Και εγένετο μέρισμα.
«Το υψηλό έλλειμμα ως επίπτωση της πανδημίας δεν μπορεί να βάζει στο τραπέζι τον όρο “μέρισμα” αλλά την ενδεχόμενη λήψη νέων μέτρων». Το προηγούμενο διευκρίνιζαν εμμέσως πλην σαφώς την περασμένη εβδομάδα ανώτατα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών βάζοντας “φρένο” σε σενάρια με τον όρο μέρισμα. Δεν πρόλαβαν να περάσουν επτά ημέρες και η πολιτική απόφαση επισκίασε τις πηγές, προερχόμενες από τον πυρήνα του οικονομικού επιτελείου. Βεβαίως οι πηγές του υπουργείου Οικονομικών τεχνηέντως – πριν και μετά την κατάθεση του τελικού σχεδίου του προϋπολογισμού για το 2022 – δεν είχαν ποτέ αποκλείσει νέες αποφάσεις κρατώντας και μία πόρτα ανοιχτή.
Εν ολίγοις: Η οικονομία κάνει την πολιτική ή η πολιτική την οικονομία; Και τις απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα τα δίνει πάντα η πραγματικότητα.
Δια στόματος πρωθυπουργού – όπως έχει συμβεί σχεδόν με όλες τις εξαγγελίες που αφορούν την οικονομία και τις δέσμες οικονομικής στήριξης ή ελάφρυνσης – ανακοινώθηκαν από το βήμα της Βουλής όσα τις προηγούμενες ημέρες από το οικονομικό επιτελείο κρατούσαν ως επτασφράγιστο μυστικό. Επικαλούμενοι το υψηλό έλλειμμα ως επίπτωση της πανδημίας διευκρινιζόταν ότι πρέπει να υπάρχουν τα δεδομένα για τις όποιες αποφάσεις, και μάλιστα οι επόμενες δύο με τρεις εβδομάδες θα δώσουν τις απαντήσεις.
Το ανοιχτό παράθυρο να δοθεί μέρισμα τα Χριστούγεννα τονιζόταν λίγες ημέρες πριν, όμως οι αποφάσεις θα κρίνονταν το Δεκέμβριο. Στις 17 Νοεμβρίου δημοσίως από το οικονομικό επιτελείο τονίζοταν ότι αυτή την στιγμή παρακολουθούμε την εκτέλεση του προϋπολογισμού, έχουμε το μήνα Νοέμβριο μπροστά μας και πως παρακολουθούμε την κρίση (ενεργειακή). Και πως στις αρχές Δεκεμβρίου θα υπάρχει πολύ καλύτερη εικόνα του χώρου.
Οι πιέσεις της ακρίβειας
Παράλληλα πηγές του υπουργείου -σχετικά με νέα μέτρα- επισήμαναν ότι εξετάζεται προσεκτικά το σκέλος των πιέσεων από την ακρίβεια και ότι πως πριν να έχουμε τα δεδομένα, όπως αναφέρουν, δεν μπορούμε να δημιουργούμε κλίμα, ούτε προς τον πληθωρισμό. Οι ίδιες πηγές, την περασμένη εβδομάδα, ανέφεραν σχετικά με τα σενάρια για μέρισμα ότι δεν υπάρχει η έννοια μέρισμα. Τα έσοδα πάνε καλά, όπως εξηγούσαν οι πηγές, όμως, πάνω σε ένα στρώμα μεγάλου ελλείμματος η έννοια μέρισμα βγαίνει από το λεξιλόγιο. Με αυτά που συμβαίνουν στην οικονομία, έλεγαν οι ίδιες πηγές φυσικά δεν μπορεί να αποκλειστεί αν θα υπάρξουν μέτρα και πως η κυβέρνηση προσαρμόζει την δημοσιονομική πραγματικότητα με βάση τις πιέσεις, διευκρινίζοντας ότι μέτρα ανάγκης μπορεί να υπάρξουν. Για το 2022, σύμφωνα με το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού, προβλέπεται μια αύξηση των εσόδων σε σχέση με το 2021 κατά 5 δις (έναντι 4,6 δις στο Προσχέδιο) και μια μείωση δαπανών κατά 4,65 δις (έναντι 6,35 δις στο Προσχέδιο). Φυσικά όλα αυτά “κουμπώνουν” με την καλύτερη – σε σχέση με το προσχέδιο- ανάκαμψη για το 2021 στο 6,9% (από 6,1%). Η έκταση της δημοσιονομικής προσαρμογής του 2022 περιορίζεται στα 9,66 δισ (5,7% του ΑΕΠ) έναντι 10,98 δις (6,3% του ΑΕΠ) του Προσχεδίου, και το πρωτογενές αποτέλεσμα του 2022 αναμένεται να διαμορφωθεί σε έλλειμμα 2,68 δις (1,4% του ΑΕΠ) έναντι 2,03 δις (1,1% του ΑΕΠ) που προέβλεπε το Προσχέδιο.
Φαίνεται πως στον τελικό προϋπολογισμό που κατατέθηκε την Παρασκευή η εικόνα είναι βελτιωμένη σε σχέση με το προσχέδιο που κατατέθηκε αρχές Οκτωβρίου.
Οι αβεβαιότητες από το υγειονομικό και ενεργειακό μέτωπο όμως δεν έχουν εξαλειφθεί – σε οικονομικούς όρους -σε σχέση με κάποιες εβδομάδες πριν. Πολιτικά όμως μπορεί να επιστρατεύσει πόρους προς την κατεύθυνση των υποσχέσεων της, πόσω μάλλον όταν το διακύβευμα των επόμενων εκλογών είναι η οικονομική βελτίωση του πολίτη.
To κακό σενάριο
Σύμφωνα με το δυσμενές σενάριο του τελικού σχεδίου του προϋπολογισμού, η μείωση του ονομαστικού ρυθμού μεγέθυνσης κατά 1% το 2022 στο 3,5%, συνεπάγεται ότι το ΑΕΠ θα διαμορφωθεί σε 185,5 δισ. ευρώ από 177,6 δισ. ευρώ το 2021 (έναντι ονομαστικού ΑΕΠ ύψους 187,3 δισ. ευρώ το 2022 σύμφωνα με το βασικό σενάριο). Μία τέτοια μεταβολή του επιπέδου του ονομαστικού ΑΕΠ θα οδηγούσε σε επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος κατά 0,5% του ΑΕΠ σε σχέση με το σενάριο του Προϋπολογισμού 2022.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής επισημαίνει ότι για το Προσχέδιο Προϋπολογισμού, η υλοποίηση των προβλεπόμενων δημοσιονομικών μεγεθών εμπεριέχει σημαντικές αβεβαιότητες που προέρχονται από την ανησυχητική εξέλιξη της πανδημίας (με τη χώρα μας να παραμένει στις χειρότερες ευρωπαϊκές θέσεις όσον αναφορά τις υγειονομικές επιπτώσεις και την πορεία των εμβολιασμών), τις ενδεχόμενες μόνιμες απώλειες της ύφεσης που προκάλεσε η πανδημία, το βαθμό ικανότητας των φορολογούμενων να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και, τέλος, την πιθανότητα μεταστροφής της νομισματικής πολιτικής εξαιτίας των πληθωριστικών πιέσεων.
Οι ανακοινώσεις του πρωθυπουργού για μέρισμα σε υγειονομικούς και συνταξιούχους είναι προφανές ότι στηρίχθηκαν αφενός στις καλές επιδόσεις που καταγράφει η οικονομία και αφετέρου στην ανάγκη να βρεθεί μια «βαλβίδα αποσυμπίεσης» του κόσμου ο οποίος «πνίγεται» από την υγειονομική – οικονομική κρίση.
Η κυβέρνηση επέλεξε να μοιράσει κάποια χρήματα διαβλέποντας την πίεση που αισθάνονται κυρίως τα χαμηλά εισοδήματα αφενός από την πανδημία και το αβέβαιο μέλλον, κι αφετέρου από την ακρίβεια που «τσακίζει» τους μισθούς και τις συντάξεις.
Και μην ξεχνάμε: Για πολλούς το 2022 είναι εκλογική χρονιά. Και σίγουρα στις κάλπες δεν μπορείς να πας με τους πολίτες έξαλλους…
