Πολιτισμικός πολιτισμός η πολιτισμικός κανιβαλισμός
Με μεγάλη μου λύπη διάβασα χθες ότι το υπουργείο πολιτισμού αποφάσισε να κατεδαφίσει το Αρχαιολογικό μουσείο Αργοστολίου, ένα σημαντικό αρχιτεκτονικό δημιούργημα ενός σπουδαίου Έλληνα Αρχιτέκτονα του Πατρόκλου Καραντινού.
Το συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό έργο καταφέρνει να ενσαρκώσει στοιχεία και αρχιτεκτονικές έννοιες της κλασικής εποχής χωρίς απλά να τις αναπαράγει. Με έναν πραγματικά εμπνευσμένο και σύγχρονο (μοντέρνο) τρόπο επαναπροτείνει κλασικά μορφολογικά στοιχεία τα οποία αναδεικνύουν την χρήση του κτιρίου αλλά και τον ευρύτερο αστικό του χώρο.Ένα κτίριο που κατά την επιστημονική μου γνώμη μπαίνει στην ουσία της κλασικής αρχιτεκτονικής και με σύγχρονα υλικά εισάγει στον σύγχρονο αστικό χώρο εκείνες τις μεγάλες αξίες που κάποτε έκαναν τη χώρα μας φάρο πολιτισμούκαι καθόρισαν την πορεία του δυτικού κόσμου.
Μέσα από τα έργα του Πάτροκλου Καραντινού, του Θουκυδίδη Βαλεντή,του Νίκου Καζαντζάκη, του Κωνσταντίνου Καβάφη, του Γιάννη Ρίτσου, του Γιάννη Μόραλη, του Κώστα Τσόκλη, του Γεράσιμου Σκλάβου και πολλώνσημαντικών ανθρώπων του πνεύματος εκείνης της εποχής, ανασυντίθενται τα σπασμένα κομμάτια της ελληνικότητας μας. Με απλά λόγια οι άνθρωποι αυτοί μας σήκωσαν έναν ένανξεχωριστά στις πλάτες τους, σήκωσαν το τεράστιο βάρος του κενού μας, συνομίλησαν μέσα από την τέχνη τους με τον καθένα μας καικατάφεραν να ανάψουν το φως του μυαλούμας,κατάφεραν να ξαναχτίσουν κομμάτι-κομμάτι την χαμένη μας συνείδηση και να μας ξανασυνδέσουν με το φωτεινό παρελθόν μας.
Και μπαίνω στην ουσία:
Είχα την μεγάλη τύχη να σπουδάσω την επιστήμη μου στην πόλη της Βενετίας μια από τις ποιο ιδιαίτερες αλλά και ιστορικά βεβαρημένες (ας μου επιτραπεί ο όρος) πόλεις του κόσμου. Εκεί λοιπόν στην πόλη της Βενετίας στις 25 με 31 Μαΐου του 1964 καταρτίστηκε κατά τη διάρκεια του δευτέρου Διεθνούς Συνεδρίου Αρχιτεκτόνων και Τεχνικών των Ιστορικών Μνημείων, η λεγόμενη Χάρτα της Βενετίας. Ένας Αξιακός πρωτίστως,αλλά και τεχνικός κώδικας που καθορίζει τους τρόπους με τους οποίους οι σύγχρονες κοινωνίες θα πρέπει να συμπεριφέρονται στα μνημεία τους.
Μέσα σε 16 μικρά άρθρα και μόλις τέσσερις σελίδες ο τότε επιστημονικός κόσμος κατάφερε να ορίσει τους θεμελιώδεις κανόνες, προκειμένου με σεβασμό και καθαρότητα ο κάθε λαόςνα διαφυλάξει όλη την μέχρι τότε αλλά και την μετέπειτα πολιτισμική και πολιτιστική του κληρονομιά. Θα παραθέσω με πολύ σεβασμό μόνο ένα μικρό απόσπασμα από την εισαγωγή του συγκεκριμένου κειμένου που πιστεύω ότι αναδεικνύει όλο το σκεπτικό και την πνευματική διάσταση αυτών των παγκόσμιων ανθρώπων που συμφώνησαν στο πώς θα σεβαστούν και θα προσφέρουν με τον καλύτερο και αυθεντικότερο τρόπο την ιστορία τους στο μέλλον.
