Ποια Ευρώπη
Εκ των πραγμάτων οι επόμενες Ευρωεκλογές θα είναι οι σημαντικότερες στην Ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γιατί η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για την μελλοντική της πολιτική φυσιογνωμία αλλά και την ίδια της την υπόσταση.
Το ερώτημα «Ποια Ευρώπη» τέθηκε και στις ακριβώς προηγούμενες εκλογές αφού απασχόλησε το Ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα για τουλάχιστον μια δεκαετία. Πλην όμως δεν απαντήθηκε στο πλαίσιο των από τότε διαφαινόμενων εξελίξεων (εκλογική άνοδος Μαρίν Λε Πεν στη Γαλλία) και αντιμετωπίσθηκε κυρίως ακαδημαϊκά, για να υποβαθμιστεί τελικά από τις ηγεσίες της και κατ’ επέκταση από τους λαούς της με μία ακόμη «χαλαρή ψήφο». Καθόλου έτσι δεν θα είναι όμως το πολιτικό φαινόμενο στη Γηραιά ήπειρο μετά τις ραγδαίες εξελίξεις των τελευταίων ετών και την επέλαση ακροδεξιών (εμφανών ή συγκαλυμμένων, με ακροδεξιά σε κάθε περίπτωση ρητορική) ή ακραία νεοφιλελεύθερων κομμάτων Θατσερικού τύπου. Είναι άλλωστε εμφανής και στον πιο ανυποψίαστο Ευρωπαίο Πολίτη η μετατόπιση της πολιτικής ως φαινόμενο που διέπει τις σχέσεις εξουσίας εντός της κοινωνίας, από τα θεσμικά όργανα σε αμιγώς οικονομικούς οργανισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή σε άτυπα κέντρα άσκησης της όπως το Eurogroup.
Γράφει ο Αριστοτέλης Μπατιστάτος
- Μέλος της Γραμματείας του Τμήματος Εργατικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ
Και μόνο αυτά τα δύο στοιχεία φανερώνουν έλλειμμα Δημοκρατίας. Αυτό το έλλειμμα όμως διαπερνά οριζόντια όλο το πολιτικό σύστημα και τέμνει και τομείς πέραν της οικονομίας. Η επόμενη συνεπώς εκλογική διαδικασία θα πολωθεί εξαιτίας δύο βασικών παραγόντων, δύο βασικών συνιστωσών οι οποίες έχουν ως διακύβευμα την διατήρηση ή την αμφισβήτηση της κοινωνικής συνοχής.
Η πρώτη είναι η απόκλιση από το Ευρωπαϊκό κεκτημένο και αφορά στα δικαιώματα των Ευρωπαίων Πολιτών στην οικονομία της εργασίας με την ευρεία της έννοια (εργασιακά δικαιώματα, συλλογικές συμβάσεις, μισθοί, συντάξεις). Σε αυτό το πεδίο η μάχη θα δοθεί εν πολλοίς μεταξύ του πλούσιου βορρά και του φτωχού νότου, μια διάκριση η οποία κρατεί για τουλάχιστον τρεις δεκαετίες. Η προ ημερών συμφωνία μεταξύ Σοσιαλιστών και Ποδέμος στην Ισπανία για γενναία αύξηση του κατώτατου μισθού, όπως η ήδη πραγματοποιημένη στην Πορτογαλία και η επικείμενη στην Ελλάδα αύξηση του θα δείξουν τον δρόμο για την επιβεβλημένη πολιτική αντιλιτότητας σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, όπως επίσης και η επιστροφή χωρών οι οποίες ήταν σε μνημόνια στη λογική επαναπροσδιορισμού των εργασιακών δικαιωμάτων προς όφελος των πολλών, αλλά και χωρών οι οποίες δεν ήταν σε μνημόνια και τα είδαν να καταστρατηγούνται βάναυσα στη λογική του συμφώνου σταθερότητας όπως στη Γαλλία και την Αυστρία.
Η δεύτερη συνιστώσα είναι η αδυναμία αντιμετώπισης από τη μεριά του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος των προσφυγικών ροών στην Ευρωπαϊκή Επικράτεια. Ένας παράγοντας ο οποίος διχάζει εξ ορισμού λόγω των οικονομικών συνεπειών του αλλά κυρίως της δημογραφικής αλλοίωσης που επιφέρει στις Ευρωπαϊκές κοινωνίες και σαφώς δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί με συμφωνίες τύπου Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται εκ των πραγμάτων και με πίεση χρόνου να αντιμετωπίσει μια ανθρωπιστική κρίση εντός των συνόρων της αλλά για πληθυσμούς οι οποίοι είναι εκτός Ευρωπαϊκού Κεκτημένου από τις Ιδρυτικές της Πράξεις. Συνεπώς απαιτείται τάχιστα και σε κάθε περίπτωση επαναπροσδιορισμός των θέσεων της στα πλαίσια μιας ευρύτερης γεωπολιτικής θεώρησης.
Καταλυτική θα είναι για την φυσιογνωμία των πολιτικών συσχετισμών την επομένη των Ευρωεκλογών η εξέλιξη του Ιταλικού πειράματος. Χρησιμοποιώ την λέξη «πείραμα» γιατί είναι η επικρατούσα πρακτική αντιμετώπισης (όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας) των δομικών προβλημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω του προαναφερθέντος Δημοκρατικού της ελλείμματος. Στη γειτονική χώρα υπάρχει εδώ και μερικούς μήνες μια νέα κυβέρνηση η οποία ήδη έχει βρεθεί απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση με πολεμική ρητορική σε ότι αφορά στην επιβαλλόμενη από τη συνθήκη της Λισαβόνας πολιτική λιτότητας αλλά και στην μεταναστευτική πολιτική.
Απομένει να δούμε αν οι συμμαχίες και οι συγκρούσεις που θα δημιουργηθούν πριν και μετά τις Ευρωεκλογές θα δώσουν στην Γηραιά Ήπειρο χαρακτηριστικά Δημοκρατίας της Βαϊμάρης ή Ευρώπης του Διαφωτισμού.
====
Εικόνα εξώφυλλου : Η αρπαγή της Ευρώπης του Jean Cousin the Elder (1500 – 1593)
