Ένα ταξίδι στους Poor Things προορισμούς, με το όχημα της αστείρευτης φαντασίας του Γιώργου Λάνθιμου
Η ταινία μας μάγεψε, όχι μόνο λόγω σεναρίου, σκηνοθεσίας και ερμηνειών-χώρια η μουσική και τα κοστούμια- αλλά επειδή μας πήγε με τον πιο μαγικό τρόπο βόλτα σε αγαπημένες πόλεις, τις οποίες είδαμε λιγότερο ή περισσότερο μέσα από την λοξή, αλλόκοτη ματιά του Γιώργου Λάνθιμου.
Ο Γιώργος Λάνθιμος -το είπε στην συνέντευξη τύπου- ξεκινώντας να δουλεύει πάνω στο Poor Things είχε όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά, ακόμα και το να γυριστεί η ταινία στην Αθήνα, αλλά έλα που δεν υπάρχουν στούντιο, ούτε η τεχνική γνώση και η εμπειρία για την κατασκευή τέτοιων σκηνικών. Έτσι, η πολυσυζητημένη ταινία του που σπάει ταμεία, με πρωταγωνίστρια την Emma Stone, γυρίστηκε στη Βουδαπέστη. Τα γυρίσματα κράτησαν περίπου μισό χρόνο.
Στην ταινία, η ηρωίδα, εν μέσω αυτού του παράξενου ταξιδιού ενηλικίωσής της (κυριολεκτικά και μεταφορικά) περνάει από διάφορες και πολύ ιδιαίτερες, πόλεις. Μάλιστα, γίνεται αναφορά σε δύο, τις οποίες δε βλέπουμε στην οθόνη: Μασσαλία και Αθήνα. Θα ήταν όνειρο ο Γιώργος Λάνθιμος να τοποθετούσε την εκρηκτική Bella Baxter κάπου στην ελληνική πρωτεύουσα, μες στο θεσπέσιο φιλμ του: σε κάποιον πεζόδρομο του Κεραμεικού να κοιτάζει τα νεοκλασικά κτήρια εκστασιασμένη; Ή μήπως σε κάποιο κεντρικό δρόμο της πόλης, εν μέσω κάποιας μεγάλης διαδήλωσης;
Ας κάνουμε ένα ταξίδι στους Poor Things προορισμούς, με το όχημα της αστείρευτης φαντασίας του Γιώργου Λάνθιμου, χωρίς συγκεκριμένο χρονικό προσδιορισμό.
Λονδίνο, λογοτεχνικό και υποφωτισμένο
Εκεί ξεκινάει η ταινία, εκεί ξαναγυρνάει η Bella. Ένα Λονδίνο που θυμίζει ατμόσφαιρα του Ντίκενς, ολίγον τι βικτωριανό. Βλέπουμε το σπίτι του γιατρού, όπου συγκατοικεί με την Bella και την βλοσυρή οικονόμο, «κλέβουμε» εικόνες από την ιατρική σχολή με τα παλιά, πανύψηλα έδρανα και οσμιζόμαστε μυρωδιά λαρδιού και υγρασίας από τους πλακόστρωτους δρόμους που διανύουν καφκικές άμαξες, με ψεύτικα κεφάλια αλόγων.
Το Λονδίνο των Poor Things συμβολίζει τον ασφυκτικό κλοιό της εστίας, τον τόπο καταγωγής της Bella που μεταμορφώνεται, καθ’ όλη την διαδρομή της, σε μια γυναίκα του κόσμου. Αποκτά φως και χρώμα, κάτι που η διαμονή της εκεί δεν κατάφερνε να της προσφέρει -τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια, γιατί το τέλος της ταινίας ανατρέπει τα πάντα.
Λισαβόνα, βγαλμένη από πίνακα ζωγραφικής
Η πιο φωτεινή, χαρούμενη, ρομαντική, ερωτική εκδοχή της Λισαβόνας ξεδιπλώνεται στα μάτια της έκθαμβης, πανέμορφης Bella και συνδυάζεται με τις πρώτες της σεξουαλικές εμπειρίες. Τι ωραιότερο από το να βρίσκεσαι νέος, ανέμελος και φίνος στην πορτογαλική πρωτεύουσα, όπου όλες οι αισθήσεις διεγείρονται συνεχώς; Λαχταριστά παστέις ντε νάτα πλημμυρίζουν το στόμα της πρωταγωνίστριας και μας κάνουν να ξερογλειφόμαστε, μια κιθαρίστρια παίζει και τραγουδά ένα fado και μας συγκινεί, ένα υπέροχο μπαρ κάνει την Bella να γνωρίσει τη γλύκα και το χάσιμο ενός ξεγυρισμένου μεθυσιού, ένα ζευγάρι (τυπικοί μεσογειακοί άνθρωποι) τσακώνεται όλο πάθος στον δρόμο, τα πάντα μοιάζουν παραμυθένια, αλλά με έναν ζωώδη, απτό τρόπο.