«φορτισμένα με το πνευματικό μήνυμα του παρελθόντος, τα μνημειακά έργα των λαών στέκονται σήμερα σαν ζωντανές μαρτυρίες της μακρόχρονης παραδόσεως τους. Η ανθρωπότητα που αποκτά όλο και μεγαλύτερη συνείδηση της ενότητας των ανθρώπινων αξιών, τα θεωρεί σαν κοινή κληρονομιά. Απέναντι στις μελλοντικές γενιές νιώθει υπεύθυνη για την διάσωση τους και έχει χρέος να τα παραδώσει σε αυτές με όλο τον πλούτο και την αυθεντικότητά τους.»
Θέλω σε αυτό το σημείο να ρωτήσω τον καθένα από εσάς που διαβάσατε την παραπάνω παράγραφο πως αισθάνεστε αναλογιζόμενοι το τι έγινε στην Ιακωβάτειο βιβλιοθήκη Ληξουρίου, όπου κατέστρεψαν τον διατηρητέο περιβάλλοντα χώρο του μνημείου και κόντεψαν να γκρεμίσουν τμήμα του κτιρίου προκειμένου να το υποστυλώσουν και στο τέλος το παράτησαν με ένα περιμετρικό σκάμμα επιταχύνοντας την φθορά του;
Πως αισθάνεστε βλέποντας την αποκατάσταση της μονής Κηπουραίων το πώς ήταν ο ναός και πως κακοποιήθηκε;
Πως αισθάνεστε που ένα κτίριο που λειτούργησε επί σειρά ετών ως σχολείο προσφέροντας χώρο στην μάθηση αποφασίστηκε από κάποιους όχι μόνο να μην ξαναλειτουργήσει ως σχολείο που αυτό θα μπορούσε να είναι μια αποδεκτή επιλογή αλλά να μην επισκευαστεί και να σαπίζει μέχρι να πέσει από μόνο του;Και αναφέρομαι στο δεύτερο Γυμνάσιο-Λύκειο Αργοστολιού.
Σκεφτείτε πως θα αισθάνεστε όταν κατεδαφιστεί το αυθεντικό κτίριο του μουσείου Αργοστολιού και στην θέση του φτιαχτεί ένα ομοίωμα; Σκεφτείτε τι μέλλον θα έχουμε ως κοινωνία αν παραχαράξουμε ή καταστρέψουμε κάθε αυθεντικό κομμάτι πολιτισμού που μας έχει απομείνει. Κάθε γενιά έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να γράψει την δική της ιστορία και να κάνει ελεύθερα τις επιλογές της πάντα όμως σεβόμενη και τιμώντας την Ιστορία της.
Δυστυχώς δεν ήταν ο σεισμός που κατέστρεψε η θα αποτελειώσει το Κτήριο της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης ή την μονή Κηπουραιων ή θα κατεδαφίσει το αυθεντικό κτίριο του αρχαιολογικού μουσείου Αργοστολίου… αλλά η ανθρώπινη ημιμάθεια.
Η Κεφαλονιά είναι το πέμπτο σε έκταση νησί της Ελλάδας και είναι μάλιστα αραιοκατοικημένη. Είμαι σίγουρος ότι υπάρχει αρκετός αδόμητος χώρος που μπορεί να στεγάσει ένα σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο, και ταυτόχρονα να επισκευάσουμε (γιατί επισκευάζεται) το αυθεντικό κτίριο του Πάτροκλου Καραντινού το οποίο μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί ένα χώρο πολιτισμού και να διηγείται το ίδιο μέσα από την αυθεντικότητα του την ιστορία του.
Πραγματικά θέλω να πιστεύω ότι δεν φταίνε οι κοκοφοίνικες που συμπεριφερόμαστε σαν ιθαγενείς και πως δενέχει έρθει η ώρα να ξεκινήσουμε να κατεδαφίζουμε και να αποδομούμε κάθε μορφή και έννοια πολιτισμού επειδή απλά δεν μπορούμε να κουβαλήσουμε το βάρος της ιστορίας μας.
Όλα τα παραπάνω γράφτηκαν με σεβασμό σε όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από την άποψή τους.
Με τιμή
Δημήτριος Γερ. Μεσσάρης
Αρχιτέκτων Μηχανικός
Υστερόγραφο
Το κείμενο της Χάρτας της Βενετίας είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο
