Τις τελευταίες ημέρες γίνεται πολύς λόγος στα μέσα μαζικής ενημέρωσης της Κεφαλονιάς σχετικά με το θέμα της παραχώρησης των 18 ακινήτων από το Δημόσιο στην Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου Α.Ε.
Τα δημοσιεύματα αυτά δεν θίγουν την ουσία της υπόθεσης, που είναι η κυριότητα αυτών των ακινήτων. Το ερώτημα δηλαδή είναι αν τα εν λόγω ακίνητα ανήκουν πράγματι στο Δημόσιο.
Γράφει ο Νικόλαος Μαραγκάκης
Φιλόλογος
Αλλά και αν ανήκουν κάποια, αυτά είναι μεταβιβάσιμα στην Εταιρεία; Ούτε όλα ανήκουν στο Δημόσιο, όπως τα δάση, ούτε όλα μπορούν να μεταβιβαστούν, όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο, σύμφωνα με τον νόμο, ούτε όλα μπορούν να μεταβιβαστούν, σύμφωνα με την λογική και το κοινό περί δικαίου αίσθημα, όπως η Ιακωβάτειος Βιβλιοθήκη ή το Αρχαιολογικό Μουσείο Αργοστολίου.ή το κτήριο των Δικαστηρίων.
Ειδικά για το μουσείο και την βιβλιοθήκη προκύπτει ένα σοβαρό ερώτημα. Τι μεταβιβάζεται στην εταιρεία; Τα οικόπεδα ή και τα κτήρια με το περιεχόμενο τους; Μεταβιβάζονται δηλαδή και οι αρχαιολογικοί θησαυροί της Κεφαλονιάς και το αρχείο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, που βρίσκεται στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη; Μόνο ανόητοι θα μπορούσαν σκεφτούν και να προτείνουν τέτοιες μεταβιβάσεις. Όπως μόνο ανόητος θα μπορούσε να προτείνει την μεταβίβαση στην εταιρεία του κτηρίου της Βουλής ή της Ακρόπολης.
Αλλά ας δούμε τα πράγματα από την αρχή.
Το Ελληνικό Δημόσιο παρέλαβε στις 21 Μαΐου 1824 από τον τελευταίο Άγγλο Αρμοστή των Ιονίων Νήσων, μόνο ό,τι το άρθρο 5 της συνθήκης των Παρισίων του 1815 επέτρεπε στην Αγγλοϊόνιο Κυβέρνηση να κατέχει, δηλαδή τα φρούρια και τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις, καθώς και τα αρχεία και κάποια σκεύη, σύμφωνα και με το πρωτόκολλο της Κέρκυρας της 16/28 Μαΐου 1864, μεταξύ του τελευταίου Άγγλου Αρμοστή Ερρίκου Στόρξ και του Εκτάκτου Απεσταλμένου της ελληνικής κυβέρνησης Θρασύβουλου Ζαΐμη. (Βλ.Επίσημος Εφημερίς της Συνελεύσεως, αριθ. 16, 2 Ιουνίου 1864, σελ. 126.)
Όλη η λοιπή περιουσία, όση δεν ανήκε σε ιδιώτες ή εκκλησιαστικά ιδρύματα, ανήκε στις τοπικές κυβερνήσεις των νησιών, με το όνομα Εγχώριος ή Επιχώριος Περιουσία (Βλ. Γνωμοδοτήσεις Νομικού Συμβουλίου του Κράτους α) 721/1991, β) 328/1996, 3) 336/2000. Βλ. επίσης Αποφάσεις Αρείου Πάγου α) 340/1985, β) 2243/2014 γ)957/20015, Εφετείου Πατρών 541/2009, καθώς και πληθώρα άλλων αποφάσεων εφετείων της δυτικής Ελλάδας.
Μετά την Ένωση η εγχώρια περιουσία της Λευκάδας, της Ζακύνθου και της Κέρκυρας διανεμήθηκε στους δήμους κάθε νησιού, ανάλογα με τον πληθυσμό τους, με χωριστούς για κάθε νησί νόμους.
Για τα Κύθηρα και Αντικύθηρα δεν εκδόθηκε κανένας νόμος και παρέμεινε το ισχύον καθεστώς επί Αγγλοκρατίας.
