Λίγο πριν την κάθε εκλογική αναμέτρηση της χώρας, στο μυαλό πολλών ψηφοφόρων ίσως στριφογυρίζει το “Σύνδρομο του Πινόκιο”. Γιατί όπως έχει αναγνωριστεί και επίσημα από ερευνητές του εξωτερικού, ο Πινόκιο δεν είναι μόνο ένα παραμύθι, είναι μια υπαρκτή ιστορία που επιβεβαιώνεται κάθε φορά που προχωρούμε σε ένα ψέμα. Μεμονωμένο, κοινωνικό, πολιτικό.
Γράφει η Έλενα Κρητικού
Με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά για τον ελληνικό τόπο, τα βήματα προς την ψηφοφορία περικλείουν μια σημαντική αλήθεια που πηγάζει από συγκεκριμένα ψέματα που ενδεχομένως να έχουν αρχίσει από καιρό, να διατυπώνονται στα τραπέζια των προεκλογικών αναμετρήσεων από διάφορα και αντικρουόμενα μεταξύ τους, κομματικά στελέχη.
Η ώρα της αλήθειας μία ημέρα μετά τις εκλογές, ίσως να έχει μια δόση από το “Σύνδρομο του Πινόκιο”. Και όταν μιλάμε για το συγκεκριμένο σύνδρομο, σίγουρα δεν εννοούμε πως γύρω μας, θα εμφανιστεί ξαφνικά το ξύλινο αγόρι, του οποίου τα ρούχα ήταν φτιαγμένα από λουλουδιασμένο χαρτί, και το καπέλο του από ψωμί. Αν και το ψωμί είναι ένα μέρος της αλήθειας που χρειάζεται να αντιμετωπίζουμε καθημερινά.
Τι είναι όμως αυτό το παράξενο σύνδρομο; Όταν ένας άνθρωπος λέει ψέματα, η θερμοκρασία της μύτης του και της περιοχής γύρω από την εσωτερική πλευρά των ματιών του, ανεβαίνει στα ύψη. Στο συμπέρασμα έχουν καταλήξει επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Γρανάδα στην Ισπανία, με τη βοήθεια μιας τεχνικής που ονομάζεται θερμογράφημα. Κάθε φορά λοιπόν που προχωρούμε σε ψεύδη, βιώνουμε το “Σύνδρομο του Πινόκιο”. Η μύτη μας μπορεί να διατηρεί το φυσικό της μέγεθος αλλά η θερμοκρασία γύρω από το συγκεκριμένο σημείο του προσώπου μας και την περιοχή των ματιών ανεβαίνει επικίνδυνα.
Στα τραπέζια των προεκλογικών αναμετρήσεων, η θερμογραφία θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη ως προς την ανίχνευση ενδεχόμενων ψευδών πολιτικών υποσχέσεων. Η τεχνική που καταγράφει την θερμοκρασία του σώματος, αναπτύχθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου με σκοπό τον εντοπισμό του εχθρού, (νυχτερινή όραση). Η επιστημονική ομάδα που κατέληξε στο συμπέρασμα του τι ακριβώς μας συμβαίνει όταν λέμε ψέματα, ισχυρίζεται πως το “Σύνδρομο του Πινόκιο” είναι μόνο, μία από τις πολλές επιπτώσεις που ασκεί η εναλλαγή των συναισθημάτων στη θερμοκρασία του σώματός μας.
Όταν προσποιούμαστε και αποκρύπτουμε τα πραγματικά μας συναισθήματα, πέρα από την αύξηση θερμοκρασίας γύρω από την μύτη μας, ενεργοποιείται παράλληλα, και ένα συγκεκριμένο τμήμα του εγκεφάλου που ονομάζεται insula. Το σημείο του ανθρώπινου εγκεφάλου, insula, αποτελεί “σύστημα επιβράβευσης” και δραστηριοποιείται μόνο όταν όσα από τα συναισθήματα που βιώνει ο άνθρωπος είναι αληθινά. Αποτελώντας λοιπόν, μέρος του εγκεφαλικού “συστήματος επιβράβευσης”, το τμήμα insula εντοπίζει και ρυθμίζει την θερμοκρασία του σώματος. Συνεπώς, παρατηρείται μια σημαντική αντιπαράθεση μεταξύ της δραστηριότητας του συγκεκριμένου τμήματος και της αύξησης της θερμοκρασίας του σώματος.
Όπως τονίζουν οι ερευνητές, “Όσο περισσότερο ενεργοποιείται το σημείο insula λόγω ενός δυνατού συναισθήματος, τόσο μικρότερη αλλαγή της θερμοκρασίας παρατηρείται και το αντίθετο”. Πέρα από τη διαπίστωση που έγινε πριν από σχεδόν τρία χρόνια, και σήμερα κρίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ πριν τις τελικές κάλπες, η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος επηρεάζεται σημαντικά και από ένα σύνολο διαφορετικών παραγόντων. Κάθε φορά που καταβάλλουμε μεγάλη πνευματική προσπάθεια, η θερμοκρασία του προσώπου μας μειώνεται, ενώ όταν διανύουμε μια περίοδο έντονου άγχους, η θερμοκρασία τείνει να αυξάνεται.
Διάφορα είδη χορού επίσης, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τη σωματική μας θερμοκρασία. Όταν για παράδειγμα, ένας άνθρωπος χορεύει φλαμένκο, σημειώνεται πτώση στη θερμοκρασία των οπισθίων του με αποτέλεσμα να αρχίζει να κρυώνει. Το θερμογράφημα είναι λοιπόν, ένας τρόπος για να μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια τη σωματική και ψυχική μας κατάσταση, η τεχνική του μας βοηθά επίσης να αναγνωρίζουμε τα ανθρώπινα συναισθήματα και να εντοπίζουμε τη μεταδοτικότητά τους. Για παράδειγμα, όταν ένας συναισθηματικά φορτισμένος άνθρωπος παρατηρήσει κάποιον να βιώνει έναν έντονο πόνο στο χέρι του, αρχίζει να νιώθει και ο ίδιος τον πόνο με αποτέλεσμα η θερμοκρασία του χεριού του να αυξάνεται.
Τα ψέματα είναι μόνο μία από τις παραμέτρους που επηρεάζουν τη θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος. Δεν είναι σε θέση να προκαλέσουν αύξηση στη μύτη μας αλλά δίνουν μια ακριβή εικόνα για το τι συμβαίνει σε επίπεδο ατομικό αλλά και συλλογικό. Η ιστορία με τον Πινόκιο, τον φανταστικό χαρακτήρα που πρωτοεμφανίστηκε το 1883, περιέχει τελικά μια μικρή δόση αλήθειας. Σκαλισμένος από τον ξυλογλύπτη, Τζεπέτο σε ένα μικρό ιταλικό χωριό, ο Πινόκιο ζει σε μια κοινωνία που τον κάνει επιρρεπή στα ψέματα, τη μυθοπλασία, και την υπερβολή.
Το ξύλινο αγόρι, του οποίου η μύτη μεγάλωνε κάθε φορά που έλεγε ένα ψέμα, βρίσκει πολλούς παραλληλισμούς στο σήμερα. Ας πραγματοποιήσουμε ένα προσωπικό θερμογράφημα λίγο πριν την ώρα της κάλπης. Η μύτη των πολιτικών δεν μεγαλώνει, αλλά… μήπως;
