Μοναδικά αξιοθέατα, γραφικά σοκάκια και πλούσια ιστορία.
Η Σύρος ξεχωρίζει στις Κυκλάδες με την καταπληκτική αρχιτεκτονική της, την αρχοντιά της και τις υπέροχες παραλίες της. Κάντε μία βόλτα στα σοκάκια της, ανάμεσα στα νεοκλασικά κτήριά της και ανακαλύψτε την κομψότητά της.
Η καρδιά της Ερμούπολης είναι η πλατεία Μιαούλη (ή Δημαρχείου), διαμορφωμένη το 19ο αιώνα. Δεν μένει ποτέ άδεια. Ο κόσμος πηγαινοέρχεται εκεί όλη την ημέρα, τα παιδιά κάνουν ποδήλατο και παίζουν, οι μεγάλοι πίνουν καφέ, οι επισκέπτες μπαινοβγαίνουν στα καλόγουστα γύρω μαγαζιά και τα καφέ. Το Δημαρχείο της Ερμούπολης είναι ένα εντυπωσιακό νεοκλασικό μνημείο, από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας.
Κτίστηκε μεταξύ 1876-1889 και είναι έργο του σπουδαίου Γερμανού αρχιτέκτονα Ernst Ziller. Στο εσωτερικό του θα θαυμάσετε τη «μονόπακτη», κρεμαστή μαρμάρινη σκάλα, που μοιάζει σαν να ίπταται. Στο ισόγειο, στεγάζονται τα δικαστήρια και στον πρώτο όροφο ξεχωρίζει η αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου. Από χωριστή είσοδο θα μπείτε στο Αρχαιολογικό Μουσείο που στεγάζεται στο ίδιο κτήριο.
Στην πλατεία βρίσκεται η περίφημη εξέδρα της μουσικής, έργο του Ιωάννη Βιτάλη, από πεντελικό μάρμαρο, και ο ανδριάντας του Ανδρέα Μιαούλη που δημιουργήθηκε το 1889.
Τα γύρω κτήρια χρονολογούνται μεταξύ 1840-50 και οι στοές ακολούθησαν το πρότυπο των ιταλικών πόλεων της εποχής. Ξεχωρίζουν η Λέσχη Ελλάς (1862-3, Πνευματικό Κέντρο του δήμου), και το Ιστορικό Αρχείο του 1870. Ο υπαίθριος κινηματογράφος Παλλάς κτίστηκε το 1855-1866. Επάνω από την πλατεία υψώνεται το Ρολόι που κατασκευάστηκε το 1861 και ο μηχανισμός του έγινε στο Μόναχο. Καταστράφηκε από τον βομβαρδισμό του 1941 και αποκαταστάθηκε το 1949. Σήμερα, οι δείκτες του είναι για πάντα σταματημένοι στις 12:30.
Το θέατρο Απόλλων
Ο πολιτιστικός «ομφαλός» της πόλης είναι το θέατρο αυτό, που κτίστηκε μεταξύ 1862-4 σε σχέδια του αρχιτέκτονα P. Sampo. Ο εσωτερικός χώρος τηρεί τις αναλογίες της ιταλικής αρχιτεκτονικής παράδοσης. Όλοι θα σας πουν ότι είναι μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου -ωστόσο αυτό δεν είναι ακριβές. Η σχεδίαση του θεάτρου Απόλλων είναι επηρεασμένη από τέσσερα τουλάχιστον ιταλικά πρότυπα: τη Σκάλα του Μιλάνου (1776), το ανακαινισμένο θέατρο San Carlo της Νάπολης (1816), το ακαδημαϊκό θέατρο στο Castelfranco (1745) και το Teatro della Pergola της Φλωρεντίας (1755). Έχει φιλοξενήσει στη σκηνή του διάσημους ηθοποιούς του ελληνικού θεάτρου, όπως την Μαρίκα Κοτοπούλη, την Κυβέλη, τον Μάνο Κατράκη. Εκτός από θεατρικές παραστάσεις φιλοξενεί συναυλίες και πολλές άλλες πολιτιστικές δράσεις.
