Σαν Σεμπαστιάν/ Photo: Shutterstock ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΟΥΛΑ ΑΚΡΙΒΑΚΗ
Το San Sebastian (Σαν Σεμπαστιάν) είναι μια μικρή πόλη, πρωτεύουσα της επαρχίας Guipúzcoa της αυτόνομης Χώρας των Βάσκων και παρά το μέγεθός της αποτελεί τη γαστρονομική πρωτεύουσα της Ισπανίας. Βρίσκεται στα βόρεια της χώρας, στα σύνορα με τη Γαλλία.
Είναι λιμάνι αλλά και τουριστικός προορισμός λόγω της κοσμοπολίτικης ατμόσφαιράς του, της γαστρονομίας του, των όμορφων παραλιών του, καθώς και των διεθνών φεστιβάλ τζαζ και ταινιών του.
Μπροστά του, απλώνονται τρεις πανέμορφες αμμουδερές παραλίες: η Playa de la Concha, η Playa de Ondarreta και η Playa de Gros, ενώ στην «αγκαλιά» της πρώτης, βρίσκεται και το μικρό κατάφυτο νησάκι Santa Clara. Οι βουτιές στις γοητευτικές παραλίες -εάν ο καιρός το επιτρέπει- και ο δρόμος που περνά από μπροστά τους, είναι η must βόλτα πριν μπείτε στην καρδιά της και ανακαλύψετε τις ομορφιές που κρύβει η Παλιά Πόλη: τα γραφικά πλακόστρωτα στενά της, τα αριστοκρατικά κτίρια με τις νεοκλασικές αναφορές, τα ατμοσφαιρικά καφέ, τα καλοστημένα μπαράκια, τα ταβερνάκια και τα εστιατόρια.
Η περιοχή είναι περήφανη για τη γαστρονομική της παράδοση αλλά και την ποιότητα των προϊόντων της και έχει κάνει εξαιρετική δουλειά στην προβολή της τοπικής κουζίνας της, τόσο στην παραδοσιακή όσο και στη σύγχρονη εκδοχή της.
Ντόπιες φρέσκιες πρώτες ύλες και μενού με εποχικά προϊόντα είναι το κύριο συστατικό της βασκικής κουζίνας, η οποία περιλαμβάνει και πολλά πιάτα με ψάρια και θαλασσινά που προέρχονται από τη θάλασσα της Κανταβρίας. Κάθε χρόνο, επισκέπτες από όλο τον κόσμο, φτάνουν εδώ για να απολαύσουν τη μαγειρική δεξιοτεχνία των βραβευμένων εστιατορίων του. Δεν έχει όμως μόνο αμιγώς γαστρονομικές βραβεύσεις: για παράδειγμα, το εστιατόριο Zelai Txiki έχει βραβευτεί με Πράσινο Αστέρι Michelin στον Οδηγό του 2023, για το γεγονός ότι η φιλοσοφία του είναι βασισμένη στη βιωσιμότητα και την κυκλική οικονομία.
Επιπλέον επιχειρήσεις του έχουν μπει στη λίστα με τα 50 καλύτερα εστιατόρια στον κόσμο όπως το Mugaritz του Andoni Luis Aduriz ενώ το Arzak έχει συμπεριληφθεί μεταξύ των 10 καλύτερων εστιατορίων στον κόσμο με την Elena -την τέταρτη γενιά Arzak-, να αναδεικνύεται η καλύτερη γυναίκα σεφ σε όλη την υφήλιο το 2012.
Σε αυτή τη μικρή πόλη, δηλαδή, έχουν μετατρέψει την κουζίνα σε εργαστήριο ιδεών και δημιουργικότητας και έχουν κάνει τη γαστρονομία τέχνη αλλά και ταυτότητα της περιοχής. Όπως αναφέραμε παραπάνω, οι Bάσκοι δίνουν μεγάλη σημασία στην τοπική πρώτη ύλη και στην ποιότητά της. Πιστοποιούν τα προϊόντα τους με την ετικέτα Eusko Label, της οποίας το λογότυπο είναι το γράμμα «Κ» το οποίο αντιστοιχεί στη λέξη Kalitatea, δηλαδή «Ποιότητα» και χρησιμοποιείται για την αναγνώριση και τη διάκριση γεωργικών προϊόντων διατροφής που παράγονται, μεταποιούνται ή/και παρασκευάζονται στη Xώρα των Βάσκων. Με αυτόν τον τρόπο, ενημερώνουν τους καταναλωτές για την προέλευση, τη γνησιότητα και την υψηλή ποιότητα ενός προϊόντος. Το πιστοποιητικό μπορεί να βρεθεί σχεδόν σε όλες τις κατηγορίες τροφίμων, όπως το βοδινό κρέας, το πρόβειο γάλα, ο τόνος, τα ντόπια λαχανικά, το μέλι, το ελαιόλαδο αλλά και για τα ΠΟΠ προϊόντα όπως το κρασί Txakolí από τη Getaria και το τυρί Idiazabal.
