηρόδρομου Bernina (Βernina Range) σας οδηγούν κατευθείαν στην καρδιά των ελβετικών Άλπεων, ταξιδεύοντας πάνω σε ράγες, οι οποίες σε ορισμένα τμήματα της διαδρομής είναι τοποθετημένες σε τόσο ψηλά και απόκρημνα σημεία που θα κάνουν το αίμα σας να παγώσει.
Τον χειμώνα η διαδρομή μέσα από τις ολόλευκες πλαγιές μοιάζει με όνειρο, ενώ η θέα από την κορυφή Piz Bernin, το πιο ψηλό σημείο των ανατολικών Άλπεων, είναι τουλάχιστον μαγευτική. Αν βρεθείτε στην Ελβετία την άνοιξη, θα εντυπωσιαστείτε από τις μεγάλες εναλλαγές ανάμεσα στα χιονισμένα βουνά και τις καταπράσινες πεδιάδες.
Πού θα μείνετε
Το Σεν Μόριτζ είναι, και επίσημα, το δεύτερο πιο ακριβό μέρος στον κόσμο για ένα τουριστικό ταξίδι. Το ελβετικό θέρετρο βρίσκεται στο νούμερο δύο της παγκόσμιας κατάταξης, αφού μία βραδιά εκεί κοστίζει κατά μέσο όρο 183 δολάρια, λίγο κάτω από τη Νέα Υόρκη όπου μία νύχτα στοιχίζει κατά μέσο όρο 246 δολάρια. Με τις τιμές, στην κυριολεξία να εκτοξεύεται ανάλογα με το ξενοδοχείο που θα επιλέξετε.
Συνεπώς η οικονομική διαμονή στο πανέμορφο χωριό της Ελβετίας μπορεί να αποδειχθεί μία αρκετά περίπλοκη υπόθεση. Ωστόσο, υπάρχουν μερικές επιλογές που μπορούν να καλύψουν ακόμα και τα πιο περιορισμένα budgets. Για παράδειγμα, το προσιτό ξενοδοχείο Hostel Casa Franco, απέχει 700 μέτρα από το ασανσέρ που θα σας οδηγήσει στο χιονοδρομικό κέντρο της περιοχής, και προσφέρει οικονομική διαμονή σε τρίκλινα και τετράκλινα δωμάτια με δικό τους μπάνιο. Έχει μεγάλο μπουφέ πρωινού, πολύ λιτή διακόσμηση και θέα στα βουνά.