Η Λισαβόνα, όπως απεικονίζεται στην ταινία, συμβολίζει το ξεκίνημα της Bella να ζει. Να κάνει έρωτα, να τσακώνεται, να περπατά, να χάνεται, να τρώει, να πίνει. Αυτά τα babysteps πριν την σκληρή πραγματικότητα που την περιμένει θα είναι για εκείνη πηγή χαράς, εξ ου και ο Λάνθιμος αποδίδει αυτό το κομμάτι της ταινίας με μια έξαψη και με μια εντυπωσιακή χρωματική παλέτα. Κάπως έτσι δεν θυμόμαστε όλοι τις πιο ανέμελες, ξέγνοιαστες μέρες της ζωής μας όταν κοιτάμε προς τα πίσω;
Αλεξάνδρεια ζοφερή, καιόμενη, δυστοπική
Όταν είδα στην ταινία ότι το κρουαζιερόπλοιο θα βρεθεί Αλεξάνδρεια, μόνο που δεν έτριψα τα χέρια μου. Εκεί, νόμιζα ότι η Bella, μετά τις ηδονές του σώματος, θα γνώριζε και την ψυχική-εγκεφαλική διάσταση του έρωτα, ως ναρκωτικό παραμορφωτικό της πραγματικότητας, ως θεία τύφλωση. Αυτή η μυθική, καβαφική πόλη οδηγεί την ηρωίδα του ενώπιον της σκληρότητας της ζωής. Άνθρωποι-θύματα πολέμου ή απλώς λιμού, απισχνασμένοι και αβοήθητοι, οδηγούνται σε αργό θάνατο, σε μια αμμώδη σπηλιά της ερήμου. Η Bella τους βλέπει και ξεσπά σε δάκρυα.
Η Αλεξάνδρεια στο Poor Things απεικονίζεται σαν κόλαση. Εκατοντάδες σκαλιά που ζαλίζουν, οδηγούν στην κόλαση της διπλανής πόρτας, της διπλανής πραγματικότητας, έξω από την δική μας. Η ατάκα «ποια είμαι εγώ να ξαπλώνω σε αυτό το κρεβάτι, καθώς αθώα μωρά πεθαίνουν κάθε μέρα;» που λέει η Bella κλαίγοντας χαρίζει στην ταινία μία από τις πλέον δυνατές σκιές της. Η Αλεξάνδρεια είναι μια πόλη φανταστική, φυσικά -εκτός Poor Things: Κάιρο, Πυραμίδες, Σφίγγα, τζαμιά, μεσαιωνικό φρούριο, αλλά και το σπίτι-μουσείο του Καβάφη προφανώς και δεν είχαν θέση στην ταινία που είναι υποψήφια για 11 Όσκαρ, αλλά γιατί να μην λάβει θέση στα δικά μας ταξιδιωτικά σχέδια;
Παρίσι αισθησιακό, χειμωνιάτικο, φεμινιστικό
Στο Παρίσι, η Bella κατανοεί ποια είναι και τι θέλει σε αυτήν την ζωή. Αποτινάσσεται από τον ζυγό του ερωτευμένου, μέθυσου συνοδού της, εξασφαλίζει τα προς το ζην εκπορνευόμενη σε ένα πορνείο άκρως σουρεαλιστικό και κάνει έρωτα με μια συνάδελφό της σεξεργάτρια, η οποία την μυεί και στον κόσμο του σοσιαλισμού, της διαμόρφωσης κοινωνικοπολιτικής ταυτότητας. Η Bella έρχεται σε επαφή με τους αλλόκοτους και διαφορετικών γούστων πελάτες, συνομιλεί με την προαγωγό μια μικροκαμωμένη, «μαγισσένια» διανοούμενη της εποχής και κάνει περιπάτους, στον ελεύθερο χρόνο της, στη χιονισμένη γαλλική πρωτεύουσα, που μοιάζει γεμάτη δυνατότητες. Μην περιμένετε να δείτε το Παρίσι εδώ, α λα Emily in Paris. Το Παρίσι έρχεται ως ιδέα: μια εσάνς Μαρκί ντε Σαντ, αλλά και Σιμόν ντε Μποβουάρ. Φίνα υφάσματα, μασίφ έπιπλα, ερωτικότητα, αισθησιασμός και το τελευταίο μέρος στο οποίο ζει η Bella Baxter λίγο πριν επιστρέψει Λονδίνο για να πάρει την εκδίκηση που δικαιούται.
Όταν επιστρέφει, η Bella φέρει εντός της, και αυτό καθρεφτίζεται στα εκφραστικά της μάτια, όλους τους προορισμούς που επισκέφθηκε: την θαλπωρή και έξαψη της Λισαβόνας, τον τρόμο της Αλεξάνδρειας που της γέννησε ανθρωπιστικά αισθήματα, την εστέτ γνώση του Παρισιού που την έστεψε δυνατή και σίγουρη να πάρει την ζωή στα χέρια της. Κι αν λειτουργούσαμε κι εμείς έτσι με τα ταξίδια μας; Αν τα βλέπαμε ως τρόπο να επανεξετάσουμε το μέσα μας και τον εαυτό μας; Δεν είναι κακή ιδέα!
