Πικραμμένος, Καλογεροπούλου, Πουλικάκος, Χατζηνάσιος και άλλες 18 προσωπικότητες απαντούν στο θεμελιώδες υπαρξιακό ερώτημα με γνώμονα το καταστάλαγμα της γνώσης, της εμπειρίας και της στάσης ζωής που έχει επιλέξει ο καθένας τους
Τι αξίζει πραγματικά στη ζωή; 22 διάσημοι Έλληνες και Ελληνίδες που έχουν διανύσει 80 χρόνια γεμάτα εμπειρίες, γνώσεις και αναζητήσεις, μοιράζονται τα δικά τους αποστάγματα σοφίας. Μέσα από τις προσωπικές τους απαντήσεις στο αιώνιο υπαρξιακό ερώτημα, μας καλούν να δούμε τη ζωή μέσα από το δικό τους πρίσμα και να αναλογιστούμε τι έχει πραγματική σημασία.
Τάκης Οθ.Πικραμμένος / Πρώην πρωθυπουργός, πρώην πρόεδρος του ΣτΕ, 80 ετών
«Εζησα ελεύθερος»
Αναρωτιέμαι τι να είναι άραγε το απόσταγμα της ζωής. Αν υπάρχει. Αν είναι κάτι σταθερό ή διαρκώς αναζητούμενο; Αν είναι το τελικό συμπέρασμα των εμπειριών που είχα. Αν θα ξαναζούσα τη ζωή όπως την έζησα; Η ζωή είναι μια διαρκής αλλά σύντομη πορεία! Μια συλλογή από εικόνες, εμπειρίες, χαρά, λύπη, έρωτα, απογοήτευση, υγεία, ασθένειες κ.ά. Μια σειρά από εναλλασσόμενα συναισθήματα και όχι πάντα με ανέφελες συνθήκες. Ναι, θα ξαναζούσα τη ζωή μου όπως την έζησα! Γιατί είχα τη μέγιστη πολυτέλεια να τη ζήσω όπως θα ήθελα! Είχα την ελευθερία επιλογών σε όλες τις φάσεις της ζωής μου και είχα και την υγεία μου. Αυτό νομίζω ότι είναι τελικά το απόσταγμα! Να μη νιώσεις στο τέλος ότι κουβάλησες ένα βάρος που εσύ δεν το ήθελες και στο επέβαλαν άλλοι. Κι εσύ υπέκυψες γιατί αλλιώς δεν θα μπορούσες να προχωρήσεις. Εζησα ελεύθερος, απολαμβάνοντας τις επιλογές μου. Και αν το παιδί που είναι ακόμα μέσα μου αναρωτιέται γιατί δεν μπορεί πια να τρέξει στο βουνό με τη μηχανή του, σύντομα επανέρχεται. Η ζωή είναι πάντα ωραία, όπως και να το δει κανείς, και την ευγνωμονώ για όσα μου προσέφερε!
Δέσποινα Μεϊμάρογλου / Εικαστικός, 81 ετών
«Μας πλουτίζει η επαφή με τον άλλον»
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, από γονείς που έλκουν την καταγωγή τους από τη Μικρά Ασία. Η ζωή σε μια τέτοια πολυπολιτισμική πόλη και ιδιαίτερα οι ιστορίες που άκουγα για τον Καβάφη τροφοδότησαν την αγάπη μου για τη λογοτεχνία και τις τέχνες. Ωσπου το 1967 χρειάστηκε να εγκαταλείψουμε τη χώρα. Το τι σημαίνει ξένος, βέβαια, το είχα αντιληφθεί από τις αρχές τις δεκαετίας του ’60 σπουδάζοντας στο Maidstone College of Art στο Κεντ – η πρώτη μη Βρετανίδα φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο. Αυτό το αίσθημα καθόρισε τη διαδρομή και το έργο μου. Ξένη ένιωσα αρχικά και όταν μετακομίσαμε στην Ελλάδα. Ο άλλος (αλλοεθνής ή απλά διαφορετικός) είναι κάτι που με απασχολεί. Ας έχουμε ανοιχτό μυαλό, ας προσεγγίζουμε χωρίς προκαταλήψεις τον «άλλον»· πάντα θα μας πλουτίζει η επαφή μαζί του.
