Ένα μοναδικό ταξίδι στα πανέμορφα χωριά της Ευρυτανίας, στα απέραντα ελατοδάση και στις έντονες παραδόσεις τους
Το σχεδιάζαμε εδώ και πολύ καιρό. Αναζητούσαμε την ιδανική εποχή για ένα ταξίδι στην Ευρυτανία. Η Χρύσα, εδώ και χρόνια φίλη, μιλάει πάντα με αγάπη για το αξεπέραστα όμορφο τοπίο της. Ο πιο ορεινός νομός της χώρας μας είναι ένας προορισμός με μυστήριο, ένα μέρος που εύκολα χάνεσαι στην αγκαλιά του, στις μυρωδιές του, στους ανθρώπους της. Ο δικός μας προορισμός ήταν ο οικισμός της Δυτικής Φραγκίστας που απέχει σχεδόν 40 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι. Η διαδρομή αυτή μεταφράζεται σε μία σχεδόν ώρα οδήγησης, μέσα σε ένα μοναδικό φυσικό τοπίο.
Με κατεύθυνση τη Λαμία και στάση στο φυτώριο
Ξεκινήσαμε νωρίς γιατί, ιδιαίτερα τους μήνες του χειμώνα, το «παιχνίδι» του φωτός είναι ένα κυνήγι που πάντα μας συγκινεί. Η διαδρομή στην Εθνική Οδό μέχρι σχεδόν τη Λαμία ήταν ήρεμη. Στην περιοχή της Υλίκης, τα σύννεφα δημιουργούσαν ωραίες σκιάσεις στη λίμνη που τροφοδοτεί την Αθήνα με νερό. Κάναμε μία στάση και δοκιμάσαμε wraps με ρεβίθι και αβοκάντο που είχαμε πάρει από το σπίτι. Αφήσαμε τη Λαμία στα δεξιά μας και χρησιμοποιώντας το νέο τμήμα του αυτοκινητοδρόμου, Λαμία-Καρπενήσι συνεχίσαμε. Η επόμενη στάση μας έγινε σε ένα πανέμορφο φυτώριο, όπου εκτός από λουλούδια και θάμνους, πωλούσε και πελώρια δέντρα. «Τα αγοράζουν αυτά, όταν δεν θέλουν να περιμένουν το δέντρο να μεγαλώσει από μόνο του. Είναι σίγουρα πιο ακριβά, αλλά πολύ σύντομα έχεις σκιά από το δέντρο και γενικότερα μπαίνει στην εικόνα του κήπου» μας είπε η κυρία που τα προσέχει και τα καλλιεργεί. Ανεβήκαμε στον εμβληματικό Τυμφρηστό και λίγο αργότερα σταθήκαμε για ξεκούραση.
Το Καρπενήσι και τα γύρω χωριά
Φθάσαμε στο Καρπενήσι και παρόλο που έχουμε αποφασίσει να κινηθούμε περισσότερο στα χωριά και στα βουνά της Ευρυτανίας, κάνουμε ένα σύντομο πέρασμα από αυτή την πόλη που είναι σκαρφαλωμένη εδώ πάνω, στις πλαγιές στο Βελούχι. Αν δεις την πόλη από μακριά, θα παρατηρήσεις τις ατελείωτες κεραμοσκεπές. Αν περπατήσεις στο κέντρο της, θα δεις τα ανανεωμένα πεζοδρόμια, όμορφα μαγαζιά, μία πόλη ήρεμη που αναμένει τους επισκέπτες του χειμώνα να της δώσουν ακόμη περισσότερη ζωή.
Είναι η πόλη ορμητήριο για το χιονοδρομικό κέντρο που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής και ταυτόχρονα για δραστηριότητες όπως είναι το περπάτημα στο δίκτυο των μονοπατιών ή τα road trips στα όμορφα και δημοφιλή χωριά, όπως είναι ο Προυσός, το Μεγάλο Χωριό, οι πανέμορφοι Κορυσχάδες, το Βουτύρο και πολλά ακόμη. Όπως και να έχει είναι μία πόλη, που λειτουργεί ως κέντρο της ευρύτερης περιοχής, διατηρώντας βασικές υπηρεσίες, και συμβάλλοντας σημαντικά στην αναβάθμιση της περιοχής.
Στα εμβληματικά Φιδάκια
Εμείς συνεχίζουμε με στόχο να φτάσουμε στον εμβληματικό οικισμό Φιδάκια, και μάλιστα, σε ώρα που το φως θα είναι τέτοιο που θα συμβάλει ακόμη περισσότερο στη μοναδική εμπειρία της θέας προς την τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών. Κινούμαστε δυτικά του Καρπενησίου, στο δρόμο που έχει κατεύθυνση προς Αγρίνιο. Έχοντας διανύσει σχεδόν εννέα χιλιόμετρα στρίβουμε αριστερά. Από εδώ, τα Φιδάκια απέχουν 17 χιλιόμετρα, ωστόσο μεσολαβούν οι οικισμοί Μηλιά και Σελλά, όπου αν έχετε χρόνο αξίζει να κάνετε σύντομες στάσεις καθώς αποτελούν τυπικά χωριά της ελληνικής ορεινής περιφέρειας. Εμείς πήγαμε και άξιζε τον κόπο, καθώς έτσι μπαίνεις στο κλίμα εκείνων των ορεινών χωριών, που δεν βρίσκονται στον αστερισμό των χειμερινών προορισμών, αλλά διατηρούν το χρώμα τους και την αυθεντικότητά τους.
Φθάνοντας στα Φιδάκια, θα αφήσετε το αυτοκίνητο στην είσοδο του χωριού και θα περπατήσετε στα όμορφα πλακόστρωτα δρομάκια του. Πρακτικά μπορείτε να κάνετε μία πλήρη περιστροφή όπου το highlight της διαδρομής είναι το σημείο από το οποίο θα έχετε θέα στη λίμνη. Εκεί, μάλιστα, λειτουργεί και η ταβέρνα Οιχαλία (Τηλ.: 2237024554) όπου εκτός από τα ψητά κρέατα μπορείτε να επιλέξετε σούπα ημέρας, συνήθως κοτόσουπα, αλλά και πίτες. Εμείς δεν καθίσαμε για φαγητό, γιατί είχαμε άλλα σχέδια.
Σε ένα μπαλκόνι με απέραντη θέα
Φεύγουμε λοιπόν και συνεχίζουμε προς το «πιο διάσημο μπαλκόνι» της περιοχής, τα Τσαγκαράλωνα. Από εδώ η θέα στη λίμνη των Κρεμαστών, είναι απρόσκοπτη και επιβάλλεται να βάλετε αυτή τη στάση στο πρόγραμμά σας. Η λίμνη Κρεμαστών, η οποία δημιουργήθηκε το 1965, αποτελεί τη μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη της χώρας και σύμφωνα με τις αναλύσεις, την πιο καθαρή. Βρίσκεται στους νομούς Ευρυτανίας και Αιτωλοακαρνανίας, οι οποίοι ενώνονται μέσω της γέφυρας της Επισκοπής. Για την κατασκευή της λίμνης, πάνω από 15 οικισμοί εγκαταλείφθηκαν με τους κατοίκους να μεταφέρονται σε άλλα σημεία και τη μορφολογία της περιοχής να αλλάζει δραστικά.
Χειμερινή εκδοχή της παραλίας της Αγίας Βλαχέρνας στο Ρέμα του Κρικελιώτη/Photo: Δημήτρης Σταθόπουλος
Στα off the beaten της περιοχής
Από εδώ, μιας και προορισμός μας είναι η περιοχή της Φραγκίστας, έχουμε να επιλέξουμε είτε να επιστρέψουμε πίσω και να συναντήσουμε ξανά τον δρόμο Καρπενήσι –Αγρίνιο, είτε να συνεχίσουμε τη διαδρομή, προς τη γέφυρα της Επισκοπής. Αν αποφασίσετε να συνεχίσετε, πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς ο δρόμος αυτός, ιδιαίτερα την περίοδο του χειμώνα, είναι αρκετά δύσκολος, απαιτεί τετρακίνητο αυτοκίνητο, και πρέπει να έχετε «τα αυτιά σας και τα μάτια σας» σε εγρήγορση. Με δεδομένο ότι ήμασταν εξοπλισμένοι ανάλογα, αποφασίζουμε να συνεχίσουμε. Περνάμε από τον σχεδόν έρημο οικισμό της Αγίας Βλαχέρνας και των Αμπελιών. Συναντάμε τη σιδερένια γέφυρα του Κρικελιώτη ποταμού, που μας οδηγεί στην περιοχή της παραλίας. Εδώ, το καλοκαίρι είναι σημείο συνάντησης για λουόμενους, αφού οι όχθες του ποταμού μοιάζουν με μία μεγάλη παραλία, κατάλληλη για δροσερές βουτιές και ηλιοθεραπεία.
Τώρα το σκηνικό είναι πολύ διαφορετικό, με τη δύναμη του νερού να είναι παντού παρούσα, είχαν προηγηθεί βροχές λίγες μέρες πριν, και το ποτάμι κατέβασε ορμητικά νερά που παρέσυραν πέτρες και κλαδιά. Περνάμε με «δική μας ευθύνη» και επισημαίνουμε και πάλι ότι αν αποφασίσετε να κάνετε αυτή τη διαδρομή τον χειμώνα, θα πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί, ακολουθώντας τις οδηγίες που αποθαρρύνουν τη διέλευση αν το νερό έχει καλύψει το δρόμο.
Κοντά στη γέφυρα
Συνεχίζουμε προς τη γέφυρα. Το τοπίο είναι πραγματικό μαγικό. Η μία βουνοκορφή συναγωνίζεται την άλλη. Ο τίτλος του πιο ορεινού νομού της χώρας, επιβεβαιώνεται στο απόλυτο. Το 70% της Ευρυτανίας καλύπτεται από έλατα και αυτά αποτελούν το 1/3 όλων των δασών ελάτης, που υπάρχουν στην Ελλάδα. Ένα μικρό δρομάκι, σε κάποια σημεία με χώμα, σε κάποια άλλα με ελαφρώς κατεστραμμένη άσφαλτος, θα μας οδηγήσει ακριβώς κάτω από τη γέφυρα. Η μία στάση διαδέχεται την άλλη καθώς τη μία θέλουμε να φωτογραφίσουμε τη θέα στη λίμνη, την άλλη τις εντυπωσιακές χαράδρες ή τις μαγικές βουνοκορφές.
Άφιξη στη Δυτική Φραγκίστα
Φθάνουμε στη Δυτική Φραγκίστα, η οποία βρίσκεται στα 635 μ. υψόμετρο και εκτός των άλλων, αποτελεί και το ορμητήριο για δραστηριότητες στη λίμνη. Αυτά όμως θα τα δούμε την επόμενη ημέρα. Προς το παρόν, καθόμαστε στο καφενείο του Μάκη, στην πλατεία. Παίρνουμε μία ανάσα και στη συνέχεια πάμε στο σπίτι της Χρύσας, όπου η κυρία Ευτυχία έχει φτιάξει γεμιστά στη στόφα, η οποία ταυτόχρονα ζεσταίνει το σπίτι και δίνει μία ωραία αίσθηση θαλπωρής.
Θα μείνουμε εδώ δύο-τρεις ημέρες, και έχουμε πρόγραμμα, να δούμε όσο πιο πολλά πράγματα προλάβουμε αλλά και να πατήσουμε ένα pause από την ταχύτητα της πόλης. Κάνουμε μία βόλτα στο χωριό, το οποίο αν και έχει μπει σε ρυθμούς χειμώνα διατηρεί ακόμη τη ζωντάνια και την δυναμική του. Πηγαίνουμε για περπάτημα με την κυρία Ευτυχία μέχρι τον κήπο με τα λάχανα και τα κολοκύθια. Κοντεύει να νυχτώσει και είναι η ώρα να «κλείσουμε» τις κότες. Έχουν δηλαδή ήδη μπει στο κοτέτσι και θα κλείσουμε την πόρτα ώστε να μην περάσει καμία αλεπού ή νυφίτσα. Περπατώντας, βλέπεις ότι κάθε σπίτι έχει ήδη στοίβες από ξύλα για τις ακόμη πιο κρύες ημέρες που αναμένεται να έρθουν.
Επιστρέφουμε στο καφενείο του Μάκη, εκεί που στον πρώτο όροφο του κτιρίου, λειτουργούν τα περιποιημένα δωμάτια (Τηλ. 2237095107) όπου η αλήθεια είναι ότι πέρασα λίγες ώρες, έχοντας απολαύσει, όμως, ωραιότατους ύπνους, αφού η ησυχία του χωριού μεταφράζεται σε ξεκούραση και ηρεμία.
Βόλτα στα πέριξ της Φραγκίστας
Ο νερόμυλος και η νεροτριβή είναι ανάμεσα στη Δυτική και την Ανατολική Φραγκίστα, δίπλα στη κοιμητήριο. Εδώ, συναντιέται το ρέμα του Κερασοβίτη και το Φραγκιστινόρεμα. Η οικογένεια Γαλανού είναι αυτή που λειτουργεί σήμερα το μύλο, αλέθοντας σιτάρι και καλαμπόκι. Φτάνοντας, περάσαμε πρώτα από τη νεροτριβή και στη συνέχεια πήγαμε στο μύλο. Στο πλαϊνό χωράφι, ο κ. Χαράλαμπος μάζευε τα καλαμπόκια. Ο γιος του ο Δημήτρης, ο οποίος «τρέχει» σήμερα το μύλο, μας δείχνει τον τρόπο λειτουργίας, μας εξηγεί πώς κινείται με τη δύναμη του νερού. Κάνουμε βόλτα στο χώρο, όπου είναι γεμάτος από κλούβες με καλαμπόκια, σακιά με αλεύρια και διάφορα ξυλόγλυπτα αντικείμενα. Ο μπαμπάς του, ο κ. Χαράλαμπος, ασχολείται και με την ξυλογλυπτική σκαλίζοντας επιδέξια το ξύλο δίπλα στο τζάκι όταν τους μήνες του χειμώνα η δουλειά στο χωράφι ατονεί. Γκλίτσες, ρόκες, κρεμάστρες και κουτάλες είναι μερικά τέτοια από τα έργα του που βλέπουμε κρεμασμένα στους τοίχους.
Στην ιστορική Σωτήρα
Μοναδικής ομορφιά σημείο είναι η Σωτήρα, λίγο μετά την Ανατολική Φραγκίστα, που παίρνει το όνομά της από τον σημαντικό ναό της Σωτήρος, που χτίστηκε το 1725. Πρόκειται για χαρακτηρισμένο ιστορικό και διατηρητέο μνημείο, όπου, εκτός των άλλων, ξεχωρίζει για το ξυλόγλυπτο τέμπλο αλλά και τον επίσης ξυλόγλυπτο πολυέλαιο. Κάνουμε μία βόλτα γύρω από το ναό όπου υπάρχουν πολλά πλατάνια και τρεχούμενα νερά, και τους καλοκαιρινούς μήνες, παραδίπλα λειτουργούν οι παιδικές κατασκηνώσεις της περιοχής. Στις βρύσες ανταλλάσσουμε πληροφορίες και εντυπώσεις από την περιοχή με κάποιους ακόμη επισκέπτες που κάνουν κι εκείνοι την επιβεβλημένη στάση για να πιούν και να γεμίσουν τα θερμό τους με υπέροχο τρεχούμενο νερό.
Δραστηριότητες στη λίμνη
Η επόμενη ημέρα μας βρίσκει στη βάση της Lake Tours, στη Δυτική Φραγκίστα όπου μαζί με τον Παναγιώτη Μακρή, τον ιδιοκτήτη της Lake Tours, σχεδιάζουμε το πρόγραμμα των δραστηριοτήτων. Ανάλογα με το χρόνο και τη διάθεση επιλέγουμε ανάμεσα στη μικρή βαρκάδα η οποία διαρκεί περίπου μισή ώρα ή στην μεγαλύτερη της μίας ώρας. Τα ήρεμα νερά της λίμνης είναι στην καλύτερη φάση ώστε να γίνει η ξενάγηση πάνω από το βυθισμένο μοναστήρι της Παναγίας της Επισκοπής του 6ου μ.Χ. αιώνα αλλά και επίσκεψη στη γέφυρα της Επισκοπής. Στη μεγαλύτερης διάρκειας βαρκάδα, εκτός των παραπάνω, γίνεται επίσκεψη στα στενά του Τρικεριώτη ποταμού διασχίζοντας τα φιόρδ και το πλατανόδασος του Αγαλιανού. Στη συνέχεια, ακολουθούν τα στενά του Μέγδοβα, αλλά και ένας μικρός καταρράκτης που εκβάλλει στη λίμνη. Σε μία άλλη επιλογή, μπορείτε να επισκεφθείτε το μισοβυθισμένο πέτρινο τοξωτό γεφύρι του Μανώλη αλλά και τις ιχθυοκαλλιέργειες πέστροφας. Οι βαρκάδες στη λίμνη πραγματοποιούνται όλο τον χρόνο.
Τηλ.: 22371 10130, www.laketours.gr
Η ώρα της επιστροφής
Η ημέρα της επιστροφής έχει φθάσει. Θα φύγουμε από την κανονική διαδρομή αυτή τη φορά. Ο δρόμος περνά έξω από την ιστορική Βίνιανη, όπου το Μάρτη του 1944 συγκροτήθηκε η πρώτη «κυβέρνηση βουνού» και θα συνεχίσουμε στη μεταλλική γέφυρα του Μέγδοβα. Θα περάσουμε ξανά ανάμεσα από μοναδικής ομορφιάς δάση και θα βγούμε στο Καρπενήσι. Η εκδρομή στην Ευρυτανία σε φέρνει πιο κοντά στη φύση, πιο κοντά στα σημαντικά της ζωής. Η αλήθεια του τόπου και η δύναμή του αποδεικνύονται καταλυτικά για την ένταση της εμπειρίας, που σε πριμοδοτεί με την πολυπόθητη αποφόρτιση και την αναζωογόνηση που μόνο κοντά στη φύση επιτυγχάνεις. Ήταν ένα ταξίδι, ξεχωριστό. Ήταν ένα ταξίδι ανασύνταξης και επαναπροσδιορισμού.