Τα Βαπόρια
Τρεις γενιές εφοπλιστών, τραπεζιτών, βιομηχάνων πέρασαν από τα μεγαλόπρεπα και πολύχρωμα αστικά μέγαρα που αντικρίζουν τη θάλασσα και οι επισκέπτες δεν χορταίνουν να τα φωτογραφίζουν. Ανακαινίστηκαν ή ερειπώνονται, άλλαξαν χέρια και χρήσεις, αλλά ποτέ δεν ξέχασαν το παρελθόν τους. Κάποια από τα μέγαρα έχουν μετατραπεί σε πολυτελείς χώρους φιλοξενίας, όπου αξίζει να μείνετε, γιατί η εμπειρία είναι μοναδική. Μια ανάσα από τα Βαπόρια βρίσκεται η πλατεία Τσιροπινά με τους φοίνικες, που διαμορφώθηκε το 1880 και πήρε το όνομά της από το μεγαλόπρεπο Μέγαρο Τσιροπινά του 1883. Πλάι στον Άγιο Νικόλαο, το σήμα-κατατεθέν των Βαποριών- είναι η παλιά Καραμπινερία, η οποία σήμερα η έδρα της Μητρόπολης.
Ο Άγιος Νικόλαος
Ο μπλε τρούλος του ξεχωρίζει από παντού και όταν μπείτε στο εσωτερικό του ναού που κτίστηκε το 1870, θα νιώσετε δέος. Ο εξαιρετικός κρυφός φωτισμός και οι κρυστάλλινοι πολυέλαιοι από την Τεργέστη αναδεικνύουν κάθε περίτεχνη λεπτομέρεια, το περίφημο μαρμάρινο τέμπλο με εικόνες του 1909, τον δεσποτικό θρόνο που έφτιαξε ο Τήνιος μαρμαρογλύπτης Γ. Βιτάλης, τον άμβωνα, την ρώσικη εικόνα του Αγίου, τον ξυλόγλυπτο Επιτάφιο, τον χώρο όπου η εκκλησιαστική χορωδία ψέλνει τους ύμνους της από το 1920 μέχρι σήμερα.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου και η εικόνα του Ελ Γκρέκο
Στην εκκλησία της Παναγίας στην Ερμούπολη, στη γειτονιά των Ψαριανών, κρύβεται ένα από τα πιο σημαντικά αξιοθέατα στη Σύρο: η εικόνα που απεικονίζει την Κοίμηση της Παναγίας στο νεκρικό κρεβάτι, με τον Χριστό να γέρνει επάνω της και γύρω ασώματους αγγέλους. Αποδείχθηκε ότι πρόκειται για ένα από τα πρώιμα έργα του περίφημου Δομίνικου Θεοτοκόπουλου, ή Ελ Γκρέκο, ενός από τους σπουδαιότερους ζωγράφους της Αναγέννησης. Θεωρείται πως το ζωγράφισε όταν ζούσε στην Κρήτη, στα μέσα του 16ου αιώνα, με τεχνική που παραπέμπει στη μεταβυζαντινή τεχνοτροπία. Θα πρέπει να την έφεραν μαζί τους μετανάστες από τα Ψαρά που εγκαταστάθηκαν στην πόλη στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν το νησί τους καταστράφηκε. Ο ιερέας της εκκλησίας είναι πάντα πρόθυμος να σας πει περισσότερα για την ιστορία της.
