Γράφει: Γιώργος Ρομπόλας
Ο βιασμός αποτελεί επαίσχυντη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πράξη ηθικά και ποινικά κολάσιμη. Σε αυτά τα θέματα δεν χωρά πλάκα” ακούμε την πομπώδη φωνή του Big Brother να νουθετεί τον Αντώνη Αλεξανδρίδη. Ο 31χρονος Κρητικός του reality show που προβάλλεται στον ΣΚΑΙ υπερέβη όλα τα εσκαμμένα. Ξεπέρασε κάθε λογικό όριο. Έκανε πλακίτσα με το θέμα του βιασμού. Έτσι, ο Μεγάλος Αδερφός του τα “έψαλε” λίγο πριν του ανακοινώσει ότι φεύγει από το παιχνίδι, μετατρέποντας και την ίδια την αποχώρηση σε μία μιντιακή θηριωδία όπου στον βωμό της τηλεθέασης όλα επιτρέπονται.
Ας μην κοροϊδευόμαστε, ο συγκεκριμένος παίκτης επιλέχθηκε ακριβώς γιατί θα μπορούσε -εν δυνάμει- να πει αυτό που ξεστόμισε: “Πάω κάθε μέρα με μια να αδειάζω το πακέτο μου, αλλιώς έχει βιασμό”. Γιατί τι ακριβώς συμβαίνει όταν κλείνεις έναν άντρα με σαφές “μάτσο” πρόσημο και μικρή (ή καθόλου) ανοχή στη διαφορετικότητα μέσα σε ένα σπίτι μαζί με έναν gay και τρεις ανθρώπους που δεν κατάγονται από την Ελλάδα; Η παραγωγή του Big Brother δικαιολόγησε την επιλογή της λέγοντας ότι ήθελε να φτιάξει στο σπίτι του Μεγάλου Αδερφού μία μικρογραφία της ελληνικής κοινωνίας.
Φυσικά, ξέχασε ένα βασικό: Σε αυτό του τύπου τα reality shows υπάρχει εγκλεισμός και παρακολούθηση με κάμερες 24 ώρες το 24ωρο. Οι άνθρωποι δε ζουν κάτω από φυσιολογικές συνθήκες αλλά σε μία ειδική συνθήκη. Το “ατύχημα” με την ατάκα του Κρητικού παίκτη θα συνέβαινε αργά ή γρήγορα. Το ζήτημα ήταν απλά πώς θα διαχειριζόταν η παραγωγή την επόμενη μέρα, όταν θα στράβωνε κάτι πολύ άσχημα ανάμεσα στους μονομάχους. Άλλωστε, όπως λέει και η γνωστή ρήση: “Καμία δημοσιότητα δεν μπορεί να είναι κακή δημοσιότητα“.
Η συζήτηση για το σύγχρονο Κολοσσαίο που ονομάζεται Big Brother -και κατ’ επέκταση όλα τα reality shows- κλείνει περισσότερα από 20 χρόνια. Σήμερα πια, δεν φαίνεται μάλιστα να είναι τόσο χρήσιμη. Πόσο “κακό” μπορεί να κάνει μία τέτοια εκπομπή; Ναι, είναι αναμφισβήτητα trash αλλά στον 21ο αιώνα, όπου σχεδόν όλοι έχουμε παραχωρήσει (ηθελημένα ή αθέλητα, έχοντας γνώση ή όχι) τα αναφαίρετα δικαιώματα της ιδιωτικής μας ζωή στους τεχνολογικούς κολοσσούς του πλανήτη, το να γκρινιάζουμε για το Big Brother αποτελεί φαρισαϊσμό. Αυτό το καράβι έχει σαλπάρει εδώ καιρό.
Ακόμη και προσπάθειες να προστατευτεί ένα μέρος από την ιδιωτική ζωή και τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών, όπως το GDPR, μοιάζουν μάλλον καταδικασμένες να πέσουν στο κενό. “Αν θέλεις να κρατήσεις ένα μυστικό, θα πρέπει να το κρατήσεις και από τον ίδιο σου τον εαυτό” έγραφε στο προφητικό 1984 ο George Orwell. Δυστυχώς, στην εποχή των υπερσύγχρονων αλγόριθμων που διαβάζουν ακόμα και τις προτιμήσεις μας αλλά και των datas, που είναι περισσότερο πολύτιμα πια ακόμα και από τον χρυσό, η παρουσία τηλεοπτικών reality shows αποτελεί σταγόνα στον ωκεανό.
Φυσικά, αυτό δε σημαίνει ότι δε διαμορφώνουν απόψεις. Αποτελούν και αυτά μέρος του δημόσιου λόγου και ως τέτοια πρέπει να κρίνονται και αντιστοίχως να ελέγχονται. Το αποτυχημένο χιούμορ που κάνει αναφορές στον βιασμό δεν είναι μαγκιά. Μπορεί να είναι αυτοταπείνωση για όποιον το μεταχειρίζεται, αλλά δε μας νοιάζει αυτό. Εκείνο που πρέπει να μας ενδιαφέρει είναι ότι γίνεται live στην τηλεόραση στα πλαίσια ενός δημόσιου λόγου. Αν ο Αντώνης Αλεξανδρίδης είχε κάνει την ίδια “πλακίτσα” με τους φίλους του σε κάποιο μπαρ, η ατάκα θα είχε μείνει εκεί – στον ιδιωτικό χώρο όπου ακόμη και επικίνδυνες απόψεις μπορούν να εκφράζονται.
Στο μυαλό πολλών αντρών, πολλές φορές ανθρώπων υπεράνω πάσης υποψίας, μία γυναίκα που έχει φλερτάρει μαζί τους αλλά δεν έχει ενδώσει στις πιέσεις τους είναι άξια βίαιης συμπεριφορά.
Όσο τραγικό και αν είναι όμως, το συγκεκριμένο συμβάν μπορεί να λειτουργήσει θετικά. Ήδη, η οργή που ξεχειλίζει στα social media δείχνει ότι -επιτέλους- η ανοχή έχει και τα όριά της σε κάποιες συμπεριφορές. Το παραδοσιακό μοτίβο του “κυνηγού” (άντρας) και του “θηράματος” (γυναίκα) κρύβει διακρίσεις ανάμεσα στα φύλα και κοινωνικές παθογένειες αλλά εδώ μιλάμε ορθά κοφτά για βιασμό. Δεν ξέρω, όμως, κατά πόσο ένας old school gentleman, από αυτούς που βλέπουμε σε παλιές ταινίες του Χόλιγουντ, θα έκανε χιούμορ υποσχόμενος βιασμό σε όποια γυναίκα δεν θα του καθόταν.
`
Η κουλτούρα του βιασμού αλλά και της γυναικοκτονίας -όπως την ακούμε στο παραδοσιακό Ανδρονίκη από το 05:38 και μετά στο πιο πάνω βίντεο που βιντεοσκοπήθηκε στο studio του Θανάση Παπακωνσταντίνου– χάνεται στα βάθη του χρόνου. Για να βρούμε τις απαρχές τους, θα πρέπει να πάρουμε στα χέρια τον μίτο μίας πανάρχαιας Αριάδνης που θα μας οδηγήσει σε έναν πολύ επικίνδυνο λαβύρινθο γεμάτο με Μινώταυρους.
Η αντρίλα και η μηδενική ανοχή στη διαφορετικότητα συνεχίζει να παράγει τραγωδίες και εγκλήματα.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι ακόμη και σήμερα τη βλέπουμε καθημερινά μπροστά μας. Στο μυαλό πολλών αντρών, πολλές φορές ανθρώπων υπεράνω πάσης υποψίας, μία γυναίκα που έχει φλερτάρει μαζί τους αλλά δεν έχει ενδώσει στις πιέσεις τους είναι άξια βίαιης συμπεριφοράς. Αν όχι σωματικής βίας και σεξουαλικής παραβίασης, τότε σίγουρα κανένα χαστουκάκι ή ίσως λεκτική βία και “ξεφτίλισμα” μπροστά σε κόσμο. Τίποτα από αυτά δεν αποτελεί -στο μυαλό τους πάντα- ηθικά και ποινικά κολάσιμη πράξη.
Όχι, ο 31χρονος Κρητικός παίκτης του Big Brother δεν είναι κάποιο αγρίμι που η παραγωγή περιμάζεψε από κάποιο απάτητο βουνό. Δυστυχώς, υπάρχουν πολλοί “Αντώνηδες” εκεί έξω που -έστω στην πλάκα- θεωρούν ότι είναι τόσο άντρακλες και τόσο μάγκες που “ε, τι να κάνουμε τώρα μπορεί να βιάσουμε και καμιά”. Το Ισραήλ ακόμα ζει στον σάλο του σεξουαλικού εγκλήματος όπου 30 άντρες βίασαν μία μεθυσμένη 16χρονη.
Όσο για τον συγκεκριμένο παίκτη και το άλλοθι που ίσως κάποιοι του δίνουν ακριβώς επειδή έκανε “πλάκα” και “υπερβολικό χιούμορ”; Μετά τα 18 ψηφίζουμε, και αφού ψηφίζουμε είμαστε υπεύθυνοι για τον δημόσιο λόγο που χρησιμοποιούμε, πρέπει λοιπόν να είμαστε έτοιμοι για τις κυρώσεις. Οι συμπεριφορές αυτές είναι απόλυτα κατακριτέες και σίγουρα επικίνδυνες, αφού αντανακλούν πεποιθήσεις για πραγματικά “αρσενικά” που δεν σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους. Η αντρίλα και η μηδενική ανοχή στη διαφορετικότητα συνεχίζει να παράγει τραγωδίες και εγκλήματα. Ο Ζακ Κωστόπουλος και ο Βαγγέλης Γιακουμάκης είναι απλά δύο από τα θύματά τους.