Photo: Shutterstock
Pintxos/ Photo: Shutterstock
Το άλλο σημαντικό στοιχείο είναι ότι μαγειρεύουν με τα προϊόντα που δίνει κάθε εποχή, αυτό δηλαδή που έκαναν οι γιαγιάδες μας πριν ανακαλύψουμε την κατάψυξη και τα θερμοκήπια. Πρακτική που αποδεικνύεται πλέον σοφή και ακολουθούν πολλοί σεφ στις μέρες μας. Την άνοιξη, στο San Sebastian, έχουν την τιμητική τους το σκουμπρί, ο γαύρος, τα αρνάκια γάλακτος, το τυρί Idiazabal και το petits pois γνωστό και ως πράσινο χαβιάρι, τα κουκιά, οι αγκινάρες, τα σπαράγγια και τα σέσκουλα. Το καλοκαίρι σειρά έχει ο λευκός τόνος, οι σαρδέλες, οι πιπεριές guindilla από την Ibarra, οι τομάτες και τα πράσινα φασόλια ενώ το φθινόπωρο τα αλλαντικά, τα λουκάνικα, τα μανιτάρια και το κυνήγι έχουν τον πρώτο λόγο. Το χειμώνα στο μενού μπαίνουν τα μαύρα φασόλια από την Tolosa, τα καβούρια, τα μήλα, τα κάστανα και τα καρύδια.
Τι θα πρέπει να δοκιμάσετε όσο είστε εκεί; Τα περίφημα pintxos, τις μικρές ψωμένιες ή μη μπουκίτσες με τα διάφορα καλούδια από πάνω που μπορείτε να τα βρείτε στην παραδοσιακή τους εκδοχή, ή σε μικροσκοπικές δημιουργίες υψηλής κουζίνας.
Txakoli/Photo: Shutterstock
Idiazabal/ Photo: Shutterstock
Το Txakoli ή chacolí το οποίο είναι ένα ελαφρώς αφρώδες, πολύ ξηρό λευκό κρασί με υψηλή οξύτητα και χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ αλλά και το Idiazabal, ένα τυρί από πρόβειο μη παστεριωμένο γάλα που έχει ελαφρώς καπνιστή γεύση. Υπάρχουν φυσικά και οι βασκικές σπεσιαλιτέ, απλά σπιτικά φαγητά, οι οποίες πλέον έχουν γίνει σήμα κατατεθέν της τοπικής κουζίνας, όπως η παραδοσιακή σούπα με πράσα και πατάτες, το καβούρι αράχνη στο φούρνο, ο μπακαλιάρος με πράσινη σάλτσα, ο μπακαλιάρος με σκόρδο, πάπρικα, πιπέρι καγιέν και πατάτες, τα μύδια μαρινιέρ, ο μαγειρευτός τόνος, τα καλαμαράκια με το μελάνι τους και η ψητή τσιπούρα.
Όπως προαναφέρθηκε, το San Sebastian και η ευρύτερη περιοχή διαθέτουν εννιά εστιατόρια βραβευμένα με αστέρια Michelin, ένα από αυτά είναι το τριάστερο Akelarre στην πλαγιά του λόφου Igueldo μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο με θέα στη θάλασσα, με chef τον Pedro Subijana. Εδώ, θα βρείτε δυο διαφορετικά tasting μενού τα Aranori και Bekarki στα 270€ ανά άτομο (χωρίς κρασί ή ποτό). Ο σεφ Subijana θέλοντας να προσφέρει μια ολοκληρωμένη εμπειρία στους επισκέπτες του έχει ανοίξει επίσης και ένα πολυτελές ξενοδοχείο με spa στο σημείο όπου βρίσκεται το εστιατόριο (www.akelarre.net).
Arzak
Martin Berasategui
Το τριάστερο Arzak στεγάζεται σε ένα παλιό σπίτι που μετρά 100 χρόνια ζωής. Το εστιατόριο ξεκίνησε από τους παππούδες του σημερινού σεφ και ιδιοκτήτη Juan Mari Arzak που το έχτισαν το 1897 και λειτουργούσε αρχικά ως κάβα και ταβέρνα. Ήταν οι γονείς του που το μετέτρεψαν σε εστιατόριο με παραδοσιακή βασκική κουζίνα. Το 1966, εκείνος και η μητέρα του, η οποία του έμαθε όλα τα μυστικά για την τοπική κουζίνα, ανέλαβαν το τιμόνι και έμπλεξαν εξαιρετικά νόστιμα την παράδοση με την καινοτομία, συνδυασμός που έγινε και το σήμα κατατεθέν του Arzak, ενώ από τη δεκαετία του ’90, εντάχθηκε στο δυναμικό του εστιατορίου και η κόρη του Juan Mari, η Elena. Το τρίτο αστέρι το έλαβαν το 1989 και διατηρούν και τα τρία από τότε (www.arzak.es).
Το τριάστερο Martin Berasategui βρίσκεται περίπου 7 χλμ. έξω από την πόλη του San Sebastián σε ένα πανέμορφο φυσικό περιβάλλον. Άνοιξε το 1993 από τον σεφ Berasategui, ο οποίος είναι πρώτος chef σε αστέρια Michelin στην Ισπανία καθώς και τρίτος στον κόσμο. Έχει δυο μενού, ένα tasting και ένα a la cart, όπου συμπεριλαμβάνουν κορυφαία πιάτα προηγούμενων ετών. Το tasting menu έχει 15 πιάτα συν δυο ακόμα που αφορούν στα διαφορετικά είδη ψωμιού και βουτύρου, με το κόστος να ανέρχεται στα 315€, ενώ εάν θέλετε και wine pairing, θα υπολογίσετε 175€ επιπλέον, όλες οι τιμές είναι ανά άτομο (www.martinberasategui.com).
Μπορείτε, ακόμα, να επιλέξετε το δύο αστεριών Michelin εστιατόριο Amelia, στο ξενοδοχείο Villa Favorita, με σεφ τον Paulo Airaudo, ο οποίος δίνει μεγάλη έμφαση στην εποχικότητα αλλά και στη χρήση ξεχασμένων υλικών. Το μενού κοστίζει 291€ και μπορείτε να κάνετε pairing με διάφορα ποτά από μη αλκοολούχα και κρασιά μέχρι σαμπάνιες με τιμές που κυμαίνονται από 78€ έως 350€ (www.ameliarestaurant.com).
Δυο αστέρια έχει και το Mugaritz που ξεκίνησε το 1998 και το 2006 κατάφερε να κερδίσει τα Michelin του τα οποία διατηρεί από τότε. Θα το βρείτε μεταξύ Astigarraga και Rentería, περίπου δεκαπέντε λεπτά εκτός του San Sebastián, σχεδόν πλήρως απομονωμένο μέσα σε μια κατάφυτη περιοχή. Το μενού ανέρχεται στα 253€ χωρίς ποτό, εκ των οποίων τα 115€ προκαταβάλλονται με την κράτησή σας (www.mugaritz.com).
Mugariz
Alameda
Υπάρχουν, όμως, και εστιατόρια με ένα αστέρι Michelin, όπως το Alameda στην Hondarribia που ανήκει σε τρία αδέρφια, τα εγγόνια της πρώτης μαγείρισσας, η οποία τους δίδαξε ότι όσο μικρότερη είναι η διαδρομή από το μποστάνι στο τσουκάλι, τόσο καλύτερα. Διατηρεί το αστέρι του για πάνω από είκοσι χρόνια. Διαθέτει δυο μενού το Hondarribia και το Gartzinea στα 96€ και 135€, αντίστοιχα, τα οποία μπορείτε να συνδυάσετε με wine pairing επιλογές (www.restaurantealameda.net). Το Elkano είναι ένα οικογενειακό εστιατόριο στην Getaria που άνοιξε τις πόρτες του το 1964 και εξακολουθεί να το τρέχει η ίδια οικογένεια. Εδώ, δεν θα βρείτε μενού γευσιγνωσίας, πρόκειται για ένα εστιατόριο με εξαιρετική πρώτη ύλη που ειδικεύεται στα ψητά ψάρια και θαλασσινά (www.restauranteelkano.com). To Kokotxa στην παλιά πόλη του San Sebastián, δίπλα στο λιμάνι και τη Βασιλική της Santa Maria άνοιξε το 2002 και μέσα σε πέντε μόλις χρόνια απέκτησε το αστέρι Michelin. Ο Daniel López και η ομάδα του προτείνουν δυο μενού το Market στα 90€ και το Tasting στα 140€ και τα δυο βασισμένα σε τοπικά προϊόντα. (www.restaurantekokotxa.com).
Τέλος, υπάρχει και το Zelai Txiki, στις πλαγιές του λόφου Ulía στο San Sebastián, των Eva Hernández και Juan Carlos Caro που με πολύ μεράκι κατάφεραν να κατακτήσουν το Πράσινο αστέρι Michelin που αφορά στη βιωσιμότητα και την κυκλική οικονομία με πολλά προϊόντα να προέρχονται από τον δικό τους λαχανόκηπο, ενώ το ψωμί που σερβίρουν φτιάχνεται καθημερινά με προζύμι εφτά ετών και ψήνεται σε ξυλόφουρνο. Το Zelai Txiki δεν διαθέτει μενού γευσιγνωσίας (www.restaurantezelaitxiki.com).