Βόλτα στον παραλιακό δρόμο
Ο μεγάλος παραλιακός δρόμος της Ερμούπολης εκτείνεται από το Νεώριο και το λιμάνι μέχρι το Τελωνείο και το Νησάκι. Συγκεντρώνει την περισσότερη κίνηση στην Ερμούπολη και όλοι έρχονται εδώ για καφέ, φαγητό, shopping, βόλτα πλάι στη θάλασσα και τις προβλήτες με τα δεμένα σκάφη. Οι αποθήκες διαμετακόμισης κτίστηκαν μεταξύ 1834-39 σε σχέδια του Ι.Β. Ερλάχερ. Πλέον φιλοξενούν δημόσιες υπηρεσίες και την Πινακοθήκη Κυκλάδων. Το επιβλητικό κτήριο του Τελωνείου κτίστηκε μεταξύ 1859-61. Στο πλάι βρίσκεται το Νησάκι, με εξαιρετική θέα στα Βαπόρια και τη θάλασσα. Στην απέναντι βραχονησίδα Γαϊδουρονήσι υψώνεται από τις αρχές του 19ου αιώνα ο πρώτος φάρος του νεοσύστατου ελληνικού κράτους που είναι πέτρινος.
Η αγορά της πόλης
Όλο το κέντρο της Ερμούπολης είναι έναν πυκνό πλέγμα από παλιά και σύγχρονα μαγαζιά, ακριβές ή πιο οικονομικές μπουτίκ, art shops, καταστήματα με κεραμικά, αξεσουάρ και χειροποίητα κοσμήματα, καλόγουστα μικρά καφέ-μπαρ, all day restaurants, ελληνικές ταβέρνες, γκαλερί, ζαχαροπλαστεία, μαγαζιά με τοπικά προϊόντα και βιολογικά κ.ά. Είναι απόλαυση να περπατάς στους πεζόδρομους και να τα ανακαλύπτεις το ένα δίπλα στο άλλο -το χθες και το σήμερα σε λίγα τετραγωνικά. Στον πεζόδρομο της Χίου βρίσκεται η παραδοσιακή αγορά τροφίμων με μανάβικα, ψαράδικα κ.ά. Διάσημο είναι το μεγάλο κατάστημα Πρέκα, μια αληθινή κιβωτός προϊόντων και βοτάνων από τη Σύρο και όλη την Ελλάδα. Πολύ γνωστό είναι το «Οινοπνευματοπωλείον» του Κριτσίνη, η μεγάλη κάβα που λειτουργεί από το 1917. Διατηρεί ακόμη τα μπουκάλια από το μπράντι, τα λικέρ, τα ούζο, τη μαστίχα που έφτιαχνε ο παππούς. Αξίζει να μπείτε και στο φαρμακείο του Κωβαίου, του 1837, που είναι, όπως λέει ο ιδιοκτήτης του, το «παλαιότερο της νεότερης Ελλάδας».
Συριανό λουκούμι, χαλβαδόπιτα και Σαν Μιχάλη
Τι κάνει τόσο νόστιμο το συριανό λουκούμι, το νούμερο ένα προϊόν του νησιού; Το νερό της Σύρου, λένε οι παλιοί ζαχαροπλάστες. Τη συνταγή, που κατάγεται από τη Μικρά Ασία, έφεραν στο νησί Χιώτες πρόσφυγες γύρω στο 1832. Η διαδικασία της παρασκευής του είναι χρονοβόρα, και στην πόλη λειτουργούν ακόμη αρκετά εργαστήρια που μπορείτε να επισκεφθείτε για να την παρακολουθήσετε. Θα διαλέξετε ανάμεσα σε πολλές γεύσεις -τριαντάφυλλο, μαστίχα, περγαμόντο, ροδοζάχαρη, μανταρίνι, αμύγδαλο κ.ά.
Άλλο ένα χαρακτηριστικό και δημοφιλές προϊόν του νησιού είναι η χαλβαδόπιτα, που φτιάχνεται με ντόπιο μέλι, μαζί με ζάχαρη, γλυκόζη, βανίλια, ασπράδι αυγού και αμύγδαλα.