Χρήστος Ζερεφός / Γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, 82 ετών
«Ζωή σε ισορροπία με το περιβάλλον»
Η εφαρμογή των αποφάσεων που παίρνουμε σήμερα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης δεν πρέπει να μετριέται μόνο με δείκτες οικονομικούς, κοινωνικούς και φυσικούς, αλλά και με τις επιπτώσεις τους στις γενιές που έρχονται και στο μέλλον των οικοσυστημάτων του πλανήτη μας. Η ύπαρξη της ζωής και των οικοσυστημάτων θα πρέπει να μετριέται και με τις απώλειες, όχι μόνο τις οικονομικές αλλά και με το αίμα των ανθρώπων που θα χαθούν από τα ακραία φαινόμενα, από την αλόγιστη εκμετάλλευση των ορυκτών αποθεμάτων του πλανήτη μας. Αυτό που έχει πραγματική αξία στη ζωή δεν είναι ούτε ο πλούτος ούτε η φήμη, αλλά η εξασφάλιση της ισορροπίας της ζωής με το περιβάλλον, όπως αυτή που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας στα προηγούμενα χιλιάδες χρόνια. Αλλωστε, τους φυσικούς πόρους που εκμεταλλευόμαστε σήμερα τους έχουμε δανειστεί από τις γενιές και τα οικοσυστήματα που θα έρθουν.
Ξένια Καλογεροπούλου / Ηθοποιός, θεατρική συγγραφέας, 88 ετών
«Για λίγο στον Παράδεισο»
Πολλά μου έμαθε η ζωή. Θα σας πω, όμως, κάτι που λέει ο Κλάιστ στις «Μαριονέτες», το οποίο συμμερίζομαι: ότι όλοι οι άνθρωποι κάποια στιγμή έχουμε διωχθεί από τον Παράδεισο γιατί δοκιμάσαμε το φρούτο της γνώσης. Πού και πού, όμως, έχουμε τη δυνατότητα να τρυπώνουμε ξανά για λίγο εκεί από μια πίσω πόρτα. Αυτό μπορεί να συμβεί με αφορμή μια μουσική φράση, μια παράγραφο σε ένα βιβλίο, στην επαφή με τη φύση ή με έναν άνθρωπο με τον οποίο ξαφνικά ερχόμαστε πολύ κοντά ή με μια ιδέα που μπορεί να μας εμπνεύσει. Αυτές είναι οι μαγικές στιγμές που είναι για μας πολύ σημαντικές είτε είναι μικρούλες είτε καθοριστικές. Και αυτή τη δυνατότητα την έχουμε όλοι μας παρόλο που έχουμε εκδιωχθεί από τον Παράδεισο.
Σταμάτης Κριμιζής / Επικεφαλής ερευνητής NASA Voyager, 87 ετών
«Οι αρχές που πιστεύω»
Προτού ακόμη εκλεγώ ως τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, το 2004, είχα συνειδητοποιήσει ότι η νεολαία ήταν απογοητευμένη για τις προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης. Εκτοτε, έθεσα ως σκοπό να επισκεφτώ όσο το δυνατόν περισσότερα σχολεία (πάνω από 300), για να μεταφέρω ένα μήνυμα αισιοδοξίας χρησιμοποιώντας ως εργαλείο τα μαθήματα που αποκόμισα έπειτα από πάνω από έξι δεκαετίες εργασίας στην αιχμή του δόρατος της εξερεύνησης του Διαστήματος. Τα κύρια σημεία συνοψίζονται ως εξής: επιδίωξη του ονείρου και του οράματος με αταλάντευτη επιμονή και πάντοτε μέσω της αριστείας / Αγάπη στη γνώση για την ίδια τη γνώση. Σκληρή δουλειά. Σκληρή δουλειά. Σκληρή δουλειά / Ο Αϊνστάιν, όταν ρωτήθηκε για την ιδιοφυΐα του, είπε: «Είναι 10% ιδιοφυΐα και 90% ιδρώτας» / Το μυστικό της γνώσης είναι να ακούς, να παρατηρείς και να επεξεργάζεσαι. Εχουμε δύο αυτιά και ένα στόμα ώστε να τα χρησιμοποιούμε κατ’ αναλογία / Εντιμότητα – ακεραιότητα – ήθος. Παρακαλώ πιστέψτε με. Αυτό το τρίπτυχο είναι απόλυτα ζωτικό για την πορεία σας.
Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη / Αρχιτέκτονας και ομότιμη καθηγήτρια ΕΜΠ, 80 ετών
«Αποδοχή για τη ζωή και τον θανάτο»
Για να πω την αλήθεια, δεν αισθάνομαι γερόντισσα (τη λέξη την αντιπαθώ). Ηλικιωμένη ίσως. Αισθάνομαι όμως γεμάτη. Με κέφι για διάβασμα, γράψιμο, δημιουργία, κουβεντούλα. Και παράλληλα απολαμβάνω να τεμπελιάζω, να χουχουλιάζω χωρίς τύψεις. Κερδίζω χρόνο για να σκέπτομαι. Ανακάλυψα την υπαρξιακή ελευθερία. Ανακάλυψα την αποδοχή και τον σεβασμό στη ζωή και τον θάνατο. Παραφράζοντας τους στίχους του Καβάφη, γύρω μου βλέπω κύκλους από κεριά. Σαν πίνακας του Χρήστου Μποκόρου. Αλλα είναι χρυσά, ζεστά και ζωηρά κεράκια κι άλλα βγάζουν καπνό ακόμη, σβησμένα, λιωμένα και κυρτά. Είναι οι άνθρωποι που αγαπώ κι αγάπησα. Οταν σβήσουν όλα και σβήσω κι εγώ, θα έχω ανακαλύψει την απέραντη αγάπη. Θα έχω συναντήσει τον Θεό.
Κώστας Τσόκλης / Γλύπτης, 95 ετών
«Κάντε τη ζωή όμορφη»
Φίλοι μου, δεν υπάρχουν νέοι και γέροι. Οσο ζούμε καταναλώνουμε και πράττουμε. Είναι ζήτημα υπομονής και οι ρόλοι θα αλλάξουν. Το 99% των ελευθεριών, των αντικειμένων, των ευκαιριών και της τροφής ακόμα που μας δίνονται και μας εξυπηρετούν προέρχεται από τη δημιουργία, τα συμφέροντα και την εργασία των άλλων. Σας προτρέπω, λοιπόν, να αξιοποιήσετε στο maximum «όσο ζείτε» το 1% της πρωτοβουλίας και της πιθανής προσφοράς που σας απομένει για να κάνετε τη ζωή των άλλων πιο ενδιαφέρουσα, πιο όμορφη, πιο ευτυχισμένη. Οπως έκαναν κι αυτοί και για εσάς. Μην τσιγκουνεύεστε! Τελικός σκοπός μας είναι να επιζήσει ο άνθρωπος μέχρι να αποκαλύψουμε το μυστήριο του Σύμπαντος, της ύπαρξης. Ετσι, από περιέργεια και μόνο!
Αριστοτέλης Σαρρηκώστας / Φωτογράφος, 88 ετών
«Αγάπη, ειλικρίνεια και… πολύ διάβασμα»
Θα ήθελα να προτείνω στη νέα γενιά μας διάβασμα, πολύ διάβασμα. Και να μαθαίνει την Ιστορία μας. Και αγάπη, εννοώ έρωτα, για τη δουλειά που θα διαλέξει ο κάθε νέος. Προσωπικά διάλεξα αυτό το επάγγελμα με όλους τους κινδύνους που έχει, γιατί ήταν το πάθος μου. Δεν μπορούσα να κοιμηθώ χωρίς να έχω τη φωτογραφική μηχανή στο προσκέφαλο. Και όπως η ελευθερία κατακτιέται, έτσι πρέπει να είμαστε συνεπείς, ειλικρινείς, τίμιοι· μη δίνοντας σημασία στη γνώμη των άλλων γι’ αυτό.
Ελένη Μυλωνά / Καλλιτέχνις, 80 ετών
«Δεν ξέρουμε ποιοι είμαστε και πού βρισκόμαστε»
Θα ήταν ανόητο να προσποιηθώ ότι όλα είναι ρόδινα 80 χρόνια αφού βρέθηκα στη Γη. Από πολύ νωρίς κατάλαβα τη θέση μου μέσα στην κλίμακα του Σύμπαντος παρατηρώντας τα μυρμήγκια στον κήπο του παππού μου. Κατάλαβα, επίσης, ότι «οι μεγάλοι» υποτιμούσαν τη νοημοσύνη μου, καθώς και το μεγαλείο και την απλότητα της αλήθειας. Μεγαλώνοντας, όμως, ξεχάστηκα και προσπάθησα να συμμορφωθώ με τις υποδείξεις. Επειτα από πολύ χρόνο και κόπο είδα ξεκάθαρα ότι δεν ξέρουμε ποιοι είμαστε και πού βρισκόμαστε. Ασπαζόμαστε λανθασμένες αξίες, μας διέπει η αλαζονεία, η δίψα για κυριαρχία και για κέρδος. Νομίζουμε πως μπορούμε να κυριεύσουμε τον κόσμο εμείς οι μικροί, οι προσωρινοί, οι γελοίοι. Πού θα μας πάει; Το απόσταγμα βρίσκεται ακόμα σε βρασμό.
Κώστας Φέρρης / Σκηνοθέτης, 89 ετών
«Αξιοπρέπεια»
Το ζητούμενο είναι να χαίρεσαι τη ζωή σου και γι’ αυτό προσπάθησε τουλάχιστον να μην την εξευτελίζεις, που λέει κι ο Καβάφης. Πρώτα να αποκτήσεις αυτοπεποίθηση της αξίας σου, της αξίας του ανθρώπου, γιατί αυτή είναι έμφυτη, να ανοίξεις τη δεκτικότητά σου για να σε επισκεφθεί το αγγελούδι που προσπαθεί να επικοινωνήσει μαζί σου. «Ακόμα κι αυτή η πέτρα» λέει ο Ιλ Μάτο στην Τζελσομίνα, του Φελίνι, «έχει έρθει στη ζωή για κάποιον σκοπό». Πίστεψέ το, ανακάλυψέ το. Χωρίς μισαλλοδοξίες, ζηλοφθονίες. «Ο καθένας με την αλήθειά του», που λέει κι ο Πιραντέλο. Σκότωσε το Εγώ σου γιατί το Εγώ είναι ένα τίποτα. Οσο για το κίνητρο, αυτό είναι απλά και μόνο η φτώχεια. Ο Φτωχούλης του Θεού ήταν ο πιο ευτυχισμένος άγιος.
Νίκος Καραγιαννίδης / Δημοσιογράφος, 80 ετών
«Σημασία στη ζωή έχει το παραμύθι»
Είμαι 80 χρόνων και δεν το ξέρω. Εννοώ πως δεν είμαι σε πνευματική θέση να δεχτώ την πραγματικότητα. Ζω σαν να μην υπάρχει θάνατος, τέλος. Σημασία στη ζωή έχει το παραμύθι. Αξία έχει η άγνοια, όχι η γνώση. Οσο περισσότερα ξέρει ο άνθρωπος τόσο περισσότερο αντιλαμβάνεται ότι τόσο λιγότερα γνωρίζει. Ποιο είναι το νόημα ζωής; Γιατί να υπάρχει τέτοιο! Ολα ξεκινούν και σταματούν στο άτομο. Ετσι φτιάχτηκε. Να ενδιαφέρεται για το κουφάρι του και να βλέπει άλλο άτομο στον καθρέπτη του.
Γιώργος Χατζηνάσιος / Συνθέτης, 83 ετών
«Tαξιδιώτης του ονείρου»
Από μικρό παιδί που άγγιξα το πιάνο -γιατί εκεί εναποθέτω τη ζωή μου σε σχέση με τη μουσική- πάντα υπήρξα ένας ταξιδιώτης του ονείρου που είναι μεταξύ μουσικής και οικογένειας. Γνώρισα τη γυναίκα μου στα 20 μου και παραμένουμε μαζί όλα αυτά τα χρόνια. Εμείς που γεννηθήκαμε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είμαστε πολύ ευνοημένη γενιά γιατί δεν πολεμήσαμε, δεν χάσαμε τον ειρμό της σκέψης και των σχεδίων μας. Ολα τα στοιχεία που με συνθέτουν ήταν μέσα σε ένα πρόγραμμα ευνοϊκό, σε σχέση βέβαια με την υποχρέωση που έχει ένας μουσικός να μελετάει, να ερευνά, να δημιουργεί, να είναι ειλικρινής, ανυπόκριτος. Ελπίζω να μην ξυπνήσω πολύ γρήγορα, να συνεχίσει το όνειρο.
Θάνος Βερέμης / Αντιπρόεδρος ΕΛΙΑΜΕΠ, 82 ετών
«Η αγάπη τρέφει…»
Αυτό που αξίζει στη ζωή είναι η αγάπη για τους δικούς μας. Η αγάπη πραγματικά τρέφει τον άνθρωπο. Κι αυτή η αγάπη να περάσει στην επαγγελματική επιλογή ενός νέου ανθρώπου. Δηλαδή αν, π.χ., του αρέσει να ασχολείται με τις μηχανές, να ασχοληθεί στη ζωή του με τις μηχανές. Αν τον ενδιαφέρει να διαβάζει βιβλία, να ασχοληθεί με κάτι που χρειάζεται να διαβάζει βιβλία. Χωρίς την αγάπη για το επάγγελμα που επιλέγουμε, είμαστε μισοί άνθρωποι. Τα υπόλοιπα είναι κατά τύχη.
Δημήτρης Πουλικάκος / Τραγουδιστής, συνθέτης, ηθοποιός, 82 ετών
«Μέλι – γάλα»
Με δυο λόγια, καθ’ ότι Λάκων, θα μου άρεσε να είναι όλα μέλι γάλα, που λέμε. Δυστυχώς, πορευόμαστε μαστιγώνοντας και μαστιγωνόμενοι. Αγάπη ρε! Οπως έλεγε και το σύνθημα στους τοίχους. Αυτό.
Θεόδωρος Παπαγιάννης / Γλύπτης, 83 ετών
«Πίστη σε αξίες και ιδανικά»
Βαδίζοντας τα 83 χρόνια του βίου μπορώ να πω τη ρήση του Σωκράτη «εν οίδα ότι ουδέν οίδα». Θέλω να πω ότι τα έχω ελαφρώς χαμένα. Διαρκείς ανατροπές μεταβάλλουν τα πράγματα γύρω μας. Αξίες με τις οποίες μεγαλώσαμε, απαξιώνονται. Ως δάσκαλος έπρεπε να περάσω κάποιες στους σπουδαστές μου. Μία από αυτές είναι ό,τι κάνουμε να το κάνουμε με σοβαρότητα και αγάπη. Η εργατικότητα είναι αρετή. Για να βάλεις περιεχόμενο στη δουλειά σου, πρέπει να αποκτήσεις περιεχόμενο. Πρέπει να φροντίσεις τη μόρφωση, τη συμπεριφορά σου, να πιστέψεις σε αξίες και ιδανικά. Η προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να είναι στις προτεραιότητές μας γιατί κινδυνεύουμε με αφανισμό. Η τέχνη είναι απαραίτητη για τη ζωή μας, της δίνει άλλο περιεχόμενο. Καταληκτικά θα έλεγα ότι ο κόσμος μας είναι ένα τρελοκομείο, μένω εκστατικός μπροστά του.
Γιώργος Αρμένης / Ηθοποιός και σκηνοθέτης, 82 ετών
«Ολα με μέτρο»
Ποτέ δεν πίστευα ότι θα φτάσω τα 82. Χαίρομαι και γελάω, από την άλλη με παίρνουν τα κλάματα γιατί χρειάζεται να ανακαλύπτω τρόπους να διαχειρίζομαι και τη μοναξιά. Διαφορετικά τα κουράγια, οι ανάσες, η φωνή, το σώμα, το όλο αίσθημα. Αναρωτιέμαι αν έχει επηρεαστεί η αγάπη για το θέατρο, αλλά ακόμα τρελαίνομαι το ίδιο, ίσως επειδή έχω μέσα μου τρέλα για την υποκριτική. Δεν κουράζομαι με αυτό, ποτέ! Ποτέ δεν ζήλεψα, δεν ξενύχτησα, όλα με μέτρο. Αυτό είναι που με κρατάει ενεργό στο πάθος που απαιτεί το θέατρο.
Διονύσης Κούκης / Κριτικός γεύσης, 83 ετών
«Η αξία της παιδείας»
Θα πω αβίαστα ότι τη μεγαλύτερη αξία την έχει η παιδεία. Ενα άτομο χωρίς παιδεία είναι ανίκανο να αποκρυπτογραφήσει αυτά τα οποία συμβαίνουν στο περιβάλλον του έτσι ώστε να πάρει τις κατάλληλες αποφάσεις. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία είναι η εργασία. Ο άνθρωπος πρέπει να δουλεύει και να σκέφτεται μέχρι την τελευταία στιγμή. Αν σταματήσει, είναι νεκρός. Απλώς δεν το ξέρει.