Για τις περιουσίες της Ιθάκης, του Μεγανησίου και των Παξών και Αντίπαξων δεν πάρθηκε κανένα μέτρο. Η περιουσία των νησιών αυτών έγινε βορά επιτήδειων, όπως π.χ. τα νησιά των Εχινάδων που ανήκουν στην Ιθάκη και σήμερα ξεπουλιούνται με αμφιβόλου αξιοπιστίας τίτλους, όπως σημειώνει ο επίτιμος Σύμβουλος Επικρατείας Βεγλερής.
Η εγχώρια περιουσία της Κεφαλονιάς δεν διανεμήθηκε στους Δήμους, αλλά με τους νόμους ΨΙ΄ (710)/1879,ΑϟΗ΄(1098)/1883 και ΑΦΚΖ΄ (1527)/1887, παραχωρήθηκε στον Αδελφάτο των Φιλανθρωπικών Καταστημάτων Κεφαλληνίας, (Φ.Κ.Κ.) με σκοπό την συντήρηση πτωχοκομείου, ορφανοτροφείου και νοσοκομείου.
Από την τεράστια περιουσία με την οποία προικοδοτήθηκαν τα Φ.Κ.Κ. έχουν απομείνει σχεδόν μόνο τα δάση, οι δασικές εκτάσεις και τα βοσκοτόπια, και αυτά γιατί δεν προβλεπόταν εκποίησή τους. Βέβαια έχει απομείνει και ό,τι υπάρχει μέσα σ’ αυτά, όπως τα μεταλλεία τα λατομεία τα σπήλαια κ.ά.
Λόγω της άγνοιας και της αδιαφορίας που διαχρονικά έχει επιδείξει η επιτροπή του Αδελφάτου για την προστασία της περιουσίας του ιδρύματος, μεγάλο μέρος αυτής έχει καταπατηθεί από διάφορους, ιδιώτες, δήμους και κοινότητες και το ίδιο το κράτος. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση οικογένειαςστην Παλική, η οποία κατάφερε, με δικαστική απόφαση μάλιστα, να αυξήσει την περιουσία της από διακόσια πενήντα στρέμματα σε 1530!!!
Επίσης χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Δήμου Κεφαλονιάς, ο οποίος εισπράττει ενοίκια για τα βοσκοτόπια της Κεφαλονιάς, ενώ δεν διαθέτει τίτλους κτήσης ούτε για ένα στρέμμα από αυτά. Αλλά και το Δημόσιο βγάζει σε ηλεκτρονική δημοπρασία οικόπεδα στον Πόρο, χωρίς να διαθέτει γι’ αυτά νόμιμους τίτλους, και μάλιστα σε δασική περιοχή, όπως φαίνεται στις φωτογραφίες των οικοπέδων. Και τώρα παραχωρεί στην ΕΤΑΔ Α.Ε. δάση που όπως θα πούμε παρακάτω δεν του ανήκουν, αλλά και δεν μπορούν να μεταβιβαστούν, αφού σύμφωνα με τον νόμο, τα δάση δεν μεταβιβάζονται. Όμως ο δασικός χαρακτήρας των ακινήτων αυτών επιμελώς αποκρύπτεται στον σχετικό Πίνακα.
Μεγάλη ευθύνη για την καταλήστευση της περιουσίας των Φ.Κ.Κ. και μάλιστα από την ίδρυσή τους, έχουν τα μέλη του Αδελφάτου, αλλά και η Διεύθυνση Κληροδοτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών για την έλλειψη εποπτείας και ελέγχου στα ιδρύματα και κληροδοτήματα της Κεφαλονιάς.
Δεν είναι άμοιρη ευθύνης επίσης η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, στην οποία το Υπουργείο Οικονομικών μεταβίβασε τηνεποπτεία των ιδρυμάτων και κληροδοτημάτων της Κεφαλονιάς με την απόφαση1043687/2002 (ΦΕΚ Β΄/655/27-2-2002).(Ο σχετικός πίνακας των ιδρυμάτων θέλει εκκαθάριση, γιατί περιλαμβάνει ιδρύματα ανύπαρκτα, όπως το Γηροκομείο και Ορφανοτροφείο Παναγή Βαλλιάνου, το κληροδότημα του Σωφρονίου Μακρή της Αγίας Ευφημίας, το οποίο συγχωνεύτηκε με τα Φ.Κ.Κ., το Λαϊκό Συσσίτιο Αργοστολίου και άλλα.)
Σύμφωνα με το άρθρο 62 του νόμου 998/1979, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 37 του νόμου4280/2014, το τεκμήριο της κυριότητας του Δημοσίου στα δάση και τις δασικές εκτάσεις δεν ισχύει στα Επτάνησα, όπως και σε άλλες περιοχές. Αντίθετα ισχύει για τα Φ.Κ.Κ. (Βλ.Γνωμοδότηση Ν.Σ.Κ. 336/2000).
Άλλωστε την κυριότητα αυτή επιβεβαιώνει το άρθρο 144 του Ν.Δ. 86/1969 (Δασικός Κώδικας), το οποίο αναφέρεται στην δασική περιουσία των Φ.Κ.Κ. η διαχείριση της οποίας ανατίθεται στο Ταμείο Γεωργίας Κτηνοτροφίας και Δασών του Νομού Κεφαλληνίας (καταργήθηκε) «εν ονόματι του δασοκτήμονος». (Το άρθρο αυτό επναλαμβάνει τις προβλέψεις του άρθρου 1 του καταργηθέντος Αναγκαστικού Νόμου 1791/1939). Αλλά την επιβεβαιώνει επίσης το υπ’ αριθμόν 233/30-12-1968 συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Αργοστολίου Γερασίμου Αυγερινού με το οποίο το Δημόσιο αγόρασε από τα Φ.Κ.Κ. τμήματα των βουνών Αίνου και Ρουδίου για να δημιουργηθεί ο Εθνικός Δρυμός Αίνου.
Όπως έκρινε ο Άρειος Πάγος (Απόφαση 340/1985) στα Επτάνησα μόνη η επίκληση και απόδειξη της δασικής μορφής της διεκδικούμενης έκτασης του Δημοσίου δεν αρκεί για να θεμελιώσει δικαίωμα κυριότητας επ’ αυτής, αλλά πρέπει σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση αμφισβητήσεως να αποδεικνύει ότι κατέστη κύριο με έναν από τους τρόπους κτήσεως κυριότητος, που προβλέπεται από τον Ιόνιο Πολιτικό Κώδικα, τον Αστικό Κώδικα ή από ειδικούς νόμους. Όλες οι δικαστικές αποφάσεις ακολουθούν έκτοτε αυτήν της Απόφαση. Πρέπει επίσης, σε περίπτωση κατά την οποία το Δημόσιο επικαλείται ότι η επίδικη έκταση ήταν εξ αρχής αδέσποτη, να αποδείξει τον ισχυρισμό του.
Παραδόξως όμως και εκ του πονηρού στο άρθρο 10 του νόμου3208/2003 δεν περιλαμβάνονται τα δάση και οι δασικές εκτάσεις των Φ.Κ.Κ. και των άλλων Επτανήσων, στα οποία το δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας, εκτός από αυτά της εγχώριας περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων.
Κατά τα ανωτέρω το Δημόσιο στην Κεφαλονιά κατέχει νόμιμα μόνο αυτά για τα οποία διαθέτει νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας, όπως συμβόλαια, αποφάσεις απαλλοτρίωσης καθώς και οι Πίνακες Α-Ε της σύμβασης της 18-9-1952 μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ελλάδος και του Ελληνικού Δημοσίου, που κυρώθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα της 8-10-1952 (ΦΕΚ Α/280/3-101952) οι οποίοι, σύμφωνα με την παράγραφο 7 του άρθρου 51 του νόμου 4301/2014, αποτελούν τίτλο ιδιοκτησίας τόσο για την Εκκλησία, όσο και για το Δημόσιο, για όσα κτήματα, βέβαια, δεν παραχωρήθηκαν σε ακτήμονες γεωργούς και κτηνοτρόφους.
Στον πίνακα με τα 18 ακίνητα τα οποία παραχωρούνται στην ΕΤΑΔ. Α.Ε. περιλαμβάνονται πέντε ακίνητα τα οποία δεν ανήκουν στο δημόσιο, και συγκεκριμένα:
1 Το ακίνητο με αριθμό 2 στην οδό Μακεδονίας, απέναντι από τα παλιά υπαλληλικά στο ύψος του κολυμβητηρίου. Ο μόνος ακάλυπτος χώρος στο σημείο που περιγράφεται, μετά τον αριθμό 11 της οδού Μακεδονίας, είναι ιδιοκτησία του Ιερατικού Ταμείου Κεφαλληνίας, εκτάσεως περίπου 30 στρεμμάτων (Κληροδότημα Ολυμπίδου) Το περιγραφόμενο ακίνητο υπ’ αριθ. 2 αποτελεί τμήμα της ιδιοκτησίας αυτής.
2 Το ακίνητο με αριθμό 9. Έκταση 17. 328,16 τμ. (Αποφεύγεται να ονομασθεί δάσος). Ανήκει στην Πρακτική Γεωργική Σχολή Βαλλιάνου.
3 Το ακίνητο με αριθμό 10. Τηλέγραφος. Πρόκειται για το περιαστικό δάσος του Αη Θανάση, ιδιοκτησίας των Φ.Κ.Κ.
4 Το ακίνητο με αριθμό 11, Κουλούμπι. Δάσος.Ομοίως ωςάνω.
5 Το ακίνητο με αριθμό 12, Κάτω πηγάδι (Λάθος ονομασία.Το σωστό είναι Κοντό Πηγάδι). Δάσος. Ομοίως ως άνω.
Όλα τα παραπάνω ακίνητα έχουν ΚΑΕ, που σημαίνει ότι έχουν δηλωθεί στο Κτηματολόγιο ως ιδιοκτησία του Δημοσίου. Όλα μάλιστα ανήκουν σε νομικά πρόσωπα. Προφανώς οι διοικήσεις των νομικών αυτών προσώπων, . όπως αναφέρονται παραπάνω αμέλησαν να δηλώσουν τις ιδιοκτησίες τους στο Κτηματολόγιο, οπότε καταγράφτηκαν ως αγνώστου ιδιοκτήτη. Κάποια λοιπόν Υπηρεσία, ίσως το Δασαρχείο, θεώρησε ότι αφού φέρονται ως αγνώστου ιδιοκτήτη στο Κτηματολόγιο είναι και αδέσποτα ή εγκαταλελειμμένα από τους κατόχους τους, άρα ανήκουν στο Δημόσιο, αγνοώντας ότι για να θεωρηθεί ένα ακίνητο εγκαταλελειμμένο απαιτείται η ύπαρξη συμβολαίου.
Ειδικά για το ακίνητο του Ιερατικού Ταμείου, επειδή συνορεύει με ακίνητο της γυναίκας μου, ήξερα ότι φέρεται αγνώστου ιδιοκτησίας και ενημέρωσα τον μακαριστό τότε Μητροπολίτη Κεφαλληνίας Σπυρίδωνα, αλλά φαίνεται ότι δεν έγινε τίποτε.
Επειγόντως τώρα πρέπει οι διοικήσεις των παραπάνω νομικών προσώπων να κινήσουν τις διαδικασίες διόρθωσης στο Κτηματολόγιο, είτε με την εκούσια δικαιοδοσία, είτε με τακτική αγωγή.
Ειδικά τα Φ.Κ.Κ. θα πρέπει να ερευνήσουν ποια άλλα ακίνητα, δάση και δασικές εκτάσεις, που τους ανήκουν, έχουν παραχωρηθεί στην ΕΤΑΔ Α.Ε. και να ζητήσουν την επιστροφή τους ή και την αποζημίωσή τους αν αυτάέχουν πουληθεί.
…… Το Υπουργείο Οικονομικών οφείλει άμεσα να προβεί στην διόρθωση της απόφασης παραχώρησης των 18 ακινήτων, αφαιρώντας όσα δεν ανήκουν στο Δημόσιο, αλλά και αυτά των οποίων η μεταβίβαση προσβάλλει βάναυσα το ελληνικό φιλότιμο, όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο, τα Δικαστήρια και η Ιακωβάτειος Βιβλιοθήκη.
Είπαμε ότι πρέπει να πληρωθούν τα χρέη. Αλλά όχι να ξεπουλήσουμε τα ιερά και τα όσιά μας.