Το πιο γνωστό τυρί είναι το Σαν Μιχάλη ΠΟΠ Σύρου, ένα από τα πιο σπάνια και ακριβά στην Ελλάδα. Παράγεται μόνο σε δύο τυροκομεία και έχει χαρακτηριστική πικάντικη γεύση με ελαφριά αρώματα φουντουκιού και ξηρών καρπών. Σε κάποιους θυμίζει την ιταλική παρμεζάνα και σίγουρα η γεύση του είναι ασυνήθιστη και έντονη. Άλλα τοπικά τυριά είναι η κοπανιστή, η φρέσκια μυζήθρα, το «πετρωτό», το ξινότυρο.
More info
Για συριανά λουκούμια και χαλβαδόπιττες θα πάτε στον Κορρέ, στη Δεναξά και στον Λειβαδάρα. Άλλα συριανά προϊόντα είναι τα λουκάνικα με μάραθο, τα ξερά σύκα με καρύδια (αληθινό super food), η κάπαρη, το αγνό θυμαρίσιο μέλι. Ο μάραθος φυτρώνει παντού στο νησί και τον χρησιμοποιούν στη συριανή μαραθόπιτα.
Το Νεώριο και οι ταρσανάδες
Οι γερανοί του ξεχωρίζουν από μακριά και τα τεράστια φορτηγά πλοία αλλάζουν κάθε τόσο θέση για να κάνουν πολυήμερες επισκευές. Το Νεώριο Σύρου είναι από τις κυριότερες ναυπηγοεπισκευαστικές μονάδες στην Ελλάδα. Γύρω του υπάρχουν βιομηχανικής αρχιτεκτονικής παλιά κτήρια που φιλοξενούσαν αποθήκες, εργοστάσια και βιοτεχνίες. Κοντά στο Νεώριο αξίζει να δείτε τους ταρσανάδες και το παλιό λιμανάκι με τα δεμένα καΐκια και τις βάρκες, όπου υπάρχουν ταβερνάκια.
Περπάτημα στα σοκάκια της Άνω Σύρας
Αντικριστά στο λόφο της Ερμούπολης βρίσκεται ο λόφος της Άνω Σύρου με τα σφιχταγκαλιασμένα σπίτια του που διατηρούν την κυκλαδίτικη γοητεία τους. Ο οικισμός είναι –ευτυχώς-απαλλαγμένος από τα αυτοκίνητα και συχνά θα δείτε να κυκλοφορούν μουλάρια ή γαϊδουράκια για τις μεταφορές των προϊόντων.
Η Άνω Σύρος ιδρύθηκε το 1200 από τους Ενετούς που εισήγαγαν τον Καθολικισμό και έφεραν Ενετούς κατοίκους να ζήσουν μαζί με τους ντόπιους. Μοιάζει με τους μεσαιωνικούς οχυρωμένους οικισμούς. Το χωριό έχει πολλά σκαλιά, πλακόστρωτα δρομάκια, όμορφα σπίτια με λουλούδια στις αυλές και στεγασμένα περάσματα (στεάδια). Μπορείτε να μπείτε από την Καμάρα (κάτω τέρμα), από το επάνω τέρμα ή από την Πορτάρα, που ήταν η κεντρική πύλη στο κάστρο.
Αν θέλετε να γνωρίσετε το χωριό φορέστε αθλητικά παπούτσια και ετοιμαστείτε για πολύ ανάβαση. Από την Πορτάρα ακολουθήστε τη Διονυσίου Στεφάνου, την Πιάτσα, που είναι το κεντρικό σοκάκι του οικισμού. Είναι χαρούμενη, με πολύχρωμα μαγαζιά, καφετέριες, ουζερί, ταβέρνες, μουσεία. Στο ψηλότερο σημείο θα βρείτε το εντυπωσιακότερο αξιοθέατο της Άνω Σύρας, την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου (Σαν Τζώρτζης), οχυρωμένη με ψηλό τείχος. Είναι Μητρόπολη των καθολικών από το 1652, έχει σχήμα τρίκλιτης βασιλικής και μαρμάρινη τράπεζα που φιλοτέχνησε Τηνιακός γλύπτης. Πήρε τη σημερινή της μορφή στην ανακαίνιση που έγινε μεταξύ 1832-1834, αλλά στο σημείο υπήρχε ναός από τον 13ο αιώνα. Από την μικρή πλατεία με την προτομή του Μάρκου Βαμβακάρη θα απολαύσετε μοναδική θέα στην Ερμούπολη.
