Για τι Παιδεία και τι Πανελλήνιες μιλάμε;
Με την πρόσφατη ανακοίνωση του Υπ. Παιδείας για τις βάσεις των πανελληνίων, προβληματίζομαι για την Παιδεία και τις Πανελλήνιες σήμερα. Σίγουρα αυτά τα δύο είναι ζητήματα που απασχολούν γονείς-μαθητές-καθηγητές-κοινωνικό περίγυρο. Άρα απευθύνομαι σε δύο «μάστιγες» που αφορούν ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας μας.
Γράφει ο Ανδρέας Καππάτος
Αναμφισβήτητα το σχολείο είναι ένας αναγκαίος σταθμός στη ζωή κάθε ανθρώπου. Κοινωνικοποιείται, διαπλάθει προσωπικότητα και κριτική σκέψη, μορφώνεται κ.α. . Δυστυχώς όμως σήμερα το σχολείο στοχεύει στην στείρα απομνημόνευση και παπαγαλία, οπότε χάνει και τη διαχρονική αξία και ρόλο που πρέπει να έχει.
Απ’ όσο φαίνεται το σύστημα έχει άλλη γνώμη. Τελικός προορισμός του σχολείου είναι η τριτοβάθμια εκπαίδευση!! Δεν δίνεται έμφαση στην ποιότητα της γνώσης αλλά στην ποσότητά της. Απόδειξη αποτελεί το ότι πρέπει κανείς να παπαγαλίσει καμιά τριανταριά σελίδες στην ιστορία, να ξέρει όλον τον Πρωταγόρα ή να λύσει 20-30 ασκήσεις στα μαθηματικά /φυσική προκειμένου να περάσει κάποιος σε κάποιο «καλό» ΑΕΙ.
Αξιοσημείωτη είναι η λανθασμένη αντίληψη περί Παιδείας. Η βαθμοθηρία ταυτίζεται με την ατομική ανάδειξη και επιτυχία, η απομνημόνευση και η δυσφορία για τη γνώση αποτελούν μερικά παραδείγματα. Πλέον το σχολείο δεν μορφώνει-εκπαιδεύει, δεν κοινωνικοποιεί-διχάζει, δεν μεταδίδει-επιβάλλει και ως μαθητές δεν επικοινωνούμε-ανταγωνιζόμαστε μεταξύ μας. Στιγματίζει τους μαθητευόμενους ( πχ «η ιδιοφυία», «η φίρμα»), δεν φροντίζει για την ψυχολογική τους στήριξη και δεν δίνει ευκαιρίες ανάληψης ρόλων και ευθυνών.
Ας μην είμαι και τόσο αρνητικός. Σίγουρα παρά τα «μείον» που έχει το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα πάντοτε γίνονται προσπάθειες για βελτίωσή του. Όπως και να χει πάντα θα υπάρχουν και οι αρμόδιοι πχ καθηγητές που θα κάνουν πιο δημιουργικό μάθημα ή τα διάφορα προγράμματα που στοχεύουν στην αναβάθμιση της παιδείας (πχ τα projects και τα περιβαλλοντικά). Άλλωστε δεν λείπουν και οι διάφορες πρωτοβουλίες που παίρνουν οι καθηγητές ή οι μαθητές προκειμένου το σχολείο να ‘ναι ανοιχτό στη κοινωνία.
Και τώρα το πλέον πολυσυζητημένο θέμα: πανελλήνιες. Όπως κάθε σύστημα αξιολόγησης έτσι και αυτό αποσκοπεί στην αυτοκριτική, στην αυτογνωσία και στη συνειδητοποίηση των σφαλμάτων που πρέπει να αποφευχθούν. Εντούτοις, οι πανελλήνιες αποτελούν μέσο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση παρά μέσο αυτό-αξιολόγησης. Ως μαθητές δεν δίνουμε έμφαση στην ουσία της μάθησης επειδή έχουμε την έγνοια για την έγκαιρη «εξόφληση» της εξεταστέας ύλης. Δεν έχει απαραίτητα σημασία «τι έμαθα;» αλλά «πόσο έβγαλα;».
Δεν θα έπρεπε όμως η εκάστοτε επιτροπή πανελληνίων να βάζει τουλάχιστον θέματα πιο φυσιολογικά; Θέματα κλιμακούμενης δυσκολίας και αντάξια της σχολικής πραγματικότητας. Εντός χρονικού ορίου και ισάξια της δουλειάς των μαθητών.
Πάντως τα φετινά θέματα ούτε συζήτηση!! Στη Φυσική θέατρο… σκιών! Το θέμα Α υποδύθηκε το θέμα Β και το θέμα Β το Γ. Η έκπληξη της βραδιάς: σύστημα με 5 εξισώσεις στο Δ3). Ο Ο.Ε.Φ.Ε. έγραψε για δύσκολα και χρονοβόρα θέματα πολύ μακράν από κάθε φυσική σημασία. Αμ στη Χημεία ήταν καλύτερα; Επίσης Ο Ο.Ε.Φ.Ε. αναφέρει για τα δυσκολότερα θέματα της τελευταίας 10ετίας με λεπτομέρειες θεωρίας και απαιτητικές ασκήσεις…. Όποιος όμως θέλει να μάθει αν απορροφάται η ασπιρίνη ευκολότερα στο λεπτό ή χοντρό έντερο, για τα 150 χρόνια του περιοδικού πίνακα ή για την φερεμόνη στις μύγες (;) μπορεί να τσεκάρει τα θέματα της Χημείας.
Βέβαια και με κακιά ψυχολογία πώς να συγκεντρωθείς; Έχοντας θολώσει και με ένα κεφάλι καζάνι πως θα μπορέσει κανείς να γράψει χωρίς άγχος και στρες;
Ας μη τα ισοπεδώνω και όλα. Οι πανελλήνιες είναι μια διαδικασία στην οποία μαθαίνει κανείς να οργανώνει το χρόνο του, να έχει συνέπεια των έργων του, να επιμένει, να υπομένει και με προσπάθεια να αποκτά αυτό που επιθυμεί και του αναλογεί.
Τέλος πρέπει να τονιστεί ότι τα φετινά θέματα-τουλάχιστον στη θετική κατεύθυνση- ήταν παιχνίδια αντοχής. Χρόνος, πίεση, δυσκολίες επί των θεμάτων… απ’ όσο φαίνεται η θετική κατ. είναι η πιο αδικημένη κατεύθυνση. Θεωρητική (σημείωση: αρχαία διδασκόμαστε από ά γυμνασίου) βάλανε σχετικά εύκολα και οικονομικά από εύκολα έως μέτρια. Αφού οι βάσεις πάνε ανάλογα με τη δυσκολία των θεμάτων να υπάρχει λίγο δικαιοσύνη….
Κλείνοντας, παραμένει η απαίτηση για αναβάθμιση της Παιδείας. Παρά τις προσπάθειες των υπεύθυνων (διδάσκοντες, υπουργείο) παραμένει ανεπαρκές στον μορφωτικό του ρόλο. Όσο για τις Πανελλήνιες να διατηρείται μόνο ο ρόλος της αξιολόγησης και όχι να είναι μέσο προς τα ΑΕΙ.
Υ.Γ. 1):Συγχαρητήρια στους 2 πρώτους αριστεύσαντες και φυσικά σε όλους όσους έκαναν ό, τι καλύτερο μπορούσαν αυτή τη χρονιά.
2) Τίποτα δεν κρίνεται από τις πανελλήνιες… υπάρχουν σημαντικότερα πράγματα που πρέπει κανείς να μάθει και να υπομείνει εκεί έξω.
