Στη πορεία προς το Live Forum του kefaloniapress ” Τι λιμάνια χρειάζεται η Κεφαλονιά σήμερα και στο άμεσον μέλλον”, στις 20 Απριλίου στις 18.00ΜΜ ( Διάβασε εδω την πρόσκληση), με την συμμετοχή του ΓΓ του Υπουργείου Ναυτιλίας κ. Βαγγέλη Κυριαζόπουλου, του βουλευτή Παναγή Καππάτου, εκπροσώπων της Περιφερειακής Αρχής, των τριών δημάρχων του νησιού εκπροσώπων των Ακτοπλοϊκών εταιρειών Levante Ferries και Ionian Sea Ferries, καθηγητών Πανεπιστημίων, επιχειρηματιών, Αλιέων και μελετητών Λιμένων, δημοσιεύουμε απόψεις , μελέτες και έρευνες σχετικές με τα σύγχρονα λιμάνια και τις υποδομές τους.
√ Επίσης σας ενημερώσουμε ότι λόγω της σοβαρότητας του θέματος για το master plan του Λιμένος Αργοστολίου συμπεριλαμβανομένου και του λιμένος κρουαζιερόπλοιων , οργανώσουμε επόμενο Live forum στις 23 Απριλίου στις 18.00 μμ.
Ο Καπετάνιος Ηλίας Στεφανάτος, θέτει προς συζήτηση τις σύγχρονες αντιλήψεις για τα λιμάνια του σήμερα και του αύριο.
Λιμάνια – Νέες Προκλήσεις – Ευκαιρίες Ανάπτυξης
Τα λιμάνια αποτελούν σήμερα διαμετακομιστικά κέντρα αγαθών και επιβατών όπου περιλαμβάνουν ένα πλέγμα λιμενικών δραστηριοτήτων (Port Cluster).
Γράφει ο Capt. Ηλίας Στεφανάτος Celebrity Cruises Inc / Heuristics Consulting & Auditing www.hcauditing.com
Τα σύγχρονα λιμάνια αποτελούν το συνδετικό κρίκο ανάμεσα στη θαλάσσια και στη χερσαία μεταφορά. Είναι περισσότερο προσανατολισμένα στην εξυπηρέτηση της ενδοχώρας από ότι τα παραδοσιακά λιμάνια και βρίσκονται συνήθως εγκατεστημένα σε απόσταση από τα αστικά κέντρα. Το σύγχρονο λιμάνι δεν αρκείται μόνο στα έργα υποδομής για να λειτουργήσει αλλά χρειάζεται και πολυδάπανα έργα ανωδομής και βέβαια συνδέσεις με την ενδοχώρα, καθώς αποτελεί πλέον κομμάτι της εφοδιαστικής αλυσίδας και οφείλει να προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις στις συνδυασμένες μεταφορές. Κύριος ρόλος του είναι η παροχή υπηρεσιών για τη μείωση του κόστους όχι μόνο των προσφερόμενων λιμενικών υπηρεσιών, αλλά και του συνολικού κόστους μεταφοράς των προϊόντων.
Ο εκσυγχρονισμός ενός λιμένα δεν αποτελεί ίδιο όφελος μόνο για τον Οργανισμό όπου ανήκει, αλλά έχει σημαντικά θετικό αντίκτυπο στην τοπική και περιφερειακή οικονομία όπου λειτουργεί, παρέχοντας θέσεις εργασίας, αναπτύσσοντας την τοπική, περιφερειακή και διασυνοριακή επιχειρηματικότητα και συντελώντας σε ένα βιώσιμο φυσικό περιβάλλον και ποιότητα ζωής των κατοίκων της περιοχής.
Τα οικονομικά οφέλη των λιμανιών μετρώνται συνήθως σε συνολικό επίπεδο βάσει δεικτών όπως η προστιθέμενη αξία, η απασχόληση, η φορολόγηση των εσόδων και η απόδοση των επενδύσεων. Οι δείκτες αυτοί είναι σημαντικοί για την απόφαση πραγματοποίησης επενδύσεων για την ανάπτυξη των λιμένων και θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα ακόλουθα:
- I. Τις προβλέψεις ζήτησης, στην προσπάθεια αξιολόγησης της αναμενόμενης κίνησης που η επένδυση θα στηρίξει και θα διευκολύνει.
- II. Τις στρατηγικές των εταιρειών τακτικών γραμμών. Ιδιαίτερα κατά το πώς θα εξυπηρετούν τις αγορές, και κατά πόσο το λιμάνι θα καλύπτει τις ανάγκες τους από άποψη χωρητικότητας και συχνότητας των δρομολογίων.
III. Η ικανότητα ενδοχώριων μεταφορών και η προσβασιμότητα εξαρτάται από τα φορτία που είτε προορίζονται για το λιμάνι, είτε προέρχονται από αυτό. Αυτό καθορίζει την υφιστάμενη και τη δυνητική ικανότητα του λιμένα να διαχειρίζεται το φορτίο.
- IV. Ο ανταγωνισμός μεταξύ τερματικών σταθμών, καθώς όπως έχουμε αναφέρει μπορεί να υπάρχουν τερματικοί σταθμοί που ανταγωνίζονται μεταξύ τους μέσα στην ίδια λιμενική εγκατάσταση.
- V. Την χρηματοδότηση των επενδύσεων, δηλαδή την πηγή των κεφαλαίων.
Στο παραπάνω γράφημα βλέπουμε μια γενική εικόνα των σταδίων ανάπτυξης ενός λιμένα σε σχέση με την πόλη αλλά και τα συμφέροντα που εξυπηρετεί και είναι φανερό ότι υπάρχει μεγάλη σχέση και ομοιότητα με την δική μας πόλη και συγκυρία.
Η ανάπτυξη και ο εκσυγχρονισμός ενός λιμένα δεν παρέχει μόνο θετικά αποτελέσματα αλλά σχεδόν πάντα, έχει και κάποιες αρνητικές επιπτώσεις που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπ’ όψιν πριν τις τελικές αποφάσεις και την έκγριση της επένδυσης ή όχι.
Οι αρνητικές επιπτώσεις μπορούν να διακριθούν στις εξής κατηγορίες:
- Περιβαλλοντικές επιπτώσεις
- Επιπτώσεις από τη χρήση γης
- Επιπτώσεις στην κυκλοφορία
- Καταστροφή ορισμένων φυσικών περιοχών κοντά στο χώρο του λιμένα
- Διαταραχή της χλωρίδας και της πανίδας που υπάρχουν στην περιοχή που επηρεάζεται από τη νέα επέκταση
- Δημιουργία κοινωνικών συγκρούσεων στην περιοχή που πρόκειται να πραγματοποιηθεί η επέκταση
- Αρνητικό αντίκτυπο στο τοπίο της περιοχής λόγω της ίδιας της ύπαρξης λιμενικών εγκαταστάσεων.
Πρέπει να δίνεται λοιπόν, μεγάλη έμφαση σε κάθε περίπτωση στο είδος του λιμανιού που μελετάται και στην ενδοχώρα, που αυτό επηρεάζει, πριν χρησιμοποιηθούν οι μεταβλητές, με τις οποίες θα υπολογίσουμε τις επιπτώσεις, σε συσχετισμό με τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες. Παρά τη περιπλοκότητα της αξιολόγησης των οικονομικών, αλλά και άλλων τους επιπτώσεων, τα λιμάνια εξακολουθούν να είναι θεμελιώδους σημασίας για την οικονομική ευημερία των εθνών, των περιφερειών και των κοινοτήτων στις οποίες είναι ενσωματωμένα.
Η συνεχώς εξελισόμενη και μεταβαλλόμενη Παγκόσμια ανάγκη και επιταγή για της προστασία του περιβάλλοντος αλλά και την μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, παρουσιάζει μια μοναδική ευκαιρία ανάπτυξης και αξιοποίησης του νησιωτικού χαρακτήρα της χώρας μας και στην προσέλκυση πλούτου αλλά και ανάπτυξη μικρών λιμένων και κατ’ επέκταση των κοινωνιών που τους περικλείουν.
Με την επικείμενη ψήφιση τον Ιούνιο 2021, του νέου διεθνούς κανονισμού για την μείωση του CO2 footprint απο όλα τα πλοία, όλα τα πλοία θα υποχρεωθούν σε μείωση της παραγώμενης ενέργειας για την μείωση των ρύπων με αποτέλεσμα την δραματική μείωση της μέγιστης επιτρεπόμενης υπηρεσιακής ταχύτητάς τους.
Ο νέος αυτός κανονισμός, θα επηρεάσει σημαντικά τον χρόνο ταξιδίου των πλοίων για το ίδιο δρομολόγιο. Η συγκυρία λοιπόν αυτή προσφέρει την ευκαρία στην χώρα μας να καταστεί ένα νέο ενεργειακό και διαμετακομιστικό κέντρο στην Ανατολική Μεσόγειο. Ένα απλό παράδειγμα αποτελεί η ανάγκη πλέον απο το 1/1/23, για τα κρουαζιερόπλοια, να αλλάξουν ριζικά τα δρομολόγια τους με την αναζήτηση νέων και κοντινών μεταξύ τους προορισμών, λόγο της μειωμένης ταχύτητάς τους πλέον στο 30% ή και παραπάνω. Είναι μια εξαιρετικά σημαντική ευκαιρία για την χώρα μας αλλά και τα νησιά μας ειδικότερα να αποτελέσουν βασικό κόμβο στην επιβατηγό και τουριστική Ναυτιλία με το να προσφέρουμε νέες και αναβαθμισμένες υπηρεσίες αλλά και λιμενικές εγκαταστάσεις.