More Info
Στην Άνω Σύρο υπάρχουν επίσης το Επισκοπικό Μέγαρο του 1837, το Κέντρο Ιστορικών Μελετών της Καθολικής Επισκοπής, ο ορθόδοξος Άγιος Νικόλαος ο «Φτωχός» όπως λεγόταν σε αντίθεση με «των πλουσίων» στην Ερμούπολη, καθώς και τη μονή των Ιησουιτών (1744). Ο ναός της Παναγίας της Καρμήλου χρονολογείται από το 1581 και πρέπει να ήταν η Μητρόπολη του νησιού μέχρι το 1639. Χαρακτηριστική είναι και η μικρή εκκλησία της Κιουράς (1686), κοντά στην οποία θα δείτε την προτομή του αρχαίου στοχαστή Φερεκύδη.
Ο Μάρκος Βαμβακάρης
Ο Μάρκος δεν θεωρείται τυχαία ο θεμελιωτής του ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού, με επιρροές που συνδέονται με την ανάπτυξη που γνώρισε η Σύρος, στις αρχές του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε στον Άνω Σύρο το 1905 και 13 ετών έφυγε λαθρεπιβάτης για τον Πειραιά. Έζησε τη ζωή του «περιθωρίου», έγινε θαμώνας των τεκέδων και αφιερώθηκε στο μπουζούκι που τον δίδαξε ένας Νίκος Αϊβαλιώτης μαζί με τα μουσικά ιδιώματα των Μικρασιατών προσφύγων. Άρχισε να παίζει σε κουτούκια και τεκέδες και το 1934-5 έκανε δική του ορχήστρα, την «Ξακουστή Τετράδα του Πειραιά». Η αναγνώρισή του ήρθε μετά τον πόλεμο. Την περίφημη «Φραγκοσυριανή» την αφιέρωσε στη γενέτειρά του γύρω στο 1937 και την έγραψε γυρνώντας από το πρώτο του ταξίδι στη Σύρο.
Η Ποσειδωνία ή Ντελαγκράτσια
Ο τόπος λατρείας του θεού Ποσειδώνα. Η περιοχή στην αρχαιότητα πήρε το όνομα του θεού, ενώ στη διάρκεια της Ενετοκρατίας την ονόμασαν Ντελαγκράτσια, από την καθολική εκκλησία Madonna della Gratsia. Μαζί με τον Φοίνικα αποτελούν τους αρχαιότερους οικισμούς της Σύρου. Οι επιβλητικές νεοκλασικές επαύλεις της Ποσειδωνίας με τους μεγάλους κήπους κτίστηκαν με αρχιτεκτονική νεοκλασικού ρομαντισμού κυρίως μεταξύ 1850-1880.
Αρκετές διατηρούνται σε καλή κατάσταση και παραμένουν το πιο εντυπωσιακό στοιχείο του παραθαλάσσιου οικισμού. Θα έχετε την ευκαιρία να δείτε εσωτερικά μια από τις πιο εμβληματικές εξοχικές κατοικίες, που κτίστηκε από τον δήμαρχο Ερμούπολης Τσιροπινά το 1916. Στεγάζει το Δημαρχείο της Ποσειδωνίας και είναι εκθεσιακός και πολιτιστικός χώρος.
