ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΤΕΜΗ ΤΖΙΤΖΗ
Ούτε που θα καταλάβετε για πότε θα διανύσετε τα (περίπου) 280 χιλιόμετρα απόστασης μεταξύ της Αθήνας και της Κορώνης. Εξαιρετικός ο δρόμος στο οδικό δίκτυο Τρίπολης-Καλαμάτας, θα σας φέρει άνετα λίγα χιλιόμετρα πριν την τελευταία, όπου και θα στρίψετε αριστερά, για Μεσσήνη.
Θα χρειαστείτε άλλα 10 χιλιόμετρα μέχρι να φτάσετε στο Πεταλίδι. Από εκεί και πέρα ο δρόμος ακολουθεί την ακτογραμμή του Μεσσηνιακού κόλπου, περνώντας μέσα από ελαιώνες και χωριουδάκια, με τη θαλασσινή θέα σε πρώτο πλάνο. Τοπόσημο της Κορώνης το θρυλικό της ενετικό κάστρο, το οποίο ενώνει τον Μεσσηνιακό με το Ιόνιο, αλλά συνδέει και το σήμερα με το χθες –με πυκνές δόσεις ιστορίας και παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.
Παλιά, το όνομα Κορώνη το είχε το Πεταλίδι, ενώ η σημερινή πόλη λεγόταν Ασίνη. Κατά τον 7ο-8ο αιώνα μ.Χ. οι κάτοικοι της πρωτοβυζαντινής Κορώνης έφυγαν από το χωριό τους και μεταφέρθηκαν στην οχυρωμένη ακρόπολη της Ασίνης, για ασφάλεια από τις σλαβικές και τις αραβικές επιδρομές. Μαζί τους πήραν λοιπόν και το όνομα του χωριού τους, δίνοντάς το στον καινούριο τους τόπο, με το Ασίνη να πέφτει σε αχρηστία.
Στα καλντερίμια και στην περατζάδα
Σαν νησί μοιάζει η Κορώνη έτσι όπως είναι χτισμένη αμφιθεατρικά σε μια μικρή χερσόνησο, στο νοτιοδυτικό άκρο της Πελοποννήσου. Κάτω στο λιμάνι η περατζάδα με τις ψαρόβαρκες, τις ταβέρνες και τα καφέ δίνει το στίγμα μιας μικρής πόλης που πάλλεται από ενέργεια και χαρά. Το ίδιο και τα στενάκια με τις ανθισμένες προσόψεις κάποιων παλιών αρχοντικών, τα οποία έχουν εντυπωσιακά φουρούσια στα μπαλκόνια τους.
Στο κέντρο της Κορώνης θα σταθείτε στην πλατεία Αγίου Δημητρίου με τους φοίνικες –μία από τις ωραιότερες όλης της Πελοποννήσου, όπου δεσπόζει η εμβληματική, ομώνυμη εκκλησία. Είναι μια δροσερή και πολύβουη πλατεία, με μικρά σοκάκια από αριστερά που φτάνουν ως το λιμάνι και γραφικά καλντερίμια από δεξιά που τραβάνε για τις πάνω γειτονιές.
Η πόλη σε κατακτά χωρίς να το καταλαβαίνεις. Η μαγική γαλήνη που την τυλίγει ώρες-ώρες, αλλάζει όμορφα σε μια σπινθηρίζουσα ζωντάνια. Και κάποια στιγμή παύεις να αισθάνεσαι σαν ένας επισκέπτης του σήμερα σε κάτι παλιό. Η Κορώνη σε ενσωματώνει στη μακρά ιστορία της, σαν να ήσουν από πάντα ένα κομμάτι της.
Στο Κάστρο της Κορώνης
Μερικά φαρδιά, πλακόστρωτα σκαλοπάτια ανάμεσα σε όμορφα σπίτια με ανθισμένα μπαλκόνια θα σας φέρουν στη μεγάλη Πύλη του Κάστρου –ένα από τα λίγα κάστρα στην Ελλάδα που ακόμα κατοικούνται. Μάλιστα, μπορείτε να έρθετε και με το αυτοκίνητο: θα παρκάρετε μπροστά στο Κάστρο ή στο δημοτικό πάρκινγκ του σχολείου.
Σεργιανίζοντας στα καλντερίμια μέσα στα καλοδιατηρημένα τείχη του, ακούτε τη βουή της Ιστορίας να έρχεται από πολλούς αιώνες πίσω: υπόγειες θολωτές δεξαμενές για να υπάρχει νερό σε περιόδους πολιορκίας, τα ερείπια του ναού της Αγίας Σοφίας –είναι χτισμένη τον 12ο αιώνα, πάνω σε αρχαίο ναό– το νεκροταφείο με την εκκλησία του Αγίου Χαράλαμπου.
Απίστευτη η θέα από το παλαιοημερολογίτικο γυναικείο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου, στο πιο ψηλό σημείο του Κάστρου. Πίσω του απλώνεται ατέλειωτος ο Μεσσηνιακός κόλπος, ενώ στα δεξιά φωλιάζει το λιμανάκι της Κορώνης, με τα σπίτια του οικισμού γύρω του. Και ακριβώς από πίσω, η μεγάλη παραλία της πόλης. Μπλε στο μπλε μέχρι όπου φθάνει το μάτι, κόκκινες κεραμοσκεπές, πράσινο. Κατά μήκος της βόρειας πλευράς του Κάστρου, προς το λιμάνι και τον Μεσσηνιακό, το τείχος υψώνεται κάθετα, για να στρογγυλέψει στη συνέχεια σχηματίζοντας δύο επιβλητικούς στρογγυλούς πύργους, πάνω στην ακτή.
