Διανύοντας μία ακόμα σημαντική περίοδο στην καριέρα της, η Ισπανίδα ηθοποιός μίλησε στη LiFO με αφορμή την πολυσυζητημένη «Απέραντη Αγάπη» στην οποία πρωταγωνιστεί.
Με την υποψηφιότητά της για τον χαρακτήρα της Τζάνις Μαρτίνεθ στις Παράλληλες Μητέρες του κινηματογραφικού της πατέρα Πέδρο Αλμοδόβαρ και τη φαντασμαγορική παρουσία της στο πέμπτο και σαφώς πιο προσωπικό φιλμ του Εμανουέλε Κριαλέζε Απέραντη Αγάπη, η Πενέλοπε Κρουζ διανύει μια σπουδαία χρονιά ή, σωστότερα, μία ακόμη σημαντική περίοδο της μεστής καριέρας της.
Στη συνάντησή μας θυμήθηκε την πρώτη φορά που κάναμε συνέντευξη, γιατί δεν ξέχασε πως την είχα ρωτήσει ποια είναι η πιο δύσκολη προφορά που της έχουν ζητήσει να κάνει: «Εξακολουθεί να είναι η ελληνική», λέει γελώντας.
Ξεκινώντας από τα βαθιά, τριάντα χρόνια πριν, στο οσκαρικό δράμα του Φερνάντο Τρουέμπα Belle Epoque η Κρουζ ζωντανεύει την Ισπανίδα μητέρα του Εμανουέλε Κριαλέζε στην αποκαλυπτική δραματική κομεντί που έχει ως θέμα το μυστικό που τόλμησε να μοιραστεί μόλις φέτος με τον υπόλοιπο κόσμο και σε παγκόσμια πρεμιέρα στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Βενετίας: το ότι εδώ και χρόνια ζει και εργάζεται ως τρανς άνδρας.
Η Κρουζ υποδύεται τη φιλόστοργη και αισθαντική Κλάρα που αγκαλιάζει τo μεγαλύτερο παιδί, το οποίο βιώνει δυσφορία φύλου και επιμένει να το φωνάζουν Αντρέα στην Ιταλία των ’70s. Είναι η προσωποποίηση της immensita, της απεραντοσύνης της αγάπης, και το δείχνει με θεατρική υπερβολή και μουσικοχορευτικά παιχνιδίσματα, αντλώντας έμπνευση από τα μεγαλοπρεπή shows της ιταλικής τηλεόρασης στο στυλ της Ραφαέλα Καρά.
Δεν θα ξεχάσω τη στιγμή που στο σπίτι μιας φίλης, ενώ παίζαμε, αλλάζαμε χαρακτήρες. Ένιωσα να βγάζω φτερά και πετάω. Ήμουν τεσσάρων χρονών, ίσως πέντε. Το ίδιο αισθάνομαι ακόμα και σήμερα όταν υποδύομαι ρόλους.
Γι’ αυτήν τη δεκαετία, δηλαδή την περίοδο που μεγάλωσε, συζητάμε με τη βραβευμένη ηθοποιό, για τις προκαταλήψεις που βελτιώθηκαν και τα σοβαρά κοινωνικά θέματα που όχι μόνο δεν άλλαξαν αλλά παρουσιάζουν αγρίως αρνητικό πρόσημο, την οικογένειά της αλλά και τη μύησή της στο σύμπαν του σινεμά διά του video και μιας πέραν του cult κακής ταινίας, τα κινηματογραφικά της είδωλα και το αν τα παιδιά της θα πρωταγωνιστούσαν δίπλα της, κλείνοντας με την ονειρική στιγμή που για πρώτη φορά ένιωσε την αγαλλίαση της υποκριτικής ‒ ένα ζωτικό τίναγμα που έκτοτε κυνηγά σε κάθε της ρόλο.
— Θα πρέπει να ξεκινήσω με μια ερώτηση σχετικά με τις μουσικοχορευτικές σκηνές της ταινίας. Ήταν πρόκληση για σας ή μια καλή ευκαιρία για χαρά και διασκέδαση;
Και τα δύο. Είχαμε να μάθουμε σωστά τις χορογραφίες με τα παιδιά, αλλά η Μπλάνκα Λι μας δίδαξε χωρίς να κοπιάσουμε και η φάση εξελίχθηκε σε χαρούμενη εμπειρία. Ειδικά εκεί που προβάραμε και γυρίζαμε το Prisencolinensinainciusol.