Πέραν όμως των διεθνών προκλήσεων μια ακόμη και ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση που θα αντιμετωπίσουν τα λιμάνια μας, μετά απο αυτήν της ιδιωτικοποίησή τους, είναι η ομαλή προσαρμογή και η μετάβαση από μια διοίκηση δημόσιου οργανισμού σε ένα σύγχρονο ιδιωτικό management. Πρόκληση επίσης θα αποτελέσει και η ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων μέσω της συνεργασίας εργαζομένων και διοίκησης που ολοένα και περισσότερο περνά στα υψηλότερα δυνατά επίπεδα, ώστε να επιτευχθεί η μετάβαση στη νέα εποχή των λιμένων με σαφείς και μετρήσιμους δείκτες – στόχους, τόσο στο εθνικό όσο και στο τοπικό – περιφερειακό επίπεδο με συγκεκριμένες πολιτικές τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης.
Στόχος μας θα πρέπει να είναι η υιοθέτηση δεικτών που μετρούν την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα και να είναι αποδεκτοί από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στρατηγικού χαρακτήρα, εφαρμογής σε ευρωπαϊκή κλίμακα, αντιπροσωπευτικοί για κάθε λιμένα, πρακτικοί, βιώσιμοι, χωρίς να είναι κοστοβόρος η συλλογή των απαραίτητων στοιχείων για τον υπολογισμό τους, ενώ να είναι αποδεκτοί από την λιμενική κοινότητα, αποτελεσματικοί ως προς την συμβολή τους για την διαμόρφωση κοινών πολιτικών ανάπτυξης και προσαρμογής στις συνθήκες που θα εμφανιστούν στην δομή της ζήτησης και προσφοράς της λιμενικής αγοράς του μέλλοντος.
Με την ιδιωτικοποίηση των περιφερειακών λιμένων, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση των μεγαλύτερων λιμανιών της χώρας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, η Ελλάδα μετατρέπεται με ταχείς ρυθμούς σε διαμετακομιστικό κέντρο για την ευρύτερη περιοχή. Την ίδια στιγμή, στα υπόλοιπα λιμάνια της χώρας η λειτουργία είναι αναποτελεσματική λόγω απροθυμίας επενδύσεων και έλλειψη επιχειρηματικού μοντέλου λειτουργίας και διαχείρισης. Τα λιμενικά ταμεία συχνά αντιμετωπίζονται ως μια επιπλέον πηγή εσόδων για τις δημοτικές αρχές, χωρίς να εξασφαλίζονται πόροι για τη συντήρηση και βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών και λιμενικών υποδομών. Ως αποτέλεσμα, τα περισσότερα λιμάνια της χώρας έχουν ανεπαρκείς εγκαταστάσεις υποδοχής, προβληματικές προβλήτες και ανεπαρκείς χερσαίες διευκολύνσεις (συγκοινωνία) και δεν αποτελούν μέρος της στρατηγικής πολιτικής ανάπτυξης σε εθνικό, περιφερειακό, αλλά και σε τοπικό επίπεδο.
Σε κάθε περίπτωση αυτό το μοντέλο πρέπει να καταργηθεί και να περάσουμε σε ένα άλλο μοντέλο διαχείρισης και ανάπτυξης των υποδομών και υπηρεσιών μας που θα αποτελεί μέρος μιας οντότητας και γενικότερης αναπτυξιακής πολιτικής του τόπου μας και όχι επιμέρους και μονομερούς διακυβέρνησης των υφιστάμενων αλλά και νέων υποδομών μας με καθαρά και μόνο εισπρακτικό χαρακτήρα.
Εν κατακλείδι, είναι πλεόν φανερό σε όλους μας ότι η αναβάθμιση ενος λιμένα προσφέρει στην ανάπτυξη και ευημερία ενός τόπου με την προυπόθεση όμως ότι έχουν ληφθεί και εξεταστεί όλοι αυτοί οι παράμετροι που επηρεάζουν την πιθανή ανταποδοτικότητα και τις πιθανές επιβαρύνσεις αλλά και την δημιουργία ενός νέου και συγχρονου τρόπου διαχείρισης, μέρους μιας ευρύτερης στρατηγικής και πολιτικής ανάπτυξης του τόπου με καθαρούς στόχους και επιδιώξεις.
Οι καιροί αλλάζουν και οι προκλήσεις μεγαλώνουν και είμαστε υποχρεωμένοι πλέον να τις αντιμετωπίσουμε με την διαφορά ότι αυτήν την φορά ας είμαστε εμείς που θα κάνουμε την αρχή και όχι αυτοί που απλά θα τρέχουμε τελευταίοι και καταϊδρωμένοι να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων.
