Παραδοσιακά χωριά, πετρόκτιστα, μέσα στη φύση και με πλούσια ιστορία
Πολύ κοντά στην Αθήνα, η Αρκαδία αποτελεί έναν από τους πιο φημισμένους προορισμούς της ελληνικής υπαίθρου. Είναι ένας τόπος που ξεχωρίζει για τα παραδοσιακά και γραφικά χωριά του, το ιδιαίτερο φυσικό του κάλλος και τα μοναδικά χειροποίητα τοπικά προϊόντα του. Παρακάτω παρουσιάζονται δέκα όχι τόσο γνωστά χωριά της Αρκαδίας, αλλά εξίσου πανέμορφα, πέτρινα και γραφικά.
Ένα από τα λιγότερο γνωστά και λιγότερο τουριστικά αναπτυγμένα χωριά της Αρκαδίας, το Βυζίκι, δεν στερείται ομορφιάς ούτε του φυσικού κάλλους που χαρακτηρίζει όλους τους ορεινούς οικισμούς της περιοχής. Βρίσκεται περίπου 85 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Τρίπολης και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 750 μέτρων με λίγους κατοίκους οι οποίοι απασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία. Τα πιο χαρακτηριστικά σημεία ενδιαφέροντος είναι οι δύο όμορφες πλατείες του με την υπέροχη θέα, τα δύο «καστρόσπιτα» τα οποία είναι χτισμένα το ένα πολύ κοντά στο άλλο, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο κέντρο του χωριού και το Λαογραφικό Μουσείο. Στα αξιοσημείωτα ορόσημα της περιοχής περιλαμβάνονται τα ερείπια του φράγκικου κάστρου της Άκοβας του 13ου αιώνα και η Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Τον Αύγουστο μάλιστα, διοργανώνεται και φεστιβάλ με αποκορύφωμα το πανηγύρι της 15ης Αυγούστου.
Ζυγοβίστι, Αρκαδία
Κοσμάς, Αρκαδία
Το ορεινό χωριό του νομού Αρκαδίας είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.150 μέτρων, στον Πάρνωνα. Ως το 1951, ήταν ένα απρόσιτο χωριό χωρίς δρόμο και μπορούσε να φθάσει κανείς εκεί μόνο περπατώντας. Απέχει περίπου 30 χιλιόμετρα από το Λεωνίδιο και βρίσκεται στη διαδρομή που ενώνει την Αρκαδία με τη Λακωνία. Στην ιστορία, ο Κοσμάς αναφέρεται στις πηγές με το όνομα «Άγιος Κοσμάς» ήδη από το 1592. Οι κάτοικοί του έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του 1821 ενώ κατά τη διάρκεια της Κατοχής το χωριό πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς εξαιτίας της αντιστασιακής του δράσης. Τα επτά υπεραιωνόβια της πλατείας του χωριού μετρούν τα χρόνια από το 1883. Εκεί, βρίσκεται και ο ναός των Αγίων Αναργύρων και τα «Λιοντάρια», οι τρεις παραδοσιακές βρύσες.
Λεοντάρι, Αρκαδία
Το Λεοντάρι της ορεινής Αρκαδίας χαρακτηρίστηκε παραδοσιακός οικισμός το 1991. Χτισμένο στις βορειοανατολικές πλαγιές του Ταϋγέτου, πολύ κοντά στη Μεγαλόπολη, άκμασε επί Φραγκοκρατίας και Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Πάνω από το χωριό δεσπόζει η Λουμπαρδότρουπα, το Κάστρο των Φράγκων που διατηρεί ακόμα κάποια χαλάσματα. Νοτιοδυτικά του χωριού βρίσκεται ο ποταμός Ξερίλας και το αξιοθέατο της περιοχής, το τοξωτό παραδοσιακό πέτρινο γεφύρι του, με χρονολογία κατασκευής το 1890. Ο σιδηροδρομικός σταθμός του χωριού που χτίστηκε με πελεκητή πέτρα το 1901 είναι ένα από τα αξιοθέατα που θα τραβήξουν την προσοχή του επισκέπτη. Τέλος, ο ναός των Αγίων Αποστόλων του 14ου αιώνα λέγεται ότι είναι και ο τόπος όπου αναγγέλθηκε η ανακήρυξη του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου σε αυτοκράτορα του Βυζαντίου. Πολύ κοντά, στον οικισμό Γαβριά, ανάμεσα στα πλατάνια, υπάρχει και η Γαβριδοκοτσιριδέικη Παναγιά.
Λιμποβίσι, Αρκαδία
Χτισμένο μέσα σε ένα υπέροχο ελατόδασος, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων πάνω από τα φαράγγια του Μαινάλου, βρίσκεται το Λιμποβίσι, ένα εγκαταλελειμμένο χωριό γεμάτο ιστορία. Υπήρξε κάποτε ιστορικό μέρος, καθώς εκεί βρισκόταν το σπίτι του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και της οικογένειάς του. Οι ρίζες του ανάγονται στην Ενετοκρατία, με τα αρχεία να αναφέρουν έναν σημαντικό πληθυσμό σχεδόν 500 κατοίκων. Στην διάρκεια της Επανάστασης του 21 οι κάτοικοι εγκατέλειψαν το χωριό, όμως στις μέρες μας γίνονται σοβαρές προσπάθειες για την αναζωογόνησή του. Έτσι, έχει κατασκευαστεί το σπίτι των Κολοκοτρωναίων σε πιστή αντιγραφή που λειτουργεί ως μουσείο και η παλιά εκκλησία του Αϊ Γιάννη, ενώ υπάρχει και αναψυκτήριο. Το χωριό είναι πνιγμένο στο πράσινο και με πολλά τρεχούμενα νερά και έχει πανηγύρι στις 28-29 Αυγούστου, με συμμετοχή κόσμου από όλη την ορεινή Αρκαδία.
Μαγούλιανα, Αρκαδία
Το γραφικό χωριό που πιθανότατα πήρε το όνομά του από τη σλαβική λέξη «Magila» δηλαδή ύψωμα, βρίσκεται αμφιθεατρικά χτισμένο στα 1365 μέτρα. Πολύ συχνά αναφέρεται κι ως το ψηλότερο κατοικημένο χωριό της Πελοποννήσου. Όπως και στα περισσότερα ορεινά χωριά έτσι και στα Μαγούλιανα, ένας μεγάλος ιστορικός πλάτανος δίνει τη σκιά του στην πλατεία του χωριού. Εδώ, βρίσκονται οι μεγάλες εκκλησίες της Κοίμησης της Θεοτόκου με έτος κτίσης το 1840, του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Ιωάννου που χρονολογούνται από τον 18ο αιώνα. Ψηλότερα, στην κορυφή του χωριού και στη θέση Κάστρο σώζονται μέρη από το Αργυρόκαστρο και στην περιοχή Κορφοξυλιά βρίσκεται το Σανατόριο της Μάννας χτισμένο από την αδερφή του Παύλου Μελά το 1928.
Νυμφασία, Αρκαδία
Στη δυτική πλαγιά του Μαινάλου, σε απόσταση αναπνοής από την πολύβουη Βυτίνα και σε υψόμετρο 840 μέτρων, βρίσκεται ο μαγευτικός οικισμός της Νυμφασίας, μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική λύση για μια γαλήνια απόδραση στην Ορεινή Αρκαδία. Σε ένα σκηνικό απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς, η Νυμφασία σαγηνεύει τους επισκέπτες με την πλούσια βλάστηση, τα μαγευτικά τοπία και μια σειρά από φυσικά θαύματα. Το όνομά της το πήρε από την ομώνυμη πηγή μέσα στο χωριό, όπου σύμφωνα με το μύθο έκαναν το μπάνιο τους οι Νύμφες. Οι ξενώνες μέσα σε αυτόν τον μαγευτικό θύλακα προσφέρουν μια μοναδική εμπειρία, περιτριγυρισμένοι από το εκπληκτικό φαράγγι του Μυλωνά και μια γραφική κοιλάδα που εκτείνεται προς τη φημισμένη Μονή Κερνίτσης, το οποίο θεωρείται και το αρχαιότερο μοναστήρι στην Αρκαδία σε μία εξαιρετικά προνομιακή θέση και με υψηλής αξίας κειμήλια.
Πραστός, Αρκαδία
Ο Πραστός είναι ένα ορεινό χωριό της Αρκαδίας, χτισμένο αμφιθεατρικά στις πλαγιές του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 649 μέτρων. Υπήρξε η ιστορική πρωτεύουσα της Τσακωνιάς, διατηρώντας την κληρονομιά και τη γλώσσα, καθώς η τσακώνικη διάλεκτος ομιλείται ακόμη από τους γηραιότερους, απόδειξη της ιστορικής του σημασίας. Σήμερα, ο Πραστός διατηρεί τη γοητεία του με ωραία αρχοντικά, εκκλησίες και πυργόσπιτα που χτίστηκαν από πλούσιους έμπορους από την Κωνσταντινούπολη, την Ύδρα και αλλού. Υπάρχουν επίσης σημαντικές εκκλησίες, όπως η μερικώς κατεστραμμένη Παναγία (1762), ο Άγιος Δημήτριος (17ος αιώνας), οι Ταξιάρχες (17ος αιώνας), ο Άγιος Νικόλαος (17ος αιώνας), ο Προφήτης Ηλίας, ο Άγιος Αθανάσιος (16ος αιώνας), μεταξύ άλλων. Στα κοντινά αξιοθέατα περιλαμβάνονται η Καστάνιτσα, η Σίταινα, η Μονή Ορθοκωστάς και η Καρυά, καθώς και τα ερείπια του Αγίου Δημητρίου Ρεοντινού και του Προδρόμου (Εγκλειστούρι).
Χρυσοβίτσι, Αρκαδία
Χτισμένο σε υψόμετρο 1.073 μέτρων στις δασωμένες πλαγιές του Μαινάλου, το Χρυσοβίτσι είναι ένας προορισμός για πιο ήρεμες και γαλήνιες αποδράσεις σε σχέση με τις πιο τουριστικές περιοχές της Βυτίνας ή της Δημητσάνας. Παρ’ όλα αυτά δεν στερείται ομορφιάς καθώς βρίσκεται μέσα σε ένα υπέροχο τοπίο, σε απόσταση 21 χιλιομέτρων από την Τρίπολη και με αντίστοιχα μεγάλη ιστορία που φθάνει πίσω στον 15ο αιώνα αλλά και σημαίνουσα συμμετοχή στην Επανάσταση του 21 ως έδρα του Κολοκοτρώνη. Σήμερα, το χωριό μπαίνει με αργά και με ήπιο τρόπο στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, με όμορφους ξενώνες και προσεγμένες επιλογές για ντόπια κουζίνα. Οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν τις βόλτες στα γραφικά δρομάκια του χωριού, να επισκεφθούν την εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, και να δουν το μουσείο Δασικής Ιστορίας, στο πρώην εργοστάσιο ξυλείας.
Καστάνιτσα, Αρκαδία
Πετρόκτιστα λευκά σπίτια, πλακόστρωτα δρομάκια, στέγες από σχιστόλιθο, τοξοτές πόρτες και περίτεχνα παράθυρα. Η Καστάνιτσα που περιβάλλεται από καστανόδασος -στο οποίο οφείλει και το όνομά του- είναι ένα τσακώνικο χωριό που είναι χτισμένο στις απότομες πλαγιές του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 850 μέτρων, στα σύνορα των νομών Αρκαδίας και Λακωνίας. Το 1967 το υπουργείο Πολιτισμού με Προεδρικό Διάταγμα χαρακτήρισε την Καστάνιτσα παραδοσιακό – διατηρητέο οικισμό, με ιδιαίτερη φυσική και αρχιτεκτονική ομορφιά. Υπήρξε γνωστή για την παραγωγή ασβέστη με περισσότερα από 30 παραδοσιακά ασβεστοκάμινα για το ψήσιμο του υλικού. Στα αξιοθέατα της Καστάνιτσας σημειώνονται: η πανοραμική θέα από τον Βυζαντινό Πύργο Καψαμπέλη, ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος με το ξύλινο τέμπλο ρώσικης τεχνοτροπίας που κατασκευάσθηκε το 1818 στην Οδησσό και η πλατεία Σωτηρίου Κουρούνη.