Λήδα Παπακωνσταντίνου / Καλλιτέχνις, 80 ετών
«Το καλό πάντοτε κερδίζει»
Εμαθα να επιβιώνω βάζοντας στόχους. Να υπάρχουν όνειρα που πρέπει κανείς να είναι διατεθειμένος να τα αναλάβει σοβαρά. Είναι, όμως, και κάποια πράγματα που κάθονται πιο μόνιμα μέσα σου· για μένα η ελευθερία και το δίκαιο. Η ελευθερία να διαχειρίζομαι τον εαυτό μου, τον χρόνο, τις επιλογές μου και να μη λογοδοτώ σε τίποτα μεγαλύτερο από την ίδια την ιδέα. Γιατί αυτό που είναι μεγαλύτερο από σένα σε κάνει να περπατάς. Δεν υπάρχει πιο γόνιμος χρόνος από αυτόν που προσφέρεις ανοιχτά στους άλλους. Αυτό πάντοτε με κάποιον τρόπο επιστρέφει. Πιστεύω σε έναν κόσμο που στηρίζεται στη διαγραφή της βίας και έτσι ζω. Είχα ένα συμμαθητή που τον λέγαμε «Ουρανοκοίτα». Κάποιοι γέλαγαν μαζί του, αλλά είναι πολύ σοβαρή υπόθεση να παρατηρείς. Σας εμπιστεύομαι την αισιοδοξία μου και την έλλειψη φόβου που έχω. Γιατί το καλό πάντοτε κερδίζει.
Στέφανος Μάνος / Πολιτικός, 86 ετών
«Με εμπιστοσύνη, θα κάναμε θαύματα»
Αυτά που θέλω για μένα είναι: η ελευθερία μου και η αξιοπρέπειά μου. Επίσης, θα ήθελα να υπάρχει περισσότερη εμπιστοσύνη. Να μπορούσαμε να εμπιστευόμασταν ο ένας τον άλλον. Ξέρετε πόσο πιο εύκολα θα κάναμε οτιδήποτε αν εμπιστευόμασταν ο ένας τον άλλον και λέγαμε αυτό που πραγματικά πιστεύουμε; Αν το είχαμε αυτό, αν το είχε η Ελλάδα αυτό, θα μπορούσαμε να πετάμε. Ολα τα άλλα είναι παρεπόμενα.
Ανδρέας Δρυμιώτης / Πολιτικός αναλυτής, 85 ετών
«Αυτογνωσία και δράση»
Η αυτογνωσία είναι απαραίτητη προϋπόθεση επιτυχίας σε όλες τις πτυχές της ζωής. H ενασχόλησή μου με τον προγραμματισμό με βοήθησε σημαντικά σε αυτό. Ενα πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή εκτελεί με απόλυτη ακρίβεια τις εντολές που θα του δώσετε. Αν, λοιπόν, το πρόγραμμα αυτό δεν λειτουργεί σωστά, δεν φταίει ο υπολογιστής, αλλά αυτός που έγραψε το πρόγραμμα. Αυτή η αντικειμενική κρίση, που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση και οδηγεί στην αυτογνωσία που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την πρόοδο και τη βελτίωση.
Σοφία Ζαραμπούκα / Συγγραφέας, εικονογράφος, 86 ετών
«Γνώση, γνώση, γνώση»
Το πιο σπουδαίο πράγμα είναι η γνώση. Ανοίγει όλες τις πόρτες, δεν σε αφήνει ποτέ μόνο σου. Δηλαδή, ταξίδι. Βιβλίο, σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή. Φιλία, που σημαίνει χρόνος, η επαφή με τους άλλους είναι κάτι καίριο. Ανοιγμα σε όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως προέλευσης, στις γνώσεις, τις απόψεις τους, διότι έτσι καταλαβαίνουμε τον κόσμο γύρω μας. Πολύ σημαντική, όμως, είναι και η αισθητική, η αίσθηση του χώρου και του τόπου όπου ζούμε. Ολα εμπεριέχουν την αισθητική.
Ελένη Γαζή / Ιδρύτρια του οργανισμού εθελοντισμού ΕΛΙΞ, 83 ετών
«Με ανθρώπους, για τους ανθρώπους»
Ηρθα στη ζωή αυτή με τις αποσκευές μου, όπως και καθένας από μας, μικρές ή μεγάλες. Χαρίσματα, ικανότητες, τάσεις, επιθυμίες… Κάτι έπρεπε να τις κάνω. Να τις αξιοποιήσω, να τις καλλιεργήσω και να χτίσω πάνω σε αυτές τη ζωή που θα ζήσω. Να νιώθω ότι ανήκω στον κόσμο που ζω, μέσα από την προσφορά, καθώς η ζωή είναι «δίνω-παίρνω». Αξία είναι να εργάζεσαι με ανθρώπους για τους ανθρώπους. Αξία είναι η ομαδική προσπάθεια για έναν κοινό στόχο Γιατί; Για να είσαι ενεργός, να νιώσεις την ικανοποίηση του ανήκειν!