— Συγγνώμη, δεν το ’πιασα.
(γελάει) Το Prisencolinensinainciusol που έγραψε σαν λογοπαίγνιο ο Αντριάνο Τσελεντάνο και χόρεψε μαζί με τη Ραφαέλα Καρά σε τηλεοπτικό show.
— Καταλαβαίνουμε ότι για τον σκηνοθέτη Εμανουέλε Κριαλέζε η Απέραντη Αγάπη είναι πολύ προσωπικό ζήτημα, προφανώς προετοιμαζόταν όλη του τη ζωή για να την αφηγηθεί κάποια στιγμή. Για σας τι σημαίνει αυτή η ταινία;
Πολλά και σημαντικά θέματα: ταυτότητα, βία στο σπίτι, ψυχική υγεία, οικογένεια. Ακουμπά ουσιαστικά προβλήματα με βαθύ τρόπο, ωστόσο χωρίς ποτέ να τα μηρυκάζει ή να τα εξηγεί υπερβολικά. Μου αρέσει το γεγονός ότι ο Κριαλέζε εκτιμά τη νοημοσύνη των θεατών.
— Πότε μάθατε για τη διαδρομή του;
Διάβασα για την περίπτωση, συναντηθήκαμε, μιλήσαμε εγκάρδια, μου εξήγησε λεπτομέρειες από την παιδική και εφηβική του ηλικία κι αυτό ήρθε φυσικά στην κουβέντα μας. Η επικοινωνία μας βασίστηκε στην εμπιστοσύνη και έρρεε, χωρίς να σταθούμε σε ημερομηνίες και συγκεκριμένα γεγονότα.
— Ξαφνιαστήκατε όταν μάθατε πως το φύλο που του αποδόθηκε στη γέννηση ήταν το θηλυκό;
Όχι ιδιαίτερα. Αν και μεγάλωσα τη δεκαετία του ’70, είχα την τύχη να με στηρίζουν ανοιχτόμυαλοι γονείς που έδειχναν σεβασμό στον άλλο. Ως οικογένεια δεν σταθήκαμε ποτέ στη διαφορά και στη σύγκριση.
— Έχοντας ζήσει και οι δυο σε ένα παράλληλο σύμπαν την ίδια περίοδο, με σωστούς γονείς, δεν μπορώ παρά να θυμηθώ τις πολλές προκαταλήψεις που είχε η κοινωνία τότε. Από τα σοβαρά θέματα της εποχής, ποιο θα ξεχωρίζατε;
Ο διάλογος γύρω από το σεξ και την ταυτότητα του καθενός ήταν σίγουρα ένα μεγάλο εμπόδιο για γνωστούς και φίλους μου. Λυπόμουν πολύ όταν δικοί μου άνθρωποι δεν μπορούσαν να εκμυστηρευθούν τα συναισθήματά τους στην ίδια τους την οικογένεια και ζούσαν μ’ αυτά.
— Θα θεωρούσε κάποιος πως σήμερα, από τα ’70s μέχρι σήμερα, πολλά κοινωνικά ζητήματα έχουν αλλάξει, προβληματικές συμπεριφορές έχουν βελτιωθεί. Από την άλλη, βλέπουμε και στις μέρες μας βία, ειδικά στην Ισπανία. Μήπως τελικά η κατάσταση δεν έχει καλυτερέψει όσο θα θέλαμε;
Όσον αφορά τη βία στο σπίτι ή την έμφυλη κακοποίηση δεν έχουν αλλάξει τα πράγματα, δυστυχώς. Συμβαίνουν καθημερινά απαίσια περιστατικά. Εδώ υπάρχουν γυναίκες που βρίσκουν το κουράγιο να ζητήσουν βοήθεια και κανείς δεν τις ακούει για να τις προστατεύσει. Όμως, σε περιπτώσεις όπως αυτή της Αντριάνα στην ταινία, υπάρχει μεγαλύτερη κατανόηση, συνεπώς και πρόληψη. Αυτό δεν συμβαίνει παντού στον κόσμο, αλλά σίγουρα σε πολλές χώρες.
— Εσείς πώς το εξηγείτε; Ίσως τα περιστατικά είναι απόρροια του lockdown.