Μεγάλο πανηγύρι γίνεται στην εκκλησία της Παναγίας της Ελεήστριας που γιορτάζει της Ζωοδόχου Πηγής, μετά το Πάσχα. Λίγο μετά την πύλη της θα δείτε το «Μνημείο του Ρεσάλτο», να μνημονεύει την προσπάθεια 48 Ελλήνων να ανακαταλάβουν το Κάστρο από τους Τούρκους τη νύχτα της 13ης Φεβρουαρίου 1824. Η προσπάθεια απέτυχε, οι περισσότεροι από εκείνους τους αγωνιστές σφαγιάστηκαν και το περιστατικό έμεινε στην ιστορία ως Ρεσάλτο.
Η ονομαστή καστροπολιτεία σημειώνει παρουσία ως οχυρός τόπος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ήδη από τον 7ο αιώνα. Ακολούθησαν οι Φράγκοι και μετά οι Ενετοί, οι οποίοι και την ανοικοδόμησαν τον 13ο αιώνα. Μαζί με τη Μεθώνη απέκτησε τότε τεράστια στρατηγική σημασία για τα συμφέροντα του στόλου της Βενετίας στην ανατολική Μεσόγειο. Ακολούθησαν οι Τούρκοι –όχι εύκολα, αφού έγιναν έξι Ενετοτουρκικοί πόλεμοι– και μετά οι Γάλλοι, πριν περάσει οριστικά στους Έλληνες.
Το θρυλικό Κάστρο παρέμεινε μάχιμο μέχρι και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο ανατολικός προμαχώνας χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς σαν αποθήκη πυρομαχικών και ανατινάχθηκε όταν υποχώρησαν, το 1944.
Η Κορώνη του πολιτισμού
Αν και η Κορώνη είναι μια μικρή κωμόπολη της περιφέρειας, ακμάζει πολιτιστικά σχεδόν όλο τον χρόνο. Στην περιοχή της, άλλωστε, έχουν αγοράσει σπίτια αρκετοί Ελβετοί, Γερμανοί και Αυστριακοί, πολλοί από τους οποίους είναι καλλιτέχνες, εικαστικοί και μουσικοί. Παράγουν λοιπόν έργο, κάνουν εκθέσεις και συναυλίες στο πλαίσια του Φεστιβάλ Τεχνών Κορώνης (2725022755), ενώ έχουν δημιουργήσει και τοπική φιλαρμονική μαζί με κάποιους ντόπιους.
Ήδη θαυμάσιο, το νεοκλασικό κτήριο όπου στεγάζεται το Μανιατάκειο Ίδρυμα (21 0729 7710) γίνεται ακόμα πιο εντυπωσιακό το βράδυ, όταν είναι φωτισμένο. Στολίζεται με μεγάλες αψιδωτές πόρτες στο ισόγειο και παράθυρα με ξύλινες γρίλιες στον όροφο, όντας δωρεά παλιάς κορωνέικης οικογένειας. Στο «μενού» του περιλαμβάνει σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις, ιδίως το καλοκαίρι.
Η αγγειοπλαστική είναι ένα ακόμα πολύ ενδιαφέρον κομμάτι του λαϊκού πολιτισμού της Κορώνης, η οποία ήταν από παλιά φημισμένη για τις «τζάρες» (μεγάλα πήλινα πιθάρια). Οι κορωνέικες τζάρες πωλούνταν παντού, αφού με αυτές κουβαλούσαν από το λιμάνι τις ελιές, το ελαιόλαδο και γενικά όλα τα τρόφιμα. Μέσα σε αυτές, επίσης, εξήγαν τα τοπικά προϊόντα σε άλλες πόλεις ή/και χώρες.
Μινιατούρες από κορωνέικες τζάρες και πληροφορίες για την ιστορία τους θα βρείτε στο χωριό Κόμποι, 10 χιλιόμετρα έξω από την Κορώνη. Τζάρες μπορείτε να αγοράσετε και στο μαγαζί «Kiari Wine & Deli» (697488456), στο οποίο εκτός των άλλων οργανώνονται και γευσιγνωσίες εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου και κρασιού. Πολύ σημαντικό και ενδιαφέρον είναι όμως και το γαστρονομικό-πολιτιστικό Φεστιβάλ Μεσογειακής Διατροφής Κορώνης, το οποίο υποστηρίζεται από τον Δήμο Πύλου-Νέστορος (www.pylos-nestor.gr) και το Μανιατάκειο Ίδρυμα.
Η Μεσογειακή Διατροφή έχει καταγραφεί από το 2010 στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO. Έτσι, επτά χώρες της Μεσογείου –η Ισπανία, η Πορτογαλία, το Μαρόκο, η Ιταλία, η Κροατία, η Κύπρος και βεβαίως η Ελλάδα– έχουν επιλέξει αντίστοιχες πόλεις ως «εμβληματικές κοινότητες» της Μεσογειακής Διατροφής. Από μας έχει επιλεγεί η Κορώνη με κριτήριο τις παραδοσιακές δομές καλλιέργειας, τις διατροφικές συνήθειες, τα τοπικά προϊόντα και τις κοινωνικές εκδηλώσεις γύρω από ένα τραπέζι.
Στα πλαίσια του Φεστιβάλ διοργανώνονται σεμινάρια, γίνονται street party μαγειρικής, οι γυναίκες παρασκευάζουν τοπικές συνταγές, ενώ υπάρχουν χορευτικές εκδηλώσεις και εκθέσεις παραδοσιακών προϊόντων. Με την προϋπόθεση ότι τα μέτρα για τον covid-19 θα το επιτρέψουν, το Φεστιβάλ είναι από μόνο του αιτία για ένα Σαββατοκύριακο στην Κορώνη.
