Ο αυτοκράτωρ Θεόφιλος και το τροπάριο της Κασσιανής . Γράφει ο Αριστοτέλης Μπατιστάτος

Ο αυτοκράτωρ Θεόφιλος και το τροπάριο της Κασσιανής

 Στην ακολουθία της Μεγάλης Τρίτης ψάλλεται ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης, τελευταίο τροπάριο της οποίας είναι ένα από τα ομορφότερα της μοναχής και ποιήτριας Κασσιανής.

Η ιστορία της ανώνυμης πόρνης την οποία γλίτωσε από λιθοβολισμό ο Χριστός με το γνωστό «ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω» ίσως να μην είχε γραφτεί ποτέ αν δεν είχε υπάρξει στη ζωή της Κασσιανής ένα μήλο.

Γράφει ο Αριστοτέλης Μπατιστάτος

Το 830 μ.Χ. η μητριά του αυτοκράτορα Θεόφιλου Ευφροσύνη, διοργάνωσε μια τυπική για την εποχή τελετή προκειμένου να διαλέξει σύζυγο ο αυτοκράτορας. Η ομορφιά της Κασσιανής θάμπωσε τον Θεόφιλο ο οποίος όμως πέρα από μια όμορφη σύζυγο ήθελε δίπλα του κάποια όχι εξυπνότερη από εκείνον, γιατί ως γνωστόν με τους θρόνους δεν παίζουμε. Στάθηκε μπροστά της και της είπε «Ως άρα δια γυναικός ερρύη τα φαύλα» (απ’ τη γυναίκα ξεκινούν όλα τα δεινά).

Η απάντηση της Κασσιανής ήταν άμεση. «Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττονα» (και απ’ τη γυναίκα πηγάζουν τα ευγενέστερα). Εννοώντας βέβαια την Παναγία, γιατί η Κασσιανή εκτός από πολύ μορφωμένη ήταν και βαθιά Θεοσεβούμενη.

Κάπως έτσι η Κασσιανή έχασε το μήλο που θα έδινε ως δώρο ο αυτοκράτορας στη μέλλουσα σύζυγο του, εμείς απολαμβάνουμε μέχρι σήμερα ένα υπέροχο τροπάριο γιατί η ποιήτρια έγινε μοναχή πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης και η Θεοδώρα έγινε αυτοκράτειρα.

Και όλα αυτά μέσα σε μια απ’ τις πιο σκοτεινές περιόδους του Βυζαντίου, αυτή της Εικονομαχίας.

Ο Θεόφιλος μπορεί να έπεισε ένα μέρος των υπηκόων του για τις καλές του προθέσεις, να καταπολεμήσει δηλαδή την ειδωλολατρία μέσω της λατρείας των εικόνων (όντως είχαν φτάσει εκείνη την εποχή οι ιερείς να χρησιμοποιούν ξύσμα από τις εικόνες στη Θεία Κοινωνία), αλλά δεν έπεισε τους ιστορικούς του μέλλοντος.

Πίσω από όλη αυτή τη διαμάχη που κράτησε σχεδόν ένα αιώνα και ξεκίνησε ως εκκλησιαστική αλλά μετατράπηκε σε πολιτική (Λέων Γ ο Ίσαυρος), υπήρχε το διακύβευμα της τεράστιας μοναστηριακής περιουσίας εκείνης της εποχής.

Οι μεγάλες αυτοκρατορίες βέβαια καταλύονται εκ των έσω. Που να το φανταζόταν ο Εικονομάχος Θεόφιλος ότι η Θεοδώρα εκτός από Εικονολάτρης ήταν πιο άπληστη και παραδόπιστη από εκείνον.

Έτσι λοιπόν μέσω της συζυγικής προδοσίας της Θεοδώρας (με τη συνδρομή των πρώην Εικονομάχων, αδελφού της αυτοκράτειρας Βάρδα, του μάγιστρου Μανουήλ και του λογοθέτη Θεόκτιστου), η μοναστηριακή περιουσία πήγε στα «σωστά χέρια» και εμείς εορτάζουμε την πρώτη Κυριακή των Νηστειών την αναστήλωση των εικόνων (Κυριακή της Ορθοδοξίας).

Εύχομαι σε όλους Καλό Πάσχα!