Όχι, αυξήθηκαν μετά την πανδημία. Είναι συστημικό κενό, νομίζω, και έλλειμμα στη νοοτροπία. Πρόσφατα διάβασα στην «El Pais» για μια γυναίκα που δεν έβρισκε κατανόηση. Και ξέρω άλλες δύο περιπτώσεις που όσο σκέφτομαι το θάρρος που χρειάστηκε για να ξεπεράσουν τον φόβο και το στίγμα, τρελαίνομαι όταν καταλαβαίνω την αμέλεια με την οποία αντιμετωπίστηκαν ‒ δεν υπάρχει ανταπόκριση. Όταν μάλιστα υπάρχουν και παιδιά στη μεγαλύτερη εικόνα της κακοποίησης, είναι τρομακτικό.
— Μια και αναφέρατε τα παιδιά, παίζετε στην ταινία με τρία ταλαντούχα πλάσματα, όλα σε μικρές ηλικίες. Έχετε σκεφτεί ποτέ να πρωταγωνιστήσετε μαζί με τα δικά σας παιδιά;
Τα δικά μου; Αυτό δεν θα γίνει ποτέ. Θα αποφασίσουν τι θέλουν να κάνουν όταν ενηλικιωθούν. Προς το παρόν πηγαίνουν σχολείο.
— Αποκτάτε συνείδηση των επιλογών σας όσο περνά ο καιρός; Οι ταινίες γίνονται όχημα για να πείτε κάτι πιο ουσιαστικό ή προσωπικό;
Δεν το σχεδιάζω έτσι, δηλαδή δεν προγραμματίζω με βάση το ενδεχόμενο μήνυμα που θα ήθελα να περάσω σε μια ταινία. Αν δίνουν την αφορμή για να ανοίξει διάλογος που έχει νόημα, αυτό είναι αβαντάζ. Θέλω όμως να κάνω περισσότερα μιούζικαλ, κι άλλες κωμωδίες.
— Είστε εξαιρετική κωμικός.
Ευχαριστώ! Κι αυτό δεν σημαίνει πως στις κωμωδίες δεν βρίσκεις σοβαρά θέματα, τουναντίον. Δεν συμβαίνει συχνά να έχω δύο ταινίες μέσα σε έναν χρόνο, όπως τώρα, με την Απέραντη Αγάπη και τις Παράλληλες Μητέρες. Μου κάνουν προτάσεις και διαλέγω με την καρδιά μου και, αν τύχει, με κίνητρο να αφηγηθώ μια ιστορία που θα συγκινήσει και θα εγείρει προβληματισμό. Δεν είναι κάθε μέρα γιορτή.
— Στην ταινία του Κριαλέζε, η τηλεόραση παίζει σημαντικό ρόλο. Εσείς παρακολουθούσατε τηλεόραση;
Πολύ. Τα Σαββατοκύριακα, αμέσως μετά το πρωινό, βλέπαμε τα τηλε-βαριετέ, όπως αυτά στην ταινία, τύπου Canzonissima ‒ ήταν ένα μέσο απόδρασης. Ονειρευόμουν να κάνω κάτι σχετικό με την τέχνη, το τραγούδι ή το μπαλέτο, που έκανα επί δεκαοκτώ χρόνια. Και το απόγευμα έβλεπα ταινία, όποια και να προβαλλόταν, γιατί δεν είχαμε αίθουσα κοντά στο σπίτι μας.
— Καμία;
Όχι. Κι έπειτα ο πατέρας μου αγόρασε ένα μηχάνημα BetaMax.
— Θα ήταν από τους πρώτους στη γειτονιά. Όχι VHS, που παρέμεινε ως φορμά.
Σωστά, και ήταν μεγάλη η συσκευή. Νοίκιαζα σαν μανιακή τρεις ταινίες τη φορά και τις παρακολουθούσα προσεκτικά, μελετώντας κινηματογράφο.
— Σπουδάσατε το σινεμά στο σπίτι δηλαδή;
Ακριβώς. Θυμάμαι σαν χθες τη φορά που έτρωγα ένα πολύ άνοστο φαγητό και είχα βάλει μια ταινία τρόμου με μια ταραντούλα που ήταν τόσο κακή, ώστε αρρώστησα από την ταινία και όχι από αυτό που έτρωγα. Μιλάμε για χάλια, αλλά μου διαφεύγει ο τίτλος. Με μια γιγαντιαία αράχνη πάντως. Είχα κολλήσει κανονικά (γελάει).
— Ποια ήταν τα κινηματογραφικά σας είδωλα;
Και πάλι από το videoclub ανακάλυψα τον Αλμοδόβαρ, τον Μπίλι Γουάιλντερ, τη Βικτόρια Αβρίλ, τον Φελίνι, τον Αντονιόνι, τη Μέριλ Στριπ και αποφάσισα να μην ξαναπάω στο πάρκο για να χαζεύω με τους φίλους μου αλλά να βλέπω κι άλλες ταινίες! Ήταν ένα παράθυρο στο όνειρο και στη δυνατότητα ενός καλύτερου μέλλοντος.
— Πόσο σημαντική είναι η παιδικότητα στη δουλειά σας, καθώς είστε πλέον μητέρα. Πόσο κρατά ζωντανή τη χαρά της υποκριτικής;
Το στοιχείο της έκπληξης είναι το κλειδί. Βλέποντας πώς αντιδρούν τα παιδιά τα Χριστούγεννα ή στα γενέθλιά τους ή πώς παρατηρούν ένα μυρμήγκι ή μια αρκούδα, θυμάσαι τη φοβερή χαρά της πρώτης φοράς. Ξαναγυρνάς σε αυτό το συναίσθημα και κατά κάποιον τρόπο συνδέεται με την ηθοποιία, γιατί καλείσαι να είσαι συνεχώς παρούσα στο παιχνίδι της μετάβασης σε μια άλλη πραγματικότητα.
Αυτό ακριβώς με συναρπάζει στο επάγγελμα. Δεν θα ξεχάσω τη στιγμή που στο σπίτι μιας φίλης, ενώ παίζαμε, αλλάζαμε χαρακτήρες. Ένιωσα να βγάζω φτερά και πετάω. Ήμουν τεσσάρων χρονών, ίσως πέντε. Το ίδιο αισθάνομαι ακόμα και σήμερα όταν υποδύομαι ρόλους. Φυσικά όχι σε ένα τρίμηνο γύρισμα, δεν θα ήταν δυνατό. Αλλά υπάρχουν στιγμές… ακριβώς σαν κι εκείνη του 5χρονου κοριτσιού.
— Σε κάθε φεστιβάλ επανέρχεται το θέμα του σεξισμού, όχι μόνο όσον αφορά τη θεματική των επιλεγμένων ταινιών αλλά και την εκπροσώπηση των γυναικών. Πώς βλέπετε την ανισορροπία των φύλων μέσα στη βιομηχανία του κινηματογράφου;
Σαφώς και υπάρχει υποεκπροσώπηση, παρά τη βελτίωση, σε πολλές χώρες, και στην Ισπανία, ευτυχώς. Κι ενώ παρατηρούμε συχνότερα προέδρους και γυναίκες μέλη κριτικών επιτροπών σε σύγκριση με την τυχαία επιλογή τους στο παρελθόν, στα τεχνικά τμήματα και σε πολλές καλλιτεχνικές κατηγορίες υπολείπονται. Γενικότερα, το ότι υπάρχουν λιγότερες γυναίκες που σκηνοθετούν δεν μου φαίνεται λογικό.
— Στην ταινία, οι άνδρες της εποχής έχουν το δικαίωμα να φέρονται σαν μεγάλα αγόρια, ενώ οι γυναίκες οφείλουν να ωριμάσουν για χάρη των παιδιών τους. Τι άποψη έχετε για την ανδρική προοπτική της οικογενειακής και κοινωνικής ευθύνης σε σχέση με το δικαίωμα της γυναίκας να ενηλικιωθεί όποτε εκείνη νομίζει;
Δεν γενικεύω, είναι αρχή μου. Κάθε άνδρας είναι διαφορετικός, κάθε γυναίκα είναι μοναδική.
— Συγγνώμη για την άστοχη ερώτησή μου…
(γελάει) Όχι, καθόλου. Απλώς μου είναι δύσκολο να απαντήσω συγκεκριμένα για ένα θέμα που αφορά τα φύλα γενικώς. Ρωτήστε με ό,τι άλλο θέλετε.
— Δεν έχουμε χρόνο. Ευχαριστώ πολύ.
Χαρά μου